همگام‌سازی شاخص کل با رشد نرخ ارز

سجاد عالی فرجا کارشناس سرمایه‌گذاری و بازار سرمایه افزایش نرخ ارز بر قیمت سهام شرکت‌های بورس تاثیر فوری ندارد ولی این تاثیر در دو حالت کوتاه مدت و بلند مدت موجب افزایش قیمت سهام شرکت‌های بورس می‌شود. نوسان نرخ ارز، در کوتاه مدت، در صورت‌های مالی و گزارش‌های یک ماهه و فصلی شرکت‌های دارای محصولاتی با قابلیت صادرات و به اصطلاح ارزآور ‌ موثر است البته در بورس ایران این تاثیرات گاه قبل از درج در گزارش‌های مالی پیش‌خور می‌شود.

در بلند مدت نیز تاثیرات افزایش نرخ ارز در افزایش سرمایه شرکت‌های بورس از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌ها ناشی از تسعیر ارز خود را نمایان می‌کند. سیاست‌های کلی نظام در حوزه اقتصاد مقاومتی که سال‌هاست مورد تاکید رهبری معظم است موجب درون گرایی اقتصاد ایران شده است به‌گونه‌ای که تحولات سیاسی و تحریم‌ها نه تنها اثر قابل توجهی بر بورس ایران نداشته بلکه تاثیری بالعکس داشته است و در این شرایط نباید انتظار همگام شدن بورس، متاثر از افزایش نرخ ارز، به‌صورت فوری را داشت.

از طرفی افزایش نرخ ارز در شرکت‌هایی که محصولات صادرات‌محور دارند اعم از پتروشیمی، نفتی، پالایشی‌ها، معدنی، فلزی و سایرین، با توجه به افزایش شدت تحریم‌ها و تحقق نیافتن اهداف صادراتی شرکت‌های مذکور تاثیر شگرفی نخواهد داشت و این افزایش در شرکت‌هایی که مواد اولیه آنها وارداتی و به اصطلاح ارزبری دارند نیز صرفا در صورت متناسب‌سازی قیمت فروش محصولات آنان به داخل، می‌تواند تاثیرگذار باشد، البته تاکنون با افزایش نرخ محصولات شرکت‌های این چنینی و شناسایی سود در صورت‌های مالی، افزایش نرخ ارز موجب افزایش قیمت سهم نیز شده است.

اخیرا تخصیص ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی به اغلب مواد اولیه متوقف شده و این مساله موجب افزایش قیمت محصولات به نرخ واقعی شده و این افزایش قیمت در هر صورت موجب سودآوری و در نتیجه افزایش قیمت سهام خواهد شد. با عنایت به تاکیدات مقامات ارشد نظام بر محوریت اقتصاد مقاومتی با تاکید بر تولید داخل و جهش آن، کنترل نرخ ارز با ابزارهای بانک مرکزی به ایجاد تعادل در بازارهای موازی منجر خواهد شد، اگرچه ممکن است برقراری این تعادل با افزایش قیمت سهام شرکت‌ها همراه باشد. در واقع برقراری تعادل در بازار‌های موازی ناشی از کنترل نرخ ارز لزوما به پایین آمدن قیمت‌ها منجر نخواهد شد.  در نهایت افزایش‌های اخیر در شاخص کل بورس که با تسعیر ارز در گزارش‌های شرکت‌های پالایشی تبلوری شگرف پیدا کرد، می‌تواند به سایر شرکت‌های بورس نیز تسری پیدا کند. لذا انتظار افزایش شاخص کل در آینده نزدیک اجتناب ناپذیر است و انتظار می‌رود قیمت تعادلی سهام صنایع مادر به قیمت‌های واقعی روز نزدیک شوند. ولی اینکه تصور شود افزایش قیمت سهام و رشد شاخص همگام‌سازی با افزایش نرخ ارز است صرفا در صورت‌های فوق این همگام‌سازی انجام می‌شود همچنان‌که افزایش قیمت‌های اخیر ممکن است ناشی از افزایش نرخ ارز در سال‌های گذشته باشد که اکنون در حال به روز رسانی است.