سهامداران برای دومین صندوق ETF چه سرنوشتی رقم می‌زنند؟

استقبال از دارا دوم در هاله‌ای از ابهام

دنیای‌اقتصاد : عرضه بزرگ دومین سهام دولتی در قالب صندوق ETF مشهور به دارادوم برنامه‌ریزی شده و قرار است چهارشنبه سهام آن عرضه شود اما بسیاری از کارشناسان نسبت به استقبال از این صندوق ابهام دارند. صندوقی که خبر عرضه نشدن آن نقطه شروع ریزش بازار بود حالا که قرار است عرضه شود معلوم نیست چقدر مورد استقبال سهامداران قرار گیرد. این صندوق شامل سهام ۴ شرکت از جمله پالایش نفت تهران، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت تبریز و پالایش نفت بندرعباس است که تا قبل از ریزش بازار، خواهان زیادی داشت اما با اتفاقاتی که در دو هفته اخیر روی داده جذابیت خود را نزد سهامداران از دست‌ داده‌‌ و معلوم نیست چه سرنوشتی در انتظارش است.

اثر سلب اعتماد

احسان رضاپور، تحلیلگر بازار سرمایه در عین حال که معتقد است استقبال از عرضه صندوق دارادوم خوب خواهد بود اما تاکید دارد که این استقبال مانند استقبال از دارایکم نخواهد بود و همچنین نباید انتظار داشت بازده این صندوق مانند دارایکم باشد. او به «دنیا‌ی‌اقتصاد» می‌گوید: استقبال سهامداران از دارادوم خوب پیش‌بینی می‌شود اما در همین حال نباید از اثر سلب اعتمادی که در چند هفته گذشته در بازار اتفاق افتاد نیز غافل شد. متاسفانه در این مدت ابلاغیه‌هایی صادر شد که سمت عرضه را بدون اینکه پیش‌بینی درستی از تقاضا داشته باشد، بسیار تقویت کرد که همین مساله باعث شد التهاب در بازار افزایش پیدا کند و درجه ناامنی و عدم اطمینان سرمایه‌گذاران به شدت تقویت شود.

اثر بدبینی

رضاپور با بیان اینکه «در این وضع طبیعی است که قسمت قابل‌توجهی از سرمایه‌داران که تازه وارد بازار شده‌اند به رشد کوتاه مدت بازار بدبین شوند» می‌افزاید: حتما این موضوع اثر خود را در استقبال از دارا دوم خواهد گذاشت اما در کل برآیند اوضاع این است که از دارادوم استقبال بشود. البته نمی‌توان گفت این استقبال بیشتر از دارایکم است، چون بستگی به جو بازار دارد.

اثر انصراف

رضاپور درباره میزان ارزش سرمایه‌گذاری بر دارادوم می‌گوید: با توجه به رشد قابل توجهی که بازار داشت به ویژه صنعت پالایشگاهی و همچنین تخفیف‌هایی که قرار است بر دارادوم اعمال شود به نظر می‌رسد این صندوق قیمت جذاب‌تری در مقایسه با قیمتی که اگر ماه پیش عرضه می‌شد، داشته باشد. البته این را هم باید تاکید کرد جو نبود اطمینان که اکنون بر بازار حاکم شده، حتما روی ذهن بخشی از فعالان بازار اثر خواهد گذاشت و شاید عده‌ای که قبلا قصد خرید و سرمایه‌گذاری داشتند، منصرف شده باشند.  او تاکید می‌کند: به عقیده من اکنون جذابیت‌های دارادوم بیشتر هم شده است، به خصوص اگر تخفیفی که می‌خواهند در نظر بگیرند تخفیف بهتر و بیشتری باشد. علاوه بر این باید به توجه کرد که ارزش دارایکم ۳ میلیون تومان بود و دارادوم ۵ میلیون تومان. بنابراین این تفاوت قیمت می‌تواند در استقبال از دارادوم اثرگذار باشد.

