در گفت‌وگو با کارشناسان بازار سرمایه بررسی شد
برنده دوئل بورس و تورم
تعلل برای ورود به فاز صعودی
رشد قیمت دلار، تشدید انتظارات تورمی ناشی از افزایش قیمت کالاهای اساسی و ادامه گمانه‌زنی‌ها برای احیای برجام این پرسش را به‌وجود می‌‌‌‌‌‌‌آورد که سهم بازار سرمایه از سیکل تورمی به چه میزان است؟ برنده دوئل تورم و بورس کدامیک است؟ کارشناسان پاسخ‌های متفاوتی برای این ابهامات دارند. برخی معتقدند بورس نیز همانند بازارهای دارایی چاره‌ای جز همسو‌شدن با وضعیت تورمی ندارد. «شرایط نامشخص احیای برجام از مهم‌ترین موانع شکلگیری تقاضا در بورس تهران است. اثرگذاری این مهم به قدری واضح است که این بازار بی‌تفاوت به صعود نرخ‌ها در بازار ارز و طلا همچنان رغبتی برای حضور در ارتفاعات بالاتر از خود نشان نمی‌دهد.»
حسین اوج‌لو کارشناس بازارسرمایه ضمن بیان این مطلب می‌گوید: انتظارات تورمی همه بازارهای دارایی را درگیر کرده، این در حالی است که فعالان بورسی نه‌تنها نسبت به این موضوع واکنش مثبتی نشان نداده‌اند حتی انتشار اخبار مجامع نیز نتوانست تغییری در رویه بازارسهام ایجاد کند. معمولا فصل مجامع از جذابیت‌های زیادی برای سرمایهگذاران برخوردار است؛ به‌طوری که طی این مدت بازار با رونق نسبی همراه می‌شود اما امسال وضعیت به‌گونه‌ای دیگر است. در کنار انتظارات تورمی، فصل مجامع نیز انگیزه کافی را درمیان سرمایهگذاران ایجاد نکرد.
وی با اشاره به اینکه اثرتورمی در نهایت برهمه بازارها از جمله بورس مشهود خواهد بود، بیان می‌کند: در حالی که روزهای کم‌رونق بورس ادامه دارد، چند هفته‌ای است که ارزش دادوستدهای خرد سهام بورسی با کاهش چشمگیری مواجه شده و در سطوح کمتر از ۴هزار میلیارد‌‌‌‌‌‌‌تومان قرار دارد. این روزها بازارهای رقیب تا حدودی از رکود خارج شده و رنگ رونق را به خود دیده‌اند اما در بازارسهام خبری از فروشنده و خریدار نیست. به گفته این کارشناس، عدم‌اطمینان سرمایهگذاران از برخی سیاستگذاری‌های اقتصادی منجر به تعلل بازیگران بورسی برای ورود به تالارهای شیشه‌ای شده است. عدم‌اطمینان سرمایهگذاران خرد به بازار سهام در راستای افزایش ریسک‌پذیری در این بازار وضعیت نامطلوبی را رقم زده است.
سرنوشت بورس در نیمه دوم سال
وی معتقد است: سایز بازار فعلی (با ورود نمادهای جدید در سال‌های اخیر) با نقدینگی موجود در بازار همخوانی ندارد. از سوی دیگرعدم‌ورود پول جدید به بازار به‌دنبال رفتار نادرست از سوی بازارگردان‌ها از اصلی‌ترین موانع شکلگیری تقاضا در بازار سهام است. با وجود انتظارات تورمی و افزایش نرخ تورمی ماهانه در کشور، بورس تهران برای جانماندن از سیر صعودی مذکور باید با افزایش ارزش معاملات روزانه روبه‌رو شود. واقعیت امر این است که شاخص‌‌‌‌‌‌‌کل بازار سهام وقتی می‌تواند شانه به شانه بازارهای رقیب پیش برود که ارزش معاملات روزانه سهام از ۷هزارمیلیارد تومان عبور کند. این وضعیت شرایط متفاوتی در بازار سهام را به‌وجود خواهد آورد و چشم‌انداز جدیدی پیشروی فعالان بورسی خواهد گشود. بررسی وضعیت دادوستدهای روزانه بازار سهام از جابه‌جایی گروه‌ها و سهم‌ها در میان سرمایهگذاران (چه با سود و چه با زیان)، حکایت می‌کند. در حال حاضر فرآیند بازار به ضرر سهامدار است، آنهم در شرایطی که از افزایش انتظارات تورمی خبر می‌دهد.
