بورس؛ یک روز پس از تنفس
در ادامه مجددا جو منفی غالب بر کلیت فضای معاملاتی تالار شیشه‌‌‌ای رفته‌رفته باعث افزایش تعداد فروشندگان سهام شد. به این ترتیب، دیروز نماگر اصلی بازار سهام بیش از ۴هزار واحد کاهش یافت و بخشی از رشد روزسه‌‌‌شنبه را خنثی کرد. بنابراین همگام با افت ۲۹/ ۰درصدی، دماسنج بورس تا سطح یک‌میلیون و ۳۸۹هزار واحد عقب‌‌‌نشینی کرد. شاخص کل‌‌‌هم‌‌‌وزن (از تمام نماد‌‌‌های معاملاتی به یک‌میزان تاثیر می‌‌‌پذیرد) نیز با افت ۰۹/ ۰درصدی در آخرین روز معاملاتی هفته جاری به کار خود پایان داد. در آن سوی بازار اما دلار درجا زد و سکه کاهش قیمت را تجربه کرد، در عین حال تمایلات صعودی، به‌خصوص در حوزه دلار، همچنان به چشم می‌‌‌خورد. ارزش معاملات خرد بورس تهران (سهام و حق‌تقدم) نیز روز چهارشنبه به رقم یک‌هزار و ۴۵۸میلیارد تومان رسید.
تغییر وضعیت معامله‌‌‌گران
دیروز ۹۸میلیارد تومان از پول سرمایه‌گذاران خرد از بازار خارج شد و مجددا خالص تغییر مالکیت صنایع بورسی از حقوقی‌شدن بازار حکایت داشت. آمار‌‌‌ها از تداوم حرکت پینگ‌پنگی در بازار سهام حکایت دارند. خرید و فروش با استراتژی کسب سود در مدت زمان کوتاه و گردش نقدینگی غالبا بین چند صنعت محدود، سردرگمی معامله‌‌‌گران بورسی را به‌وضوح نمایان می‌کند.
بررسی جریان خالص خرید حقیقی‌‌‌ها در ۲۲ شهریورماه و خالص فروش این قشر از سرمایه‌گذاران در ۲۳شهریورماه به‌خوبی روایت‌‌‌گر رفتار هیجانی معامله‌‌‌گران در صنایعی همچون فلزات اساسی، خودرو و ساخت قطعات، بانک و سیمان است؛ گروه‌‌‌هایی که در یک‌روز معاملاتی مورد استقبال سهامداران خرد بازار قرار می‌گیرند و روز بعد با تشکیل صف‌‌‌های سنگین فروش از سوی همین سرمایه‌گذاران مواجه می‌‌‌شوند. به هر روی، بازدهی شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال‌جاری تا پایان هفته منتهی به ۲۳شهریورماه از رشد ۶/ ۱درصدی حکایت دارد. مقایسه بازار‌‌‌های مالی اعم از مسکن، خودرو، دلار و سکه با یکدیگر نشان می‌دهد که بورس تهران کمترین میزان بازدهی را در این مدت به سرمایه‌گذاران خود داده است؛ هرچند این رقم بازدهی نیز ناشی از وزن غالبا شرکت‌های بزرگ بوده که در جهت‌‌‌دهی به نماگر اصلی بازار از وزن قابل‌توجهی برخوردارند. در این میان، نباید فراموش شود که سبد سرمایه‌گذاری اغلب فعالان بورس تهران روایتی دیگر از درصد بازدهی دارد.
