پیچیدگی‌‌های سرمایه‌‌گذاری غیرمستقیم

ميثم ابوالقاسمي/ كارشناس بازار سرمايه اکثر سهامداران جدید از دانش مالی کافی برخوردار نیستند یا دارای مشاغلی هستند که فرصت رصد کردن بازار به صورت منظم و روزانه را ندارند. این دسته از افراد که تعداد زیادی از حقیقی‌های حاضر در تالارهای شیشه‌ای را تشکیل می‌دهند می‌توانند روش غیر‌مستقیم سهامداری را برگزینند تا نه تنها ریسک سرمایه‌گذاری آنها به حداقل ممکن برسد بلکه حتی در نوسان‌های بازار که جزء لاینفک بورس است، دچار ضرر و زیان نشوند. اما چرا سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در داخل کشور برخلاف کشورهای صاحب بورس‌های حرفه‌ای با اقبالی ناچیز مواجه شده است؟ عدم استقبال از صندوق‌های سرمایه‌گذاری از چند منظر قابل بررسی است.

صندوق‌های با درآمد ثابت از دیدگاه مشتری بسیار نزدیک به بازار پول و حساب سپرده‌های بانکی است اما با اینکه سوددهی این دسته از صندوق‌ها نسبت به حساب بانکی از میزان بیشتری برخوردار است، همچنان سهم قابل قبولی از این منابع را نتوانستند جذب کنند. بی‌رغبتی مردم برای ورود به بازار سهام از طریق سرمایه‌گذاری غیرمستقیم دلایل متعددی دارد. با این اوصاف اکثر سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند به صورت مستقیم داد‌وستد خود را انجام دهند. تصمیم‌گیری درباره خرید و فروش سهام یک حرفه تخصصی محسوب می‌شود و نیازمند دانش مالی و تبحر درآن است. فعالان بورسی درکشورهای دیگری که به عنوان معامله‌گر یا تحلیلگر در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند یا دارای مدارک حرفه‌‌ای در این بخش هستند یا از سابقه طولانی در انجام دادوستدها برخوردارند اما در بازارسرمایه ایران وضعیت به گونه دیگری است. در همین راستا می‌توان عدم شناخت کافی سرمایه‌گذاران از صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نحوه سرمایه‌گذاری در آن را از مهم‌ترین عوامل به حاشیه رانده شدن این شیوه‌‌ عنوان کرد. سرمایه‌گذاران برای ورود به بورس نیازمند اطلاعات و آموزش‌هایی ساختاری هستند. این در حالی است که نهادهای مالی تاکنون برنامه‌ای در جهت شناخت، تبلیغات و اعتمادسازی برای ورود به بازارسهام به شیوه غیرمستقیم ارائه نداده‌اند.

از سوی دیگر تفکیک بین صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بازار سهام نزد افکار عمومی به درستی صورت نگرفته و هر آنچه به بازار سرمایه مرتبط می‌شود بازار پرریسک تلقی می‌شود. معرفی ابزارهای بازار سرمایه و صندوق‌هایی که در این بازار فعالیت می‌کنند، میزان ریسک تحمیل شده به سرمایه‌گذار را کاهش می‌دهد. در واقع توسعه ابزارها و هر یک از این صندوق‌های سرمایه‌گذاری کمک شایانی به کاهش ریسک‌های انتظاری این بازار و بهبود وضعیت کلی بورس می‌کند. صندوق‌های بادرآمد ثابت به عنوان یکی از کم‌ریسک‌ترین ابزارهای بازار سرمایه به گونه‌ای عمل می‌کنند که میزان بازدهی صندوق‌ها با شیب نسبتا ثابت به روند خود ادامه می‌دهد. گرچه وجود دستورالعمل‌‌هایی مبنی بر تخصیص بخشی از دارایی صندوق‌ها به سهام می‌تواند در روند سودآوری آنها اختلال ایجاد کند، اما ازسویی تنوع در ماهیت صندوق‌ها می‌تواند طیف گسترده‌‌ای از سرمایه‌ها را جذب این بازار کند. صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق‌های مختلط، صندوق‌های سهامی، صندوق زمین و ساختمان، صندوق طلا و سایر صندوق‌هایی که تاکنون موفق به اخذ مجوز شده‌اند این زمینه را فراهم کنند تا سرمایه‌‌گذاران قدرت انتخاب بالایی داشته باشند و بر اساس میزان ریسک و بازار هدف خود به صورت غیر‌مستقیم در آن سرمایه‌گذاری کنند و با هر میزان سرمایه ازعواید آن بازار بهره‌مند شوند.