تاثیرات ویروس کرونا بر صورت‌های مالی
به جهت گسترش شیوع کرونا حالا برخی از افراد نمی‌توانند به سرکار بروند، مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل شده، بسیاری از مغازه‌ها تعطیل شده، برخی از شرکت‌ها نیمه‌تعطیل و به جهت آن برخی به فکر تعدیل نیرو هستند. دولت‌های مختلف در بسیاری از کشورها اقدامات متفاوتی را برای جلوگیری از شیوع بیشتر این ویروس انجام داده‌اند و این اقدام‌ها در قالب عددی بر‌صورت‌های مالی تاثیر زیادی می‌گذارد. دولت‌ها برای جلوگیری از شیوع سریع این ویروس فعالیت‌های تجاری را محدود کرده‌اند و برخی دیگر از فعالیت‌ها به‌تبع تاثیر مستقیم این ویروس تحت‌تاثیر شدید قرار گرفته و رو به تعطیلی رفته‌اند. درحقیقت می‌توان این چنین تعبیر کرد که بسیاری از شرکت‌ها تولید درآمدشان، یا دچار وقفه و کاهش شده یا مستقیما متوقف شده است. بنابراین سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا این شرکت‌ها می‌توانند در ۱۲ ماه آینده زنده مانده و مجددا به فعالیت عادی خود ادامه دهند؟
براساس چارچوب مفهومی، واحد تجاری صورت‌های مالی را با فرض نگرانی از آینده باید تهیه کند و با موضوع پیش‌آمده تداوم فعالیت در آینده قابل پیش‌بینی نیست. به‌نظر در صورت‌های مالی باید این نگرانی منعکس شود.
به عبارت دیگر باید به این سوالات پاسخ داده شود که:
۱- آیا شرکت از نظر مالی قوی است؟
۲- آیا دارایی‌های شرکت از کیفیت بالایی برخوردار است؟
۳- آیا شرکت قادر است تا ۱۲ ماه آینده به بقای خود ادامه دهد؟
۴- آیا می‌توان منابع جایگزین برای تامین اعتبار شغلی پیدا کرد؟
نباید فراموش کرد که حتی اگر اقدامات و فعالیت‌های شرکت مستقیما با این ویروس ارتباط نداشته باشد، ممکن است مشتریان شرکت تحت‌تاثیر باشند و این امر به معنی اختلال و اشکال در پرداخت‌های دیون آنان به ما است؛ در نتیجه ضرر اعتباری پیش‌بینی شده در دارایی‌های مالی باید مدنظر قرار بگیرد.
(مطابق IFRS ۹.۵.۵.۱۷a - استاندارد حسابداری ۳۶ – ۳۷)
به‌نظر باید اطلاعات منطقی و حمایتی را در مورد وقایع گذشته، شرایط فعلی و پیش‌بینی شرایط اقتصادی آینده در تاریخ گزارش در نظر گرفت. اگر شما مطالبات تجاری داشته باشید که مشاغل و جریان وجوه نقد آنها به سختی تحت‌تاثیر این ویروس واقدامات مربوط به آن قرار گرفته باشد، باید اندازه‌گیری ضرر و زیان مورد انتظار را در صورت‌های مالی شناسایی کنیم. به‌عنوان مثال اگر شرکت H هزار واحد از شرکت M طلب داشته باشد و آن شرکت (M) فعالیتش تحت‌تاثیر کرونا قرار داشته باشد با توجه به وضعیت فراگیری این ویروس دولت دستور به تعطیل کردن داده با این اوصاف شرکت بدهکار درآمدش را از دست می‌دهد، بر این اساس مدل‌های آماری سناریوهای همه‌گیر تهیه می‌کنیم و توسط کارشناسان در ارزیابی صورت‌های مالی ۳ سناریو برای شرکت بدهکار آماده می‌کنیم.
۱- این بیماری ظرف مدت یک ماه به پایان می‌رسد و فعالیت‌ها مجدد به حال عادی خود برمی‌گردند. در این حالت مشتری ۱۰درصد کاهش درآمد را متحمل می‌شود و این کاهش در توانایی پرداخت کامل بدهی تاثیرگذار نیست زیرا وضعیت مالی ایشان پایدار خواهد بود. با این حال مدل‌های آماری همه‌گیری احتمال این پیشرفت را ۱۰درصد تخمین می‌زنیم.
