یک‌پرسش،یک پاسخ
تقویت معضل قیمت‌گذاری دستوری
بازی دو سر باخت برای پالایشگاهی‌ها
احمد اشتیاقی، تحلیلگر بازار سرمایه: بخشنامه‌ای که از سوی انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت در خصوص افزایش نرخ دلار محاسباتی منتشر شد ابهام داشت و در آن هیچ اشاره‌ای به این نشده بود که نسبت به نفتی که تحویل پالایشگاه داده می‌شود چه نرخی اعلام خواهد شد. موضوعی که در این خصوص مطرح است این است که به دلیل وضعیت کنونی بازار، افزایش نرخ دلار محاسباتی که می‌توانست تاثیر بسیار مثبتی روی گروه‌های پالایشگاهی و حتی کل بازار سرمایه داشته باشد، اثر مثبت آنچنان محسوسی روی نمادهای پالایشی نداشت و نهایتا سه یا چهار درصدتاثیر گذاشت؛ اما وقتی این بخشنامه اصلاح می‌شود و داستان در ظاهر به روال قبل برمی‌گردد اثرات کاهشی آن بیشتر از اثرات افزایشی است.
این موضوع به‌نوعی باعث ضعیف‌تر شدن شاخص بازار سرمایه و از بین رفتن تتمه اعتماد موجود در بازار می‌شود. به طور کلی انتشار اخبار رفت‌وبرگشتی از این دست در بازار سرمایه هیجانات منفی بیشتری در پی دارد. به نظر می‌رسد احتمالا سهام پالایشگاهی در ادامه این هفته به زیر قیمتی که قبل از این بخشنامه داشت برسد. این اثر منفی را می‌توان روی تابلوی سهام پالایشگاهی دید. قاعدتا این نوع رفت‌و‌برگشت‌های بخشنامه‌ای برای بازار سرمایه نیز مضر است و بر بی‌اعتمادی موجود در بازار دامن خواهد زد؛ مضاف بر اینکه شائبه قیمت‌گذاری دستوری را تقویت می‌کند.
وقتی مرجعی مانند انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت قیمت‌گذاری قبلی را تغییر می‌دهد و سپس آن را باطل می‌کند، این سیگنال که «ما همچنان تحت فشار قیمت‌گذاری دستوری هستیم» را مخابره می‌کند و در نهایت بازار سرمایه از این بابت واکنش منفی نشان می‌دهد. وقتی ابلاغیه‌ای در راستای ساز‌و‌کار بازار اعلام می‌شود و بعد بخشنامه‌ای این ساز‌و‌کار را ملغی می‌کند، آن هم در بازاری که به نوع تصمیمات دولت بی‌اعتماد است، برداشت بازار این است که قیمت‌گذاری دستوری ادامه دارد و از سوی سیاستگذار به بازار سرمایه اجازه رشد داده نمی‌شود. این موضوع کلیت بازار سرمایه را تحت‌تاثیر قرار داده و باعث واکنش منفی بازار می‌شود. اگر به‌کل این اتفاق نمی‌افتاد برای بازار خیلی بهتر بود تا اینکه بازار را دچار هیجانات این‌چنینی مثبت و سپس منفی کند. به نظر من پالایشگاهی‌ها در نتیجه این اتفاق با کاهش قیمت مواجه خواهند شد و این در حالی است که اتفاق خاصی نیز برای سودآوری آنها نیفتاد. علاوه بر این، کلیت بازار نیز نسبت به عکس‌العمل دولت و نوع نگاه دولت به بازار ترسو می‌شود.
افزایش بی‌اعتمادی در بورس
علیرضا تاج‌بر، تحلیلگر بازار سرمایه: سازمان بورس باید به عنوان نماینده و حافظ منافع سرمایه‌گذاران در برابر اتفاقاتی از این دست که در خصوص افزایش و سپس کاهش نرخ دلار محاسباتی قیمت پایه فرآورده‌های نفتی افتاد، رسما اعلام حضور کرده و از این بی‌ثباتی‌ها شکایت کند. علاوه بر این، انجمن‌های صنفی نیز باید در این خصوص اقدامات لازم را انجام دهند و شفاف باشند. اما متاسفانه این مساله را نه در مورد خودرو و اتفاقاتی که پیرامون قیمت‌گذاری دستوری و عرضه در بورس افتاد شاهدیم نه در قیر و پالایشگاه‌ها؛ در مورد نرخ دلار محاسباتی قیمت پایه فرآورده‌های نفتی نیز این اتفاق نیفتاد اما سازمان بورس باید رسما نسبت به بی‌ثباتی تحمیلی به بازار سرمایه توضیح بخواهد.
در‌حال‌حاضر شرایط بازار سرمایه متاسفانه به سال 1400 برگشته و حجم معاملات بورس مجددا به زیر 10هزار میلیارد تومان رسیده است. علاوه بر این، بی‌اعتمادی در سرمایه‌گذاران خرد مشابه سال قبل کاملا مشاهده می‌شود. برای بازگشت اعتماد باید اقدامات چندجانبه‌ای از سمت نهادهای تصمیم‌گیر و ارگان‌های تاثیر‌گذار در این زمینه انجام شود. اما تلاشی برای برگشت بازار به روند صعودی و همچنین برگشت اعتماد مردم به بازار سرمایه مشاهده نمی‌شود. این مساله خطرناک است و باعث می‌شود پول از بازار سرمایه به بازارهای نامولد موازی کوچ کند و تبعات منفی را در اقتصاد ملی داشته باشد. امیدوارم در جهت حمایت از بازار سرمایه یک همفکری جامع در سطوح بالایی دولت انجام شود.
