ارزش دادوستد سهام به ابتدای سال رسید
جدال بورسی در منطقه جذاب
معاملات روز یکشنبه بورس تهران با رشد 52/ 1 درصدی شاخش کل پایان یافت. این در حالی بود که افزایش عرضه‌ها در روز گذشته شرایط را برای افت شاخص هموزن مساعد کرد. با این حال افزایش عرضه سهام و وجود حجم بالای تقاضا سبب رشد ارزش معاملات خرد شد. در این روز ارزش معاملات خرد بورس و فرابورس به محدوده 5100 میلیارد تومان رسید که عدم تناسب آن با کاهش شدید خالص خرید حقوقی نشان می‌دهد تقاضای حقیقی همچنان آنطور که باید تقویت نشده است. به نظر می‌رسد با توجه به رشد قیمت در روزهای اخیر سرمایه‌گذاران باید در سهامداری خود عواملی را لحاظ کنند تا ضمن اجتناب از ریسک‌های معمول در فرآیند سفته‌بازی با اتکای بیشتر به عوامل بنیادی از بهبود نسبی تقاضای شکل گرفته در شرایط کنونی بیشتر بهره‌مند شوند.بازار سهام در روز گذشته شاهد رشد قابل‌توجه ارزش معاملات خرد بود. با این حال این رشد در کنار سایر تغییرات به ثبت رسیده از عملکرد بورس تهران آنچنان که باید دلچسب نبود تا مسیر پیموده شدن میانگین وزنی قیمت‌ها در این روز را همچنان ناشی از امکان بالای رشد بهای سهام بدانیم. بر این اساس معاملات روز یکشنبه در حالی خاتمه یافت که در پایان این روز در برخی از نمادها عرضه افزایش یافت و همین امر سبب شد تا حقوقی‌ها دوباره گوی خرید سهام را از حقیقی‌ها بربایند. در این روز خالص خرید حقوقی که در روز شنبه به اندازه 486 میلیارد تومان منفی بود، به میزان 52 میلیارد تومان مثبت شد تا بار دیگر متذکرشود قرار نیست قیمت‌ها با رشد تند وتیزی مواجه شوند.
تعدد دیدگاه‌ها
در حالی که بسیاری از مخاطبان فعلی بورس همچنان بازده‌های رویایی سال 99 را به خاطر دارند روند تحرک قیمت در سهام به‌خصوص نمادهای کوچک حکایت از آن دارد که این بازار دست‌کم در شرایط فعلی هیچ توانی برای بازگشتن به یک رشد دسته‌جمعی مانند سال گذشته را ندارد چراکه از یک سو نه انتظارات تورمی مانند نیمه اول سال 99 رو به رشد است و نه قیمت دلار آنچنان در حال افزایش که بتوان تغییر قابل‌توجه قیمت سهام را با تغییرات احتمالی آن توجیه کرد. از سوی دیگر نیز بازار هم‌اکنون تجربه‌ای دارد که در آن زمان نداشته است؛ ریزش 9 ماهه بورس تهران از اواخر مرداد کار را به افت شاخص از محدوده 2 میلیون و صد هزار واحدی تا یک میلیون و 100 هزار واحد رساند. این اتفاق در حال حاضر به حدی فعالان بازار را ترسانده که کمتر کسی جرات نگهداری بلندمدت پول خود را برای مدت طولانی در یک نماد خاص دارد. همین شرایط سبب می‌شود تا میل به سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت در این بازار تقویت شود و تعدد دیدگاه‌ها در مورد آینده بازار افزایش تقاضا را به بیشتر شدن تعداد عرضه‌ها سر به سر کند. البته این اتفاق چندان هم عجیب نیست. در ماه‌های اخیر هر بار که تقاضا در بازار اندکی جان گرفته به دلیل آنکه چشم‌انداز کسب سود کاهش یافته پس از دو یا چند روز رشد قیمت در بازار سهام شاهد افت آن بودیم. از این رو به دلیل تجربه‌های پیشین بازار سهام و خصیصه‌های رفتاری رایج در میان سرمایه‌گذاران اصلا بعید نیست که افراد منتفع از رشد روزهای اخیر شاخص با نقد کردن دارایی خود درصدد شناسایی سود برآیند.بنابراین اصلا بعید نیست که در صورت تداوم رشد شاخص در روزهای پیش رو مجددا شاهد چنین رفتاری در بازار سرمایه باشیم. این مساله به خوبی توضیح می‌دهد که چرا به‌رغم شروع خوب معاملات سهام در روز اخیر، معاملات رفته رفته با افزایش عرضه روبه‌رو شدند و شاخص هموزن نیز مسیر نزولی در پیش گرفت. در واقع اگر بخواهیم تصویر بهتری از معاملات دیروز ارائه کنیم باید بگوییم افزایش عرضه در نمادهای کوچک در نهایت هم توانست بر نمادهای بزرگ اثر بگذارد و هم با تسریع افت در شاخص هموزن، از افزایش سطح شاخص کل بکاهد. بر این اساس دفتر معاملات در روز یکشنبه در حالی بسته شده که تضعیف رشد نماگر یاد شده در این روز افزایش میانگین وزنی قیمت‌ها را به 52/ 1 درصد محدود کرد. با این حال عرضه شدن تقاضاها همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شد به رشد ارزش معاملات انجامید. در این روز ارزش معاملات در بورس به 5862 میلیارد تومان رسید که از این میان 4062 میلیارد تومان آن به معاملات خرد اختصاص داشت. همان‌طور که در گزارش‌های اخیر نیز اشاره شد اگر رشد این مقدار با افزایش مداوم و آهسته و پیوسته خالص خرید حقیقی همزمان می‌شد، می‌توانستیم به رشد پایدار بازار سهام در روزهای پیش رو امیدوار باشیم. با این حال الان بیشتر به نظر می‌آید که نیاز به تطبیق خود با شرایطی نوسانی داریم که در آن تعدد دیدگاه‌ها به وزن‌کشی عرضه و تقاضا در روزهای پیش رو منتهی خواهد شد.