۲- این بیماری زمانی بیش از ۶ ماه به طول می‌انجامد و پس از آن شرکت بدهکار مجدد بازگشایی می‌شود. در این حالت مشتری از کاهش قابل‌توجهی در درآمد رنج خواهد برد اما هنوز هم می‌تواند بهبود یابد و احتمال دارد شما ۳۰درصد از مطالبات را از دست دهید (مطالبات مشکوک‌الوصول) احتمال این سناریو ۷۰درصد است.
۳- این بیماری وحشتناک خواهد بود و شرکت بدهکار تنها می‌تواند پس از یک سال مجدد به فعالیت خود ادامه دهد. در چنین حالتی بدهکار ورشکسته می‌شود. با این وجود شما قادر خواهید بود مقداری از مطالبات خود که ۱۰درصد تخمین زده می‌شود را پس از فروش دارایی‌های بدهکار به‌دست آورید یعنی ۹۰درصد ضرر که احتمال این سناریو ۲۰درصد است.
در اینجا، ما تنها محتمل‌ترین نتیجه احتمالی را در نظر نمی‌گیریم که اگر چنین بود ضرر و زیان مورد انتظار 210 واحد خواهد بود. ولی درحالت صحیح ما جمع جبری کلیه سناریوها را وزن می‌کنیم و ضرر مورد انتظار را 390 واحد شناسایی می‌کنیم. این یک مثال بسیار ساده از ترکیب اطلاعات جدید به‌وسیله محاسبه ضرر و زیان موردانتظار و در نتیجه اقدامات همه‌گیر ویروس کرونا است. همان‌طور که می‌بینید، ما با بسیاری از عدم قطعیت‌ها و تخمین‌ها سروکار داریم. در این‌خصوص بنیاد IFRS سندی را منتشر کرد که راهنمایی کوتاهی در مورد این موضوع ارائه می‌دهد. همان‌گونه که بسیاری از استادان و همکاران محترم حرفه در مقالات گوناگون اشاره کرده‌اند تاثیر کووید-19 روی صورت‌های مالی تنها به اختلالات اعتباری یا ارزیابی تداوم فعالیت و شناسایی ریسک‌های حاکم در گزارش‌ها منحصر نمی‌شود و می‌توان به اثرات این ویروس بر روی بخش‌های دیگری از صورت‌های مالی اشاره کرد. در اینجا لیست کوتاه سایر موارد بالقوه آسیب دیده آورده شده است:
بررسی قراردادهای بلند مدت: شاید لازم باشد که به هرگونه برنامه بازسازی یا مفاد قراردادهای سنگین فکر کنید.
کاهش ارزش موجودی‌ها: شاید ارزش انواع موجودی‌های مختلف کاهش یابد، فقط به این دلیل که برخی از آنها ممکن است دارای مدت انقضا باشند (و شما به‌دلیل تعطیلی قادر به فروش آنها نیستید) یا مشتریان مایل به صرف هزینه (خرید) کمتری هستند چون درآمد کمتری دارند.
جریان تولید وجه نقد: برخی از مشتریان پول کافی برای تحقق تعهدات قرارداد خود را ندارند و این می‌تواند منجر به خاتمه زودهنگام قراردادها، اصلاح قراردادها، تغییر در ملاحظات متغیر و ... شود.
اجاره: در بعضی موارد اجاره‌دهنده‌ها ممکن است نیاز به تغییر برنامه پرداخت اجاره نامه برای سهولت در زندگی مستاجران خود داشته باشند، یا فقط به این دلیل است که دولت از آنها خواسته است تا مدتی اجاره را نگیرند. این می‌تواند منجر به اصلاح حسابداری اجاره شود. با این حال تصور می‌شود که بیشتر این وقایع تاثیر معناداری بر صورت‌های مالی خواهند داشت، بنابراین باید از وجود این وقایع پرده برداشت و سعی کرد تا تاثیر مالی آنها را تخمین زد.
