«دنیای اقتصاد» احتمال تداوم رشد در بازار سرمایه را بررسی می‌کند
نکات پیشروی بورس تهران
اما تداوم رشد بورس چقدر محتمل است و عوامل مثبت و منفی پیش روی بازار سهام چیست؟ به نظر می‌رسد با توجه به کمرنگ شدن احتمال توافقات برجام، در‌حال‌حاضر نگرانی بازار سهام از محل تصمیمات دولت و مجلس برای بودجه سال ۱۴۰۲ بیش از سایر ریسک‌ها محتمل است. همچنین ریسک افزایش نرخ بهره، کاهش قیمت‌های جهانی و فاصله دلار نیما از دلار بازار آزاد نیز عوامل مهمی توسط کارشناسان برشمرده می‌شوند. در مقابل، جبران جاماندگی بازار سرمایه نسبت به بازارهای موازی، احتمال رشد دلار نیما، حرکت مردم به سمت بازارهای کالایی و در ادامه بازار سرمایه، احتمال تصویب مالیات بر عایدی سرمایه و زمزمه‌های موجود از بودجه بی‌خطر برای بازار سهام ازجمله عوامل مثبت و تعیین‌کننده برای تداوم رشد بورس برشمرده می‌شوند.
رشد بورس، معطل بودجه
مهدی دلبری، کارشناس بازار سهام، با اشاره به اینکه متغیرهای تاثیرگذار بر بورس متنوع است، گفت: برخی از مواقع تجمیع عوامل باعث می‌شود حرکت‌های خیلی شدیدی در بازار سهام داشته باشیم. در دو هفته اخیر نیز تا حدی از بابت افزایش قیمت دلار نیما بازار رشد نسبتا شارپ و تندی داشت؛ اما الان دوباره به زمانی رسیدیم که بحث لایحه بودجه پیش آمده و به نظر می‌رسد بازار سهام مقداری در لاک احتیاط فررفته است. برداشت من این است که بازار سرمایه منتظر است ببیند رفتار مجلس و دولت با بودجه چیست. اتفاقی که تا الان افتاده نیز این بوده است که زمزمه‌هایی از عدم تغییر نرخ گاز شنیده می‌شود. روز گذشته وزیر اقتصاد هم خبر از کاهش دودرصدی مالیات داد. می‌توان امیدوار بود بودجه بدی برای بازار سرمایه تصویب نشود؛ اما این سوال باقی می‌ماند که چطور درآمد و هزینه‌های دولت در سال بعد تراز خواهد شد.
وی ادامه داد: با توجه به گزارشی که مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی منتشر کرد، عملکرد مالی دولت در چهارماهه اول نشان می‌دهد دولت هم در ۶ماهه دوم سال جاری و هم در سال بعد نسبتا شرایط سختی دارد. دلیل این امر نیز این است که عمده درآمد از بخش گمرک و فروش نفت و واگذاری‌ها اتفاق نیفتاده و باید به این سوال پاسخ داده شود که تراز کردن هزینه و درآمد به چه صورت خواهد بود.
این کارشناس بازار سهام اظهار کرد: از طرفی به نظر می‌رسد قیمت‌های جهانی دیگر افت شدیدی نخواهند داشت و علاوه بر نفت که مقداری شرایط خاص دارد سایر قیمت‌ها به قیمت‌های تاریخی سه سال گذشته برگشته و صعودی که در دوران کرونا داشتند تقریبا با این نزول اخیر پاسخ داده شود. در مقابل امیدواری‌هایی از بهبود وضعیت اقتصادی نیز وجود دارد، چرا که شرایط کرونا حذف شده و احتمالا نرخ بهره‌ها نیز شتاب گذشته را نداشته باشند. در داخل نیز متغیرهای اصلی فاصله دلار بازار آزاد و نیماست که بازار را اذیت می‌کند و رانت چند صدهزار میلیارد تومانی در حال توزیع است. از طرفی به نظر می‌رسد عمده مردم منابع خود را از صندوق‌های با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی خارج کرده و به بازارهای کالایی منتقل می‌کنند. تورمی که در بخش‌های مختلف شاهد هستیم گواه این موضوع است. در این شرایط احتمال اینکه منابع مردم به سمت بازار سرمایه سوق داده شود تشدید شده و این اتفاق اگر بیفتد می‌تواند رشد شدیدی را در بازار سرمایه نیز رقم بزند.