از سرمایه‌گذاری تا سفته‌بازی
اگر از فعالان قدیمی بازار سرمایه باشید یا حتی در یک یا دو سال اخیر پا به عرصه خرید و فروش سهام گذاشته باشید، حتما این جمله را شنیده‌اید که «بازار به نقطه‌ای رسیده که صنایع بنیادی باید راه خود را از سهام ضعیف جدا کنند». این جمله هم‌اکنون به یکی از کلیشه‌ای‌ترین جملات به کار رفته در بازار سرمایه تبدیل شده است. هر بار که شرایط تغییر می‌کند و نشانه‌‌ای از ضعف تقاضا در نمادهای کوچک بازار سرمایه پدیدار می‌شود، این جمله هم کم و بیش به گوش می‌خورد. این بار اما به نظر می‌آید این جمله کلیشه‌ای واقع‌بینانه نیز هست. در حال حاضر ثبات قیمت دلار در محدوده فعلی در کنار مشخص نبودن آینده انتخابات ریاست‌جمهوری و وعده و وعیدهای تورمی به گوش رسیده از جانب کاندیداها شرایطی را پدید آورده که در آن نمی‌توان چندان از رشد تورمی بورس ناامید بود. همان طور که در گزارش‌های قبلی هم اشاره شده در شرایطی که اوضاع عوامل یاد شده و قیمت‌های جهانی به نفع بورس است نمی‌توان انتظار داشت از لحاظ تحلیلی افت قابل‌توجهی را در قیمت‌ها شاهد باشیم. البته این پیش‌فرض‌ها لزوم رشد قیمت‌ها در شاخص بورس یا قیمت سهام را توجیه نمی‌کند. همان طور که گفته شد بدبینی حاکم بر بازار سهام و تجربه تلخ 9 ماه اخیر ممکن است شرایطی را سبب شود که در آن هر افزایشی در تقاضا از سوی سهامداران زیان‌دیده عرضه شود. با‌این حال باید توجه داشت که در شرایط کنونی برای افرادی که قصد خرید سهام دارند، شاید سهامداری کم‌ریسک‌تر از سفته‌بازی باشد، چرا که در روزهای پیش رو این احتمال وجود دارد که سهام ارزنده به دلیل آنچه شرح داده شد هم شانس بیشتری برای رشد قیمت داشته باشند و هم به دلیل عوامل بنیادی از سوی خریداران به طور طبیعی حمایت شوند. این در حالی است که در طول همین مدت سهام کوچک‌تر که با شرایط ضعیف‌تری روبه‌رو هستند، ممکن است به کاهش قیمت ادامه دهند. به نظر می‌آید که در شرایط فعلی آنچه می‌تواند به راهنمای مهمی برای خریداران سهام تبدیل شود؛ توجه به سودسازی سهام و تناسب آن با قیمت موجود است. در صورتی که این مولفه در خرید سهام لحاظ شود به احتمال زیاد سرمایه‌گذاران از ریسک کمتری نسبت به خریداران سهام بی‌بنیاد برخوردار خواهند بود و با توجه به خوش‌بینی متداول به فصل مجامع خواهند توانست با خیال راحت‌تری نسبت به سایرین سهامداری کنند.
در آینه اعداد
اما از تمامی این عوامل که بگذریم ارقام به ثبت رسیده در بازار سهام روز گذشته تفاسیر جالب توجهی داشتند. به جز نسبت خالص خرید حقیقی که گفته شد ارزش معاملات خرد در مجموع بورس و فرابورس روز گذشته به حدود 5100 میلیارد تومان رسید که نسبت به 3800 میلیارد تومان روز شنبه افزایشی قابل‌توجه را نشان می‌دهد. ثبت چنین ارقامی برای ارزش معاملات از 7 فروردین تاکنون بی‌سابقه بوده است. رشد این عدد ناشی از شدت گرفتن عرضه سهام در ساعت پایانی بازار سهام بود. همان طور که در این گزارش گفته شد نمادهای با پشتوانه بنیادی که در روزهای پیش رو از شانس بهتری برای افزایش قیمت برخوردارند و ریسک کمتری نیز دارند، در روز گذشته بیشترین رکورد ورود پول حقیقی را داشتند. در این روز فلزات اساسی، فرآورده‌های نفتی و گروه شیمیایی سه گروهی بودند که بیشترین ورود پول حقیقی را داشتند. با توجه به اینکه قیمت دلار در طول روز گذشته در بازار آزاد تا محدوده 24800 تومان نیز بالا رفت (هرچند در ادامه روز دوباره کاهش یافت)، این انتظار که سهام موجود در این گروه‌ها در فصل مجامع تقویت شود، شانس بیشتری برای وقوع دارد.
پایان معاملات روز یکشنبه در حالی در خاطره بورس ثبت شد که از مجموع 326 نماد معامله شده در این روز، قیمت پایانی 127 سهم (معادل 39 درصد) مثبت بود و در مقابل 173 سهم (53 درصد) در سطوح منفی معامله شدند. در این روز 2/ 5 درصد از نمادهای بورس که شمار انها به 17 نماد می‌رسید، صف خریدی به ارزش 314 میلیارد تومان داشتند. در مقابل در 140 نماد صف فروش تشکیل شد که ارزشی برابر با 1668 میلیارد تومان را به خود اختصاص دادند. این نمادها 43 درصد از کل نمادهای قابل معامله بورس در روز یکشنبه بودند.
