عبور از شیب تند اصلاح؟

خروج نقدینگی از بازار که از آن تحت‌عنوان یکی از متغیرهای اثرگذار بر رشد قیمت سهام یاد می‌شود هم‌اکنون با تردید‌های جدی مواجه شده است. برآوردها از اظهارات تحلیلگران حاکی از آن است که حرکت نوسانی شاخص تا مشخص‌شدن نتیجه مذاکرات برجامی و انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا در ‌ماه نوامبر ادامه خواهد یافت، با این حال برخی دیگر از اظهارنظر‌ها با تکیه بر چرخش سیگنال‌های منفی از اقتصاد چین و کاهش تورم این اقتصاد جهانی به زیر یک‌درصد برای پنجمین‌ماه پیاپی از امکان تغییر رویه برخی کالاهای مرتبط با این بخش در بورس تهران حکایت می‌کند. در دستور کار قراردادن سیاست‌های انبساطی ازسوی بانک مرکزی چین درحالی مسیریابی قیمتی در بازار کامودیتی‌محورهای داخلی را متحول خواهد کرد که تداوم این روند می‌تواند منجر به تقاضای موثر از سمت حوزه مذکور شود. با این‌حال در مورد مسیریابی جدید، کارشناسان بورسی هم‌نظر نیستند. عده‌ای بر این باورند که همچنان احتمال شکسته‌شدن کف‌های جدید قیمتی وجود دارد. گرچه در مرداد‌ماه و با افزایش خوش‌بینی‌ها نسبت به سرنوشت مذاکرات هسته‌ای کشور کمتر کسی فکرش را می‌‌‌‌‌‌کرد شاخص وارد کانال یک‌میلیون و ۳۰۰‌هزار واحد شود. شاخص با وجود سیگنال‌های نسبتا مثبت از گزارش‌های ۶ماهه شرکت‌ها و ورود مجدد نرخ دلار به ابرکانال ۳۰‌هزارتومان در مقابل حمایت یک‌میلیون و ۴۰۰‌هزار واحدی کم آورد و نتوانست عدد مذکور را حفظ کند.

در انتظار تحرکات جدید

روزگذشته نیز به‌رغم فراز و فرود ابتدایی بازار از سمت نمادهای کامودیتی‌محور تابلوی معاملاتی سرخپوش به‌کار خود پایان داد و با افت بیش از هزار واحدی در سطح یک‌میلیون‌و۳۸۸هزار واحد متوقف شد. شواهد نشان می‌دهد فضای سیاسی و اقتصادی مبهم هم‌اکنون بازار سهام را به کانونی غیرجذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل کرده؛ از این‌رو سایر عوامل اثرگذار (به ‌ویژه افزایش نرخ دلار و رشد تورم داخلی) بر مسیر قیمتی سهام نمی‌توانند انتظارات سرمایه‌گذاران از آینده تالارشیشه‌ای را برآورده کنند و سود‌سازی مناسب و افزایش فروش شرکت‌ها را رقم بزنند. به باور صاحب‌نظران اقتصادی، عدم‌ورود پول‌های جدید به گردونه معاملات سهام، تغییر وضعیت بازارهای کالایی را نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. افزایش فزاینده ریسک‌های سیستماتیک از مهم‌ترین چالش‌های بازار سرمایه ‌برای حرکت در مدار صعودی به‌شمار می‌‌‌‌‌‌رود. در همین رابطه مهدی افنانی، کارشناس بازارسرمایه ضمن اشاره به وضعیت فعلی بازار توضیح داد: افت و خیز دیروز شاخص‌های سهام را نمی‌توان نشانه‌ای قوی از بازگشت قیمت‌ها به مدار صعودی در‌نظر گرفت. در روزهای گذشته ریزش دسته‌جمعی سهام نشان داد این بازار از محرک قوی خالی است، اما با توجه به تغییرات احتمالی قیمت کامودیتی‌ها شاید در کوتاه‌مدت از شدت ریزش قیمت‌ها جلوگیری شود، با این‌حال این روند نمی‌تواند ادامه‌دار باشد، اما اگر در چند روز معاملاتی آینده شاخص‌ها تا حدودی بتوانند تغییر‌مسیر بدهند، شاید بتوان گفت نوسانات مثبت در کمین بازارسهام خواهد بود. گرچه به‌طور کلی نمی‌توان تحقق وضعیت مزبور را نشانه‌ای بر پایان اصلاح قیمت‌ها عنوان کرد. به گفته این کارشناس، در مقطع فعلی یکی از محرک‌های قوی برای به‌حرکت درآوردن بورس تعیین‌تکلیف برجام است. اینکه در آنسوی مرزها چه رخدادهایی در انتظار سیاست خارجی کشور است، محل بحث ما نیست، اما آنچه مسلم است اینکه روند مذاکرات هسته‌ای کشور به نتیجه انتخابات آمریکا گره خورده است.