دلبری در خصوص عوامل موثر بر ادامه رشد بازار سهام بیان کرد: بخشی از رشد بازار سرمایه به رشد سود شرکت‌ها برمی‌گردد. اگر بخواهیم به‌صورت بنیادی بازار را نگاه کنیم، باید بگوییم زمانی بورس رشد می‌کند که سود بنگاه‌ها رشد کند. از لحاظ سود در ۶ماهه ابتدایی امسال اتفاق خاصی نیفتاده است. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، هر چقدر شرکت‌ها بیشتر فروختند همان قدر بهای تمام‌شده رشد کرده و حاشیه سودها کاهش پیدا کرده است. این اتفاق به دلیل بودجه‌ای بود که سال قبل بسته شد. نکته دیگر رشد دلار است. رشد دلار متغیر مهم و اثرگذاری در بازار سهام است. در شرایطی که کالاهای مختلفی مانند سکه، مسکن و خودرو با دلار بسیار گران‌تر از بازار قیمت‌گذاری می‌شوند، سهام با قیمت پایینی معامله می‌شود و دلاری که در قیمت‌گذاری‌ها محاسبه می‌شود قیمت پایینی دارد. در این میان رشد دلار در این شرایط می‌تواند خیلی تعیین‌کننده باشد و حتی می‌تواند کمک کند موضوع افزایش سود هم بهبود پیدا کند.
هجوم مجدد مردم به بازار سهام؟
وی ادامه داد: روش دیگر هم حرکت نقدینگی و پول است؛ یعنی از جنس رشدی که در سال ۹۹ شاهد بودیم. سال ۹۹ همه به این نتیجه رسیدند که با توجه به تورم موجود و حباب بازارهای کالایی، به سمت بازار سرمایه بیایند. الان هم تقریبا این اتفاق در حال رخ دادن است. رشدی که در ملک و خودرو و اکثر کالاها دیدیم هنوز در بازار سهام اتفاق نیفتاده و من وزن بیشتری به رشد از جنس افزایش شدید نقدینگی و هجوم مردم به سمت بازار سرمایه می‌دهم. البته هجوم قطعا مانند سال ۹۹ نخواهد بود، ولی احتمال اینکه منابعی وارد بازار سرمایه شود زیاد است.
وضعیت تهدیدآمیز سیاسی
این کارشناس بازار سهام در خصوص عوامل منفی پیش روی بازار سهام نیز اظهار کرد: یکی از این عوامل بحث سیاسی است. شرایط ایران هم از لحاظ مذاکرات و هم مناقشات داخلی و بین‌الملل چندان مناسب نیست و احتمال توافق خیلی کمرنگ شده. این در حالی است که توافق می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد تا بازارهای مالی وضعیت بهتری داشته باشند. علاوه بر این، افزایش شدید فاصله دلار در بازار آزاد و نیما باعث می‌شود از جیب سهامداران و شرکت‌ها برود. ریسک بعدی رفتار دولت است. یعنی دولت به عنوان یک سهامدار بزرگ و قانون‌گذار می‌تواند تعیین‌کننده باشد. مشخصا رفتار دولت در قیمت‌گذاری صنایع، مداخلات در بازارها، تعیین خوراک، حقوق دولتی، تدوین بودجه، سیاست‌های مالیاتی و گمرکی می‌تواند تاثیرگذار باشد. به نظر من نقش دولت از سایر متغیرها بسیار پررنگ‌تر است.دلبری خاطرنشان کرد: در این میان ریسک دیگر نیز مربوط به این موضوع است که رفتار سرمایه‌گذاران به این شکل باشد که اصلا پولی وارد بازار سرمایه نکنند و ترجیح دهند منابعشان در سایر بازارها باشد؛ کما اینکه در دو سال اخیر نیز شاهد چنین رفتاری بودیم. به طور کلی ریسک‌های موجود در بازار نیز ریسک‌های بسیار بزرگی است. اما در این میان من فعلا به کاهش قیمت‌های جهانی در میان این ریسک‌ها وزن زیادی نمی‌دهم.
