خروج پول به ششمین روز متوالی رسید
انحراف پول از مسیر بورس
بازار سهام برخلاف هفته قبل که تا میانه‌های هفته در مدار صعودی حرکت کرد این هفته را سراسر ناامیدکننده شروع کرد؛ به طوری که دو شوک از ناحیه تصمیمات جدید سیاستگذار در مورد نرخ خوراک و خبر توافق ایران و آمریکا برای تبادل زندانی‌ها و آزادسازی منابع مسدودشده ایران در کره‌جنوبی، سبب تغییر آرایش معاملاتی سهامداران شد. اگرچه در روز شنبه و همزمان با اوج‌گیری اخبار مرتبط با آزادسازی منابع مسدودشده ایران، همه بازارهای دارایی عقبگرد قیمتی نشان دادند اما افت غیرمنتظره نماگرهای سهامی در این روز باردیگر نشان داد این بازار تا چه میزان متاثر از اخبار اقتصادی و غیر‌اقتصادی نا‌مطمئن ظاهر می‌شود. یکشنبه نیز بازار سهام کار خود را سرخپوش به اتمام رساند. در این روز بورس تهران با کاهش ارتفاع نماگرها همراه بود و شاخص‌کل بورس تهران با افت ۰۹/ ۰ درصدی همراه شد تا همچنان به روند روبه‌افول خود ادامه دهد. از ابتدای سال تاکنون شاخص کل چهاربار ابرکانال ۲میلیون واحد را از دست داده و کارشناسان بازار سرمایه مهم‌ترین عامل اثرگذار بر رفت‌و‌برگشت‌های بی‌سرانجام را سیاستگذاری‌های اعمال‌شده در این بخش عنوان می‌کنند. شاخص هم‌‌‌‌‌‌‌وزن نیز همگام با نماگر اصلی در جریان دادوستدهای یکشنبه ۰۹/ ۰درصد از ارتفاع خود را از دست داد. این نماگر (که از تمام نمادهای معاملاتی به یک میزان تاثیر می‌‌‌‌‌‌‌‌پذیرد) نیز در سال‌جاری برای چهارمین‌بار سطح ۷۰۰هزار واحدی را از دست داد تا وضعیت نسبتا نامطلوبی را تجربه کند. به این ترتیب هر دو نماگر نتوانستند عملکرد بهتری را در این روز معاملاتی به ثبت برسانند. آن‌طور که به نظر می‌رسد خروج پول سرمایهگذاران خرد از بورس و فرابورس طی این دو روز به رقمی بالغ بر ۳۵میلیارد تومان به‌طور مجدد روند آتی جریان دادوستدهای بازار سهام را وارد فاز ابهام خواهد کرد. در فرابورس نیز نماگر اصلی این بازار با افت ۰۸/ ۰درصدی، در سطح ۲۵هزار و ۷۵۲واحدی قرار گرفت. ارزش معاملات خرد بورس تهران نیز مجددا به رقمی کمتر از ۲هزار و ۴۳۷میلیارد تومان بازگشت. بنابراین در صورت خروج پول حقیقی این وضعیت می‌تواند وضعیت بازار را سخت کند.
پرونده یکشنبه بازار سهام در حالی پایان یافت که مجموعا در بورس و فرابورس شاهد خروج پول برای ششمین روز متوالی بودیم.
به باور کارشناسان بازار سرمایه، این نوع از جابه‌جایی پول در بازار سهام بیشتر می‌تواند بازار نوسان‌‌‌‌‌‌‌‌گیری و سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت را گرم کند که تبعات مثبتی بر کلیت بازار بر جای نخواهدگذاشت.