این کارشناس درباره اینکه بورس در جدال با انتظارات تورمی به کدام‌سو هدایت می‌شود، تاکید می‌کند: بورس برای خیز صعودی نیازمند محرک قوی و مثبت از خارج این بازار است. در همین راستا شاید بتوان از سرانجام مذاکرات هسته‌ای کشور و تعیین‌تکلیف این بحث به‌عنوان برگ برنده بورس در رقابت با تورم نام برد. حسین اوج‌لو، وضعیت بازار سهام در نیمه دوم سال را امیدوارانه‌تر از نیمه اول عنوان می‌کند. وی در همین رابطه خاطرنشان می‌کند: ابهامات چندوجهی در وضعیت سیاست خارجی کشور، قطعی‌های برق و سرانجام نامشخص جنگ روسیه و اوکراین نمی‌گذارد بازار در ماه‌های آینده روند مطلوبی را در پیش بگیرد. تعیین‌تکلیف این عوامل اثرگذار تا حدودی می‌تواند سرمایهگذاران را به بورس بازگرداند. در کنار این عوامل نمایان‌شدن اثرات تورمی در صورت مالی ۳ماهه و ۶ماهه شرکت‌ها نیز اثرات مثبتی در جلب‌نظر سرمایه‌گذار خواهد داشت. در صنایع کوچک‌تر کفه سودآوری سنگین‌تر خواهد شد. به‌نظر می‌رسد بعد از گزارش‌های ۶ماهه حال و هوای بازار مثبت شود.
بورس راه خود را پیدا می‌کند
از اواسط اردیبهشت‌ماه و با کاسته‌شدن از قدرت تاثیرگذاری برخی محرک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها بر صدرنشینی بازار سهام در میان سایر بازارهای دارایی از جمله افت قیمت کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، نگرانی از رکود اقتصاد جهانی با توجه به آینده سیاست‌های انقباضی فدرال‌‌‌‌‌‌‌رزرو و بانک‌های مرکزی دنیا، بازار سرمایه نیز از مسیر صعودی که در پیش گرفته بود، منحرف شد؛ این در حالی است که همزمان با خیز جدی تورم در کشور بازارهای رقیب رنگ جدیدی از رونق را به رخ سرمایهگذاران کشیدند، اما چرا بورس تهران در ادامه این مسیر، راه خود را از بازارهای دیگر جدا کرد و روبه افول گذاشت؟ این وضعیت تا کجا ادامه دارد و فعالان بورسی چه زمانی می‌توانند با سرمایهگذاران دیگر رقابت کنند؟ در همین رابطه حمید فاروقی، تحلیلگر بازار سهام می‌گوید: بازار سرمایه در بلندمدت به انتظارات تورمی پاسخ خواهد داد. تجربه نشان می‌دهد بازار سرمایه همیشه خود را با تورم وفق‌داده و میزان قابل‌قبولی بازدهی از قبال تورم کسب کرده اما این اتفاق معمولا در بلندمدت رخ داده است. در شرایط کنونی نیز که بازارهای ارز، طلا، خودرو و مسکن با وضعیت تورمی همسو شده‌اند، بازار سرمایه با تاخیر عقب‌ماندگی‌های خود را جبران خواهد کرد. وی یکی از عوامل ایجاد تاخیر در همراهی بورس با تورم را افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار عنوان می‌کند.
ابهام در سیاستگذاری‌های اقتصادی و سیاسی روند ناامیدکننده‌ای را در بازار سهام به‌وجود آورده است. در واقع برخی سیاستگذاری‌ها از جمله مباحث مالیاتی، افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، عوارض صادراتی بر محصولات، قیمت‌گذاری دستوری در بورس‌کالا و لغو عرضه خودرو در بورس‌کالا تدابیر تنش‌زا علیه بازار سرمایه است. از سوی دیگر افت قیمت جهانی کالاهای اساسی مزید بر علت شده و شرایط نامطلوبی را در بازار رقم زده است، از این‌رو در هفته‌های اخیر شاهد افزایش شتاب حقیقی‌ها در مسیر خروج بوده‌ایم.
وی در ادامه خاطرنشان می‌کند: مقایسه بازارهای دیگر با بازار سرمایه در تقابل با تورم دور از منطق است، در واقع منطق سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف متفاوت است، ضمن اینکه اگر برخی دستورالعمل‌های اقتصادی در بازارهای دیگر نیز پیاده شود آنها نیز در سراشیبی سقوط قرار می‌گیرند. عدم‌دخالت دولت در بازارهای دیگر موجب همسویی این بازارها با موج تورمی شده، به این ترتیب بورس به واسطه دخالت دولت در سازوکار قیمتی راهی جز تعلل برای کسب بازدهی از تورم ندارد. وی می‌گوید: ذات بازار سرمایه با نوسان همراه است. فضای حاکم بر اقتصاد کشور، بازارسرمایه را با نوسان منفی مواجه کرده اما به‌نظر می‌رسد بورس نیز در ادامه به دلیل نقدشوندگی بالایی که دارد، بتواند سرمایهگذاران بیشتری را در بلندمدت به خود جذب کند.
