سایه سنگین قیمت‌گذاری دستوری بر سودسازی شرکت‌ها
صنایع بورسی در نیمه اول امسال چقدر سود ساختند؟
در مقایسه درآمد 6 ماهه اول امسال می‌بینیم مجموع سود خالص شرکت‌ها در 6 ماهه اول بیش از 511 همت بوده‌است که در مقایسه با 6 ماهه سال‌قبل رشدی بیش از 37درصدی را تجربه کردند. درآمد 6 ماهه اول امسال نیز در مقایسه با سال‌قبل با رشد 23درصدی به 2210 همت رسید. در بخش صنایع ما به‌وضوح شاهد اثرات سهمگین قیمت‌گذاری دستوری بر خودروسازان هستیم؛ به‌طوری‌که خودروسازان سواری به‌دلیل قیمت‌گذاری شورای‌رقابت در 6ماهه اول امسال به زیان 35هزار میلیارد‌تومانی رسیدند که این زیان در مقایسه با 6ماهه اول سال‌قبل بیش از 7برابر شده‌است و چنانچه خودروسازان با این روند ادامه دهند احتمالا با بحران‌های مالی و تولیدی مواجه خواهند شد. اگر خودروی سواری که قیمت‌گذاری آن با نظارت سازمان‌حمایت ولی در حاشیه نزدیک به بازار است (به‌ویژه عرضه‌های بورس‌کالا یا در سایت آنها عرضه می‌شود)، در مقایسه‌با خودروسازان تجاری ببینیم، شرکت‌های خودروساز سنگین با رشد بیش از78درصدی به 5700میلیارد‌تومان سود خالص دست‌یافته‌اند و هم تعداد تولید و هم تنوع تولید در خودروسازان تجاری از جمله ایران‌خودرو دیزل چشمگیر بوده‌است.
در گروه پتروشیمی‌های الفینی - آروماتیکی، سود خالص شرکت‌ها در تابستان با رشد 26درصدی به 20 همت رسید و عملکرد 6ماهه آنها با رشد 16درصدی به 43هزار و 300میلیارد‌تومان سود خالص و نسبت P/E گذشته‌نگر حدود 8واحد رسیدند. در گروه پالایشی که جزو گروه‌های مورداستقبال بازار بوده، شاهد رشد 17درصدی سود خالص تابستان امسال نسبت به تابستان سال‌گذشته و رشد 32درصدی سود خالص شرکت‌ها در 6ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال‌قبل بودیم. سود خالص شرکت‌های پالایشی به بیش از 48هزار‌میلیارد‌تومان و نسبت P/E گذشته‌نگر این صنعت هم به 5واحد رسیده‌است. صنعت پتروشیمی اوره و آمونیاک هم گزارش 6ماهه مناسبی داشتند و با رشد 32درصدی نسبت به مدت مشابه سال‌قبل به سود بیش از 10هزار میلیارد‌تومانی دست‌یافتند.
گروه فولادی نیز گزارش‌های خیلی خوبی را از عملکرد خود در نیمه اول امسال منتشر کرده‌است، به‌طوری‌که عملکرد تابستان فولادی‌ها نسبت به تابستان سال‌قبل با رشد حدود 200درصدی همراه بوده و به سود بیش از 38هزار میلیارد‌تومانی رسیدند. عملکرد 6ماهه اول امسال در مقایسه با نیمه اول سال‌قبل این گروه با رشد 95درصدی سود خالص به بیش از 85هزار و 500میلیارد‌تومان سود خالص رسیده و نسبت P/Eگذشته‌نگر این صنعت نیز حدود 5.4 واحد است. حدود 20 بانک در بازار سرمایه داریم که اکثریت آنها وضعیت عملیاتی مساعدی دارند. اگر بانک‌های سودآور را درنظر بگیریم خواهیم دید که در تابستان امسال بانک‌ها مجموع سود خالص خود را به بیش از 28هزار میلیارد‌تومان رساندند و سود 6ماهه اول امسال آنها به حدود 54هزار میلیارد‌تومان رسیده و نسبت P/Eگذشته‌نگر این صنعت نیز به 3.8واحد کاهش پیدا کرده‌است.
