در این راستا «دنیای اقتصاد» در گزارش‌های مکرر به نقش منفی محدودیت‌های هیجان‌آفرینی چون دامنه ۵ درصدی نوسان قیمت سهم پرداخته است. به‌زعم بسیاری از تحلیلگران وجود «صف» به ویژه در روزهایی که بازار با روند منفی همراه است، نقش تعیین‌کننده‌ای در تشدید هیجان معامله‌گران داشته است. مطابق نمونه‌های تاریخی در معاملات بورس تهران، وجود صف (چه خرید و چه فروش) پیوند ناگسستنی در تشدید جو روانی بازار و تاخیر در رسیدن قیمت سهم به سطح تعادلی خود داشته است. در این راستا گروهی از معامله‌گران که بیشتر به دنبال موج‌های دسته‌جمعی در بازار فعالیت دارند، به دلیل عدم آشنایی کافی با محیط سودآوری و عیار ارزندگی سهام، به تشکیل صف حساسