ارزش معاملات بورس، شامل بازارهای اول و دوم، بازار بدهی و بازار مشتقه در سال ۱۳۹۸معادل۵۱۳ هزار میلیارد تومان بود. در بهار امسال ۵۰ هزار میلیارد تومان پول جدید وارد بازار سرمایه شده و شاخص کل بورس ۱۸۰ درصد رشد کرده است.

سوال این است که این پول‌های مبادله‌شده یا وارد شده در بورس کجا است؟ آیا بازار سرمایه کارآیی لازم را در جذب نقدینگی و انتقال آن برای افزایش توان تولیدی واحدهای اقتصادی داشته است؟

در عرضه اولیه سهام شرکت‌ها که در سال گذشته ۵/ ۳ هزارمیلیارد تومان بوده؛ هیچ پولی به شرکت‌های عرضه شده در بازار وارد نشده است. این پول از حساب‌های بانکی خریداران سهام به حساب‌های بانکی عرضه‌کنندگان سهام منتقل شده است.

تامین مالی شرکت‌ها از طریق بازار سرمایه در سال ۱۳۹۸ شامل ۷/ ۴۱ هزار میلیارد تومان افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، مطالبات حال‌شده سهامداران و سود انباشته (غیر از مازاد تجدید ارزیابی) و صدور اوراق بدهی شرکت‌ها به مبلغ ۱/ ۷ هزار میلیارد تومان بوده است. بنابراین با فرض اینکه افزایش سرمایه و اوراق بدهی مزبور کلا برای افزایش ظرفیت تولیدی و نه تامین سرمایه در گردش شرکت‌ها انجام شده باشد، عملا از ۵۶۳ هزار میلیارد تومان مبادلات انجام شده و پول جدید وارد شده در بورس فقط ۸/ ۴۸ هزار میلیارد تومان آن (۷/ ۸درصد) نصیب شرکت‌های بورس شده است.

پس این پول‌ها کجاست؟

این پول‌ها یا از نوعی پول به نوعی دیگر از پول؛ یا از شبه‌پول به پول تبدیل شده است. سپرده‌های دیداری در آذر سال ۱۳۹۸ نسبت به سال قبل ۶۷ درصد رشد داشته است و سهم سپرده‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت از کل سپرده‌ها به میزان ۷/ ۳ درصد کاهش یافته است. به عبارت دیگر پول‌هایی که جذب بورس شده بین حساب‌های بانکی معامله‌گران در بانک‌های مختلف در گردش بوده است.

از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها در سال ۱۳۹۸ به مبلغ ۹،۷۵۰ میلیارد تومان، مبلغ ۳،۴۴۷ هزار میلیارد تومان صرف ایجاد و توسعه فعالیت‌های اقتصادی شده و مابقی به تامین سرمایه در گردش، بازرگانی و خدمات تخصیص یافته است.

اعطای تسهیلات از محل سپرده‌های دیداری که در حال‌حاضر از بانکی به بانک دیگر منتقل می‌شود، ریسک نقدینگی بانک‌ها را به‌شدت افزایش خواهد داد. به‌نظر می‌رسد بانک‌ها در سال ۱۳۹۹، از یک‌طرف با کاهش تقاضا برای تسهیلات و از طرف دیگر با وجود مطالبات معوق و کاهش منابع برای اعطای تسهیلات برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی مواجه باشند.

یکی از سخت‌ترین تصمیم‌هایی که این روزها پزشکان در معالجه بیماران مبتلا به کرونا با آن روبه‌رو هستند، این است که ونتیلاتور را به کدام بیمار بدهند.

ونتیلاتور فعلا روی دستگاه تنفسی بازار سرمایه نصب است ولی بازار پول هم ممکن است به تنگی نفس بیفتد.

به هرحال ونتیلاتور، درمان نیست، واکسن لازم است و باید راه درمان را پیدا کرد.

اخبار مرتبط