او با بیان اینکه این شرایط حساسیت سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران بازار را به‌دنبال داشته است، خاطرنشان کرد: عدم‌نتیجه‌گیری مشخص از روند مذاکرات تبعات منفی در بازارسهام ایجاد کرده است. بازیگران این بازار در ‌ماه‌های گذشته با اتخاذ استراتژی‌های متفاوت برای کسب بازدهی از بورس بارها تغییراتی را در چینش پرتفوی خود ایجاد کردند، با این حال معاملات آتی این بازار تحت‌تاثیر این مهم در ابهام است.

«بررسی معاملات بازار سهام در هفته‌های گذشته از اقبال نسبی متقاضیان به سمت سهام کوچک خبر می‌دهد. این مسیریابی که به‌دنبال افزایش ریسک‌های سیستماتیک و زیر‌سایه‌بردن سهام بزرگ و شاخص‌ساز رخ داده باز‌هم می‌تواند در استراتژی معاملاتی سهامداران قرار بگیرد.»

مهدی افنانی ضمن اشاره به این مطلب اظهار کرد: به‌نظر می‌رسد بازار سهام با توجه به سیگنال‌های مثبت اقتصادی از چین در ‌‌‌‌‌‌محدوده فعلی نوسان کند. در روزگذشته آنچه بیش از هر چیزی توانست بر برخی جهت‌‌‌‌‌‌گیرها در نمادهای مختلف موثر باشد همین تحولات اخیر در حوزه کامودیتی‌محورها بود. نوسان نسبی قیمت‌ها در نمادهای یادشده تا حدودی می‌تواند از التهابات موجود بکاهد.

نزاع معاملاتی میان خریداران و فروشندگان هر چند تا اواسط معاملات روزگذشته وارد فاز جدیدی از تغییرات شد اما این کشمکش به‌حدی نبود که شاخص‌‌‌‌‌‌کل بتواند رنگ سبز را بر تابلوی معاملاتی حک کند. به‌نظر می‌رسد بازار از نظر شاخصی پایین‌تر از محدوده فعلی به ثبات برسد. در این بین کاهش حجم معاملات نیز دور از ذهن نیست مگر اینکه نبض احیای برجام تند‌تر بزند. افزایش شانس توافق و موضع‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مثبت در این‌خصوص فصل جدیدی از تحولات مثبت در بازار سهام را رقم خواهد زد.

روی ریل نوسان

باید دید در روزهای آینده کاهش نرخ تورم تولید و مصرف در چین می‌تواند منجر به ایجاد تقاضا از سوی کامودیتی‌ها شود و بازار را به یک تعادل نسبی برساند؟ علی ایمانی دیگر کارشناس بازارسرمایه نیزدر پاسخ به این پرسش ضمن اشاره به روند نزولی تورم تولید در چین و اثرات آن بر برخی از سهام داخلی معتقد است: این اتفاق خبر خوبی برای فعالان بازار کامودیتی است. در همین راستا باید عنوان کرد اگر بانک مرکزی چین بر سیاست‌های انبساطی اصرار بورزد بازارسرمایه با چراغ‌سبز متقاضیان سهام کامودیتی روبه‌رو خواهد شد. قدرت تاثیرگذاری این محرک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ بین‌المللی نوسانات منفی بورس را تا حد زیادی کاهش می‌دهد، از این‌رو به‌نظر می‌رسد با جدی‌شدن این روند، بازار به نوسان کم‌مقدار رضایت دهد.

او با بیان اینکه تغییر مسیر نماد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های معاملاتی بورس تهران در ساعت میانی دادوستد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های روز گذشته را می‌توان تا حدودی نشات‌‌‌‌‌‌گرفته از برخی گمانه‌زنی‌ها نسبت به ادامه انتظارات از روند نزولی نرخ بهره چین درنظر گرفت، خاطرنشان کرد: مساله مهمی که وجود دارد این است که بازارسهام به‌طور سنتی معمولا در اواخر نیمه اول سال ‌با کم‌رمقی مواجه است. این موضوع درکنار اعتماد رخت‌بسته از بازار وضعیت رو به‌افولی را به بازیگران بورسی تحمیل می‌کند. قرارگرفتن بازار پرحاشیه سهام درچنین شرایطی می‌تواند متقاضیان را خسته کند و به سمت بازارهای دیگر سوق دهد.

درحالی‌که بازارسهام نسبت به بازارهای موازی بیشترین کاهش قیمت در دو هفته اخیر را به‌ثبت رسانده، پیش‌بینی می‌شود تا حدودی از سرعت اصلاح قیمت سهام کاسته شود. شاخص‌کل پس از ۱۰‌روز متوالی افت قیمتی، روز دوشنبه نیز با افت روزانه ۳۷/ ۱۲درصدی ارزش معاملات خرد به‌کار خود پایان داد. در عین حال شاید بتوان گفت که کاسته‌شدن از سرعت خروج پول حقیقی از بازار می‌تواند در نتیجه روند منفی ۱۰روز گذشته شکل‌گرفته باشد.