سهامداران در انتظار واکنش به محرک‌های قوی
این وضعیت که در تلاقی چند اتفاق مهم ایجاد‌شده همراه با انتشار عملکرد ضعیف زمستانی شرکت‌ها خروج بخشی از پول حقیقی را به‌دنبال داشته به‌طوری‌که برخی گمانه‌زنی‌ها از احتمال تداوم این وضعیت نه‌چندان خوشایند حکایت می‌کند. کفه سبک تقاضا نسبت به کفه سنگین عرضه که استارت آن از هفته آخر اردیبهشت‌ماه زده شد، برخی فرضیه‌ها از توقف حرکت بازارسرمایه از ریل صعودی را بیش از قبل قوت بخشیده است؛ این در حالی است که در فروردین و اردیبهشت‌ماه شاخصکل بازار سهام توانسته بود گوی رقابت را از بازارهای موازی برباید و به‌صورت مقطعی موفق به فتح ابرکانال ۶/ ۱میلیون واحد شود، سطحی جنجالی که حتی بعد از قرارگرفتن بازار در مسیرریزشی ۹۹ در هیچ‌‌‌‌‌‌‌‌‌یک از موج‌های صعودی شاخص سهام به‌دست نیامده بود. قرارگرفتن مجدد دماسنج بورس تهران در مسیرکاهشی ارزش معاملات خرد روزانه نسبت به نیمه دوم اردیبهشت‌ماه آنهم بعد از مدت‌ها رکود، موجی از بدبینی‌های جدید نسبت به روند منفی این بازار را سبب شده است. عبور ارزش معاملات روزانه سهام از ۷هزارمیلیارد تومان در هفته‌های قبل و ایجاد خوش‌بینی‌های جدید در میان سرمایهگذاران این‌روزها به عاملی برای ترک سهامداران خرد و بخشی از حقیقی‌ها از گردونه معاملات شده است.
برهمین اساس و با توجه به ریزش‌های چندروز گذشته بازارسهام این سوال مطرح می‌شود که شرایط فوق در روزهای آتی نیز قابل‌تکرار است؟بررسی عملکرد روزهای اخیر سهامداران نشان می‌دهد بازار سرمایه نسبت به هفته‌های قبل با چند تهدید از بیرون و داخل این بازار مواجه است. تهدیداتی که می‌تواند در صورت تداوم به سرعت خروج هرچه بیشتر منابع از این بازار در کوتاه‌مدت منجر شود. روز گذشته نیز شاخصکل بورس تهران در پایان معاملات خود با بیش از۱۹هزار واحد کاهش در ارتفاع یک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میلیون و ۵۳۴هزار واحدی قرار گرفت. آنطور که به‌نظر می‌رسد معامله‌گران با اشراف بر ریسک‌های تهدیدکننده بازار حاضر نیستند از لاک دفاعی بیرون بیایند. در هفته گذشته نیز همین اتفاق افتاد و بازار در چرخشی متفاوت از ریل صعودی خارج شد.
در به‌وجود آمدن اتفاقات هفته قبل انتشار برخی اخبار مربوط به پالایشی‌ها، گزارش‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خارج از انتظار دسته‌ای از شرکت‌ها، شایعات مرتبط با اخبار واگذاری خودرویی‌ها و حرف و حدیث‌هایی مبنی‌بر نرخ‌های غیرمنطقی بار دیگر احتیاط و تردید را در میان سهامداران تشدید کرد. حرکت بر ریل تردید و نگرانی همان‌طور که مشاهده کردیم به داد‌و‌ستدهای این هفته تالارهای شیشه‌ای نیز کشیده شد. فضای توام با ترس و بدبینی ایجاد‌شده در میان سهامداران در حالی است که سرمایهگذاران به‌طور کامل تراژدی مرداد۹۹ را فراموش نکرده‌اند. برخی التهابات که به واسطه تشدید ابهامات در مسائل سیاسی و بین‌المللی کشور نیز به‌وجود آمده، فضای کم‌رمق معاملاتی را طولانی‌تر کرده، به‌طوری که بخش چشمگیری از حقیقی‌های بازار قید خرید را زدند، با این‌حال از آنجا که ذهنیت اکثر سرمایهگذاران بر مدار صعودی انتظارت تورمی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌چرخد به‌نظر می‌رسد وضعیت کنونی دوام زیادی نداشته باشد، اما این موضوع باعث نمی‌شود خریداران و فروشندگان جانب احتیاط را فراموش کنند، از این‌رو با حساسیت بیشتری معاملات خود را دنبال می‌کنند تا نسبت به دارایی‌های ریالی خود ضرر و زیان کمتری را متحمل شوند. این موضوع در کوتاه‌مدت و بلندمدت، نمود متفاوت‌تری خواهد داشت.