حمایت‌های بی‌اثر؟
بازار سهام در روزهای اخیر روزهای پرخبری را به خود دیده است. روز گذشته نیز سخنگوی سازمان بورس اعلام کرد که در راستای ارتقای سلامت و القای آرامش روانی در بازار سرمایه و به‌منظور تقویت سیستمی شفاف و عاری از هرگونه اعمال سلیقه، سیاست‌ها و برنامه‌های نظارتی سازمان بورس حول ۱۰ محور پیگیری خواهد شد. این در حالی است که طی ماه‌های گذشته رفتار خنثی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در مواجهه با ناملایمات بیرونی و قانون‌گذاری‌ها به‌کرات از سوی فعالان بورسی با انتقاد مواجه شده‌است.
همین امر سبب شده بورس به فروشندگان میدان بیشتری دهد. اکنون باید دید پیگیری برنامه‌های نظارتی سازمان بورس حول ۱۰ محور یادشده چه تاثیری بر سمت‌و‌سوی این بازار خواهد داشت و اهالی بازار سرمایه نسبت به آن در هفته‌های آتی چه بازتاب‌هایی نشان خواهند داد.
امیرمهدی صبایی، سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار، در گفت‌وگو با «سنا»، ضمن بیان این خبر، ۱۰ محور مذکور را به این شکل توضیح داده است:
۱. درجه‌بندی تخلفات بازار بر اساس شدت آن و اعمال اقدام نظارتی متناظر بر اساس امتیاز منفی هر کد معاملاتی/ کارگزار، از قبیل تذکر سیستمی، تذکر اداری، اعمال محدودیت دسترسی برخط، تشکیل پرونده تخلفاتی و اعلام جرم.
۲. توسعه سامانه هوشمند ارسال خودکار هشدارهای نظارتی به متخلفان.
۳. انتشار دوره‌ای و منظم اقدامات نظارتی انجام‌شده.
۴. انتشار اسامی متخلفان پس از صدور آرای قطعی، مطابق مقررات مربوطه.
۵. تقویت «کنترل اقدامات نظارتی بورس‌ها.»
۶. تشدید برخورد با فعالیت‌های مجرمانه و اغواگرایانه در بستر فضای مجازی و حمایت از گسترش رویکرد تحلیلی در آن.
۷. توسعه آموزش، فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی در زمینه شناخت جرائم و تخلفات.
۸. تعیین شفاف و روشن مصادیق دستکاری بازار.
۹. بازنگری در رویه توقف و بازگشایی نمادها.
۱۰. برگزاری جلسات با فعالان بازار به منظور دریافت پیشنهادها و انتقادها.
گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد: با کارشناسان بازار سرمایه حاکی از این واقعیت است که اقدامات فوق در مقطع کنونی نمی‌تواند مشکلات بازار سهام را مرتفع کند.
گرچه این اخبار می‌تواند در کوتاه‌مدت یا به‌طور موقت از نظر روانی تا حدودی موثر واقع شود، اما اوج بلاتکلیفی سرمایهگذاران در خصوص تعدد ریسک‌های داخلی و خارجی باعث شده راهبردهای حمایتی در بورس تهران حتی در صورت پیاده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی نیز فاقد ارزش و اثرگذاری مطلوب تلقی شود. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد رفتار سیاستگذار در محدوده زمانی ۴ماه گذشته، اگرچه در برخی مواقع با وعده‌های حمایتی از بخش مولد همراه بوده است، اما با نشانه‌رفتن سود شرکت‌ها، عملا به سرعت خروج پول دامن زده است. به عقیده برخی از تحلیلگران، بازار تاکنون پاسخ مناسبی به بسته‌های حمایتی و وعده‌هایی از این‌دست نداده و همچنان در راستای کاهش نرخ و خروج پول حرکت می‌کند. به همین دلیل مشکل بازار را باید در جای دیگری جست‌وجو کرد. در مردادماه و همزمان با انتشار گزارش‌های فصلی نسبتا مطلوب شرکت‌های بورسی و فرابورسی، اما بازار در ادامه راه نسبت به این گزارش‌ها واکنش مثبت و درخور توجهی نشان نداده و تنها برای چند روز و در برخی نمادها رشد و افزایش ارتفاع قیمتی دیده شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که علت کم‌رمقی فعالان اقتصادی برای فعالیت در این بازار، از ریسک‌پذیری بالای این بازار از متغیرهای اثرگذار و سیاستگذاری‌های اقتصادی ناشی شده است؛ از این‌رو در دو سال گذشته حتی گزارش‌های مطلوب منتشرشده در قالب ماهانه و فصلی که روی تارنمای کدال قرار گرفته نیز نتوانسته نظر افراد را نسبت به آینده بورس تغییر دهد.