بازار داغ صدور بیانیه
برخی از کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که کاهش بازدهی بورس تهران تحت‌تاثیر سایه سنگین ریسک سیستماتیک بوده و به حاشیه رفتن برجام، عامل اصلی نزول حاشیه سود شرکت‌هاست. در این میان فعالانی هم هستند که شکست توافق را عامل اصلی رشد بورس مطرح می‌کنند و معتقدند، افزایش بی‌محابای نرخ دلار و رشد سطح انتظارات تورمی میتواند بخشی از زیان سرمایه‌گذاران طی دوسال اخیر را جبران کند. هرچند نباید فراموش کرد که افزایش سودآوری شرکت‌ها با محوریت تورم، بدون آنکه تغییری در زیرساخت‌‌‌ها ایجاد شود، مراودات پولی و مالی با دنیا تسهیل شود و صادرات محصولات و واردات مواد اولیه بهبود یابد، یقینا مدتی پس از رشد حباب‌گونه بازار سهام، میتواند پیامد‌‌‌های به‌مراتب بدتری نسبت به تجربه بورس ۹۹ برای سرمایه‌گذاران داشته باشد. آن‌طور که به نظر می‌رسد، بازار صدور بیانیه بین اعضای برجام نسبت به هر برهه دیگری از تاریخ مذاکرات داغ‌‌‌تر شده است. طرفین یکدیگر را مقصر میدانند و هر اقدامی را متناقض با مفاد برجام میدانند. به دنبال بهانه‌‌‌گیری‌‌‌های واهی ایالات‌متحده آمریکا و انتشار بیانیه مشترک کشورهای آلمان، انگلیس و فرانسه علیه مواضع ایران، حال برجام سرنوشتی مبهم‌‌‌تر از هر زمان دیگر دارد. فعالان بازار سرمایه نیز همچنان تحت‌تاثیر پیامد‌‌‌های احتمالی معاهده بین‌المللی در فضای معاملاتی بورس تهران با تردید دست به خرید و فروش سهام می‌‌‌زنند.
مسیریابی پول حقیقی
به هر ترتیب، روز گذشته عنوان برترین صنایع بورسی به لحاظ بیشترین ورود سرمایه‌گذاران خرد به گروه‌‌‌هایی نظیر غذایی به‌جز قند با ۷میلیارد تومان، کانه فلزی و چندرشته‌‌‌ای صنعتی هر یک به‌طور مجزا با ۵میلیارد تومان اختصاص یافت. در نقطه مقابل، صنعت اطلاعات و ارتباطات با ۲۲میلیارد تومان، محصولات شیمیایی با ۱۴میلیارد تومان، فرآورده‌‌‌های نفتی با ۵/ ۱۱میلیارد تومان، خودرو و ساخت قطعات با ۱۰میلیارد تومان، بانک‌ها با ۸میلیارد تومان و فلزات اساسی با ۵/ ۶میلیارد تومان بیشترین خروج سرمایه‌گذاران خرد را در کلیت بازار سهام داشتند. فارغ از موضوع صنایع، بررسی شرکت‌ها حاکی از این است که نماد‌‌‌های معاملاتی نظیر «غاذر» با ۹میلیارد تومان، «خمحور» با ۸میلیارد تومان، «بالبر» با ۵میلیارد تومان، «شستا» با ۴میلیارد تومان و «چافست» با ۴میلیارد تومان بیشترین ورود پول از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی را داشتند. در این میان، نماد معاملاتی «آسیاتک» با ۱۸میلیارد تومان در صدر فهرست خروج پول سرمایه‌گذاران خرد قرار گرفت. در ادامه نماد‌‌‌هایی اعم از «خساپا» با ۱۴میلیارد تومان، «تملت» با ۸میلیارد تومان، «شتران» با ۷میلیارد تومان و «غکورش» با ۵/ ۵میلیارد تومان خروج پول از سمت سهامداران خرد را تجربه کردند.
جهت‌‌‌دهی به بورس تهران
دیروز نماد معاملاتی صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس با ۱۸۲۲واحد، صنعتی و معدنی گل‌‌‌گهر با ۳۷۲واحد و بانک پاسارگاد با ۳۱۳واحد بیشترین تاثیر را بر افت نماگر اصلی بورس داشتند؛ اما شرکت‌هایی نظیر مبین انرژی خلیج‌فارس با ۲۱۵واحد، ایران‌خودرو با ۲۰۸واحد و سرمایه‌گذاری غدیر با ۱۵۳واحد مانع افت بیشتر شاخص کل شدند.