از سویی تغییر و تحولات قیمت نفت بر محصولات مرتبط با این بخش سرانجام می‌تواند مرزهای روانی موجود را پشت‌سر بگذارد و اثرگذاری‌های لازم را بر بازار داخلی نمایان کند. تحقق این مهم شاید در کوتاه‌مدت تا حدودی قابل‌دسترس نباشد اما در بلندمدت اثرپذیری مثبتی از خود نشان خواهد داد، اما ترسیم وضعیت بازار در کوتاه‌مدت تا حدودی سخت است. با نگاهی به عملکرد شرکت‌ها از منظر تکنیکال برخی صنایع توان عبور از محدوده‌های مقاومتی را ممکن است نداشته باشند و در منگنه شرایط سخت موجود قرار بگیرند. این شرایط با توجه به افزایش انتظارات تورمی و روند رو به رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی به‌نظر می‌رسد موقتی عمل کند. در بورس تهران شرکت‌های گازی، نفتی، فولادی، پتروشیمی و پالایشی در ادامه راه می‌توانند تغییرات مثبتی را در مسیر حرکتی شاخص به‌وجود آورند.
بازارسرمایه در دو سال گذشته نشان داده نسبت به سایر بازارهای دارایی، اثرپذیری بیشتری نسبت به رخدادهای داخلی و خارجی دارد. رخ دادن برخی اتفاقات سیاسی و تنش‌های پیش‌آمده در دو هفته قبل در به وجود آمدن وضعیت فعلی بازارسهام نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کرده است. بدبینی‌های جدید نسبت به آینده احیای برجام و ابهامات در روند قیمت ارز نیز منابع بازار را به سوی صندوق‌های دارایی همچون صندوق‌های طلا کشانده است. در دو هفته اخیر بازار نشان داد به‌رغم ارزندگی‌های قیمتی از تب‌وتاب خرید افتاده و درحال‌حاضر غیر از افزایش انتظارات تورمی، برای خروج از فاز رکودی محرک قوی و جدی وجود ندارد. اگر در این مقطع از ترس بازار یادکنیم، به نظر می‌رسد خروج از آن نیازمند محرک‌هایی جدی و پرقدرت باشد.
متغیرهایی که تاکنون نتوانسته‌اند اثرگذاری لازم برای عبور از سطح روانی ۶/ ۱میلیون واحد را از خود نشان دهند. در شرایطی که بازار با توقف معاملات داغ دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، خودداری سهامداران از انجام خرید‌و‌فروش‌های هیجانی می‌تواند بر سرعت بازار نسبت به بازگشت به مدار تعادلی بیفزاید. در چنین مواقعی سهامداران خرد با تصمیمات غیرمنطقی که برای داد‌و‌ستدهای خود اتخاذ می‌کنند هیجان منفی و کاذب را به سطح عمومی بازار منتقل و فشار بیشتری برای فروش وارد می‌کنند. در این میان عامل تغییرات قیمتی در بازار ارز و تشدید انتظارات تورمی ناشی از افزایش قیمت کالاهای اساسی و انتظار از انتشار اخبار مثبت برای احیای برجام می‌تواند به تغییرات مثبت در بازار سهام و افزایش ارتفاع مجدد شاخصکل بورس در روزهای آینده منجر شود.