در همین رابطه یک کارشناس بازار سرمایه ضمن اعلام اینکه وضعیت حاکم بر بازار سهام عمدتا از بی‌‌‌اعتمادی نسبت به آینده معاملات در این بازار نشات می‌گیرد، اظهار کرد: عدم چشم‌انداز روشن از آینده بازار با توجه به سیاستگذاری‌های انجام‌گرفته باعث شده تا در ماه‌های گذشته شاهد اوج‌گیری ناامیدی از بازگشت پول قدرتمند به این بازار باشیم، بنابراین آنچه در بورس اتفاق افتاده سبب شده فعالان در فضایی نیمه‌‌‌‌‌‌رکودی و البته قرمز قرار بگیرند.
شواهد حاکی از آن است که بازار سهام مجددا در مسیر نزولی قرار گرفته و با تضعیف بنیه حقیقی‌ها، نماگرها برای ارتقای بیشتر توان چندانی ندارند.
این‌طور که به نظر می‌رسد مجددا سازمان بورس قرار است دست به اقدامات حمایتی بزند، اما آنچه مسلم است اینکه موارد اعلام‌شده هیچ‌یک نمی‌تواند اعتماد سلب‌شده سرمایهگذاران از بازار را بازگرداند. به همین دلیل به نظر می‌رسد بازار سهام تا روشن شدن وضعیت متغیرهای اثرگذار به روند نوسانی که در پیش گرفته ادامه دهد. از این رو می‌توان بیان کرد که متولیان امر باید تدابیر دیگری بیندیشند. احمد اشتیاقی نیز در همین رابطه معتقد است اکنون بورس با نااطمینانی سرمایهگذاران مواجه شده است. در چنین شرایطی هر چه حلقه سیاستگذاری‌های غیرکارشناسی تنگ‌تر شود، بورس با ریزش بیشتری همراه خواهد شد؛ این در حالی است که بازار مذکور از منظر ارزندگی در سطوح قابل‌قبولی قرار دارد؛ رشد بازار به طور مشخص با تهدید مواجه شده است. از سوی دیگر کاهش انتظارات تورمی نیز شرایطی را به وجود آورده که طی آن برخی سناریوها اعداد پایین‌تری را برای دلار پیش‌بینی می‌کنند. همین موضوع سبب شده شاهد تردید سهامداران در خصوص نگه‌داشتن سهام مذکور باشیم. اما همین شاخص ۲میلیونی با وجود دردسرهای فراوانی که تاکنون برای سهامداران ایجاد کرده همچنان عددی معتبر محسوب می‌شود. با همه اتفاقاتی که در بازار رخ داده منطق قیمت‌ها با P/ E حدود۶ بیانگر این موضوع است که نباید در انتظار کاهش بیش از حد قیمت‌ها بود. به هر روی به نظر می‌رسد اگر نقدینگی به اندازه کافی به بازار تزریق شود شاخص ۲میلیونی قابل‌حفظ باشد؛ اما نبود سیاست منسجم و مشخص در برخی حوزه‌ها از جمله حوزه سیاست‌های پولی و مدیریت انتظارات تورمی، قیمت‌گذاری برخی کالاها و بی‌ثباتی در سیاستگذاری‌های اقتصادی در شرایط جاری از خوش‌بینی نسبت به آینده بازار کاسته است. روند دادوستدها نشان می‌دهد بازار بعد از چند روز مثبت مجددا وارد فاز منفی می‌شود. این مهم سیگنالی قوی از عدم تداوم مثبت‌های مستمر مخابره می‌کند.