تفاوت دارادوم با دارایکم

این تحلیلگر بازار سرمایه درباره پیش‌بینی‌اش از بازده دارا دوم و مقایسه آن با بازدهی دارا یکم می‌گوید: نباید انتظار داشت دارا دوم مانند دارا یکم بازده داشته باشد. یعنی انتظار بازده بیشتر از ۱۰۰ درصد از دارا دوم در بازه کوتاه‌مدت وجود ندارد ولی اگر تخفیف‌ها و شاید خبرهای خوبی که قرار است درباره پالایشگاهی‌‌ها منتشر شود، بتواند کمک کند که این صندوق هم بازدهی معقولی داشته باشد.  رضاپور در همین حال تاکید می‌کند بازده دارا یکم اصلا طبیعی نبود و بازدهی کاملا غیرمتعارفی داشت اما دارا دوم هم بازده جذابی خواهد داشت.  او درباره اثر عرضه دارا دوم بر روند بازار نیز می‌گوید: در این چند روز تصمیماتی گرفته شد که در زمان‌های نابجا اجرا شد. در حالی که این تصمیم‌ها باید در خرداد و تیر به مرحله اجرا گذاشته می‌شد نه در مرداد ماه. این تصمیم‌ها و ابلاغیه‌ها فاکتورهایی بودند که سمت عرضه را تحریک کردند و به آن شدت دادند. بازار در مردادماه به‌صورت اتوماتیک شاهد افزایش عرضه‌ها بود و این تصمیم‌ها و ابلاغیه هم محرک اضافی شد تا بازار ملتهب شود.  رضاپور اضافه می‌کند: در مقابل نیز تدبیر خاصی برای تقاضا اتخاذ نشد و خودبه‌خود بازار فروشنده بود، این فروشنده بودن با تحریک بیشتر سمت عرضه صندوق‌ها و کارگزارها و سرمایه‌گذارها فشار مضاعفی به بازار وارد کرد که منجر به شدت نزول شد.  او در همین حال معتقد است؛ عرضه دارا دوم بخشی از نقدینگی را به سمت بازار خواهد کشید. این تحلیلگر با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: شاید کسانی که الان سهم‌های خود را فروخته‌اند و در جمع فروشنده‌ها هستند بخشی از نقدینگی خود را سمت صندوق دارا دوم ببرند و همین منجر می‌شود که بازار در هفته دوم شهریور فضای آرام‌تری داشته باشد ولی با این حال به هیچ وجه نباید انتظار بازدهی از دارا دوم مانند دارا یکم داشته باشیم.

استقبال از دارادوم؛ ۳۰ درصد

احمد پویان‌فر، یکی دیگر از فعالان بازار سرمایه اما نظر دیگری دارد و معتقد است استقبال سهامداران از عرضه دارا دوم در خوشبینانه‌ترین حالت ۳۰ درصد است.  او به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: با وضعیتی که اکنون بازار دارد در خوشبینانه‌ترین حالت شاید استقبال از دارا دوم ۲۰ تا ۳۰ درصد باشد و آنچه قطعی به نظر می‌رسد استقبال کمتر از آن نسبت به استقبال از دارا یکم است.  این تحلیلگر بازار سرمایه اما اثر عرضه دارا دوم بر بازار را مثبت می‌داند و می‌افزاید: این اتفاق یعنی عرضه دارا دوم اتفاق مثبتی است و اثر مثبتی هم بر بازار می‌گذارد اما مشکل این است که با توجه به اتفاقی که در بازار افتاده استقبال خوبی از این عرضه نخواهد شد.  او در همین حال بر این باور است که بازدهی صندوق دارا دوم خوب خواهد بود و در توضیح این گزاره می‌گوید: با توجه به اصلاحی که قیمت‌ها داشتند و بسیاری از سهم‌ها ۴۰ درصد کاهش داشتند پیش‌بینی می‌شود صندوق دارا دوم بازدهی خوبی داشته باشد.  پویان‌فر به منشا نزولی شدن بازار اشاره می‌کند و می‌گوید: یکسری عوامل دست‌به‌دست هم داد و باعث شد بازار به این وضعیت برسد. اما اصلی‌ترین عامل اختلاف‌نظر دولت درباره دارا دوم بود که ریشه آن هم به عدم اعتقاد وزیر نفت به بازار سرمایه و خصوصی‌سازی برمی‌گردد. البته ایشان بعدا موضع‌گیری کرد و خواست اثر منفی که بر بازار ایجاد شده است، درست کند اما تقریبا کار از کار گذشته و آن جو منفی بر بازار حاکم شده بود.

او نظریه دخالت دولت در بازار به منظور کاهش استقبال از دارا دوم را نیز رد می‌کند و می‌گوید: دولت نیازمند است که کسری بودجه‌اش را تامین کند و بدین منظور ابزارهای مختلف بازار سرمایه را امتحان می‌کند اما چون تجربه‌ای در این بازار ندارد، نتیجه عکس گرفته است. دولت باید به این نکته توجه داشته باشد که استفاده از برخی ابزارها می‌تواند رقیب ابزارهای دیگر در همان بازار باشد و جذابیت بازار را تحت‌تاثیر قرار دهد. بنابراین بعید است دولت خودش عمدا بخواهد این کار را انجام دهد البته شاید برخی افراد به هر دلیلی علاقه داشته باشند این رشد در بازار اتفاق نیفتد اما دولت اکنون به فکر بهره‌برداری از رشد بازار برای تامین کسری بودجه‌اش است.