هرچند بانک‌هایی که از نظر عملیاتی وضعیت مساعدی ندارند و تعداد آنها نیز انگشت‌شمار است، به روند زیاندهی خود ادامه دادند. صنعت بیمه عملکردی مشابه سال‌قبل داشته‌است؛ در 6ماهه اول امسال حدود 7800میلیارد‌تومان سود ساختند که حدود 20درصد رشد نسبت به 6ماهه سال‌قبل را توانستند به‌ثبت برسانند. دارویی‌ها در 6ماهه اول امسال مورد اقبال بسیاری از سرمایه‌گذاران و سهامداران قرارگرفتند. این صنعت که سال‌ها به دلیل قیمت‌گذاری دستوری امکان پیشبرد پروژه‌های توسعه‌ای را نداشت اما در دوره اخیر کمی از زیر فشار قیمت‌گذاری دستوری خارج‌شد، این موضوع منتج به رشد 50درصدی سود خالص 6ماهه اول امسال صنعت داروسازی در مقایسه با نیمه اول سال‌قبل بوده و می‌توان امیدوار بود که اکثر شرکت‌هایی که در حوزه درمان و دارو طرح‌های توسعه‌ای دارند بتوانند آنها را پیش ببرند.
یکی دیگر از صنایعی که در سال‌اخیر از زیر تیغ قیمت‌گذاری دستوری جهیده و محصولاتش را در بورس‌کالا عرضه می‌کند، صنعت سیمان است که با عرضه در بورس‌کالا تقریبا محصول به‌صورت مستقیم به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد و این باعث‌شده بخش زیادی از رانتی که در فروش‌های قبلی اتفاق می‌افتاد و رانت‌خواران و واسطه‌ها را منتفع می‌کرد، رفع شود. این صنعت توانسته در 6ماهه اول امسال با رشد سودآوری بیش از 77درصدی همراه باشد و بیش از 8200میلیارد تومان سود خالص را شناسایی کند. در تابستان نیز سیمانی‌ها به‌رغم قطعی برق ناشی از گرما با رشد 52درصدی سود خالص نسبت به تابستان سال‌قبل مواجه بودند. بررسی عملکرد 6 ماهه نخست امسال سایر صنایع نیز به ما نشان می‌دهد که در مقایسه با مدت مشابه سال‌قبل رشد درآمدی و به نسبت رشد سود ثبت کردند.
هرچند به دلیل اعمال قیمت‌گذاری دستوری در اکثر صنایع میزان رشد درآمد و رشد سودآوری برخی از صنایع در مقایسه با تورم پایین‌تر بوده و اثرات این موضوع را در ارزش بازار شرکت‌ها مشاهده کردیم که اکثرا با اصلاح قیمتی مواجه بودند. در حال‌حاضر اگر بخواهیم از وضعیت کلی بازار و وضعیت گزارش‌های نتیجه‌ای بگیریم، به‌نظر می‌رسد با توجه به کاهش نسبت P/Eگذشته‌نگر کل بازار به زیر 7 واحد که 1.5 واحد نسبت به میانگین 10ساله پایین‌تر است و همچنین نزدیک‌شدن به محدوده‌‌‌‌‌‌‌ای که بازار سرمایه چندین‌بار از آن برگشت داشته و رشد ثبت کرده، وضعیت کلان بازار در نقطه ارزنده‌ای قرار دارد، منتها بحث ریسک‌هایی که از بیرون بازار بر شرکت‌ها تحمیل می‌شود از یک‌سو و افزایش نرخ بهره در اقتصاد از سوی دیگر باعث‌شده فعلا سرمایه‌گذاران اقبالی به بازار سرمایه نشان ندهند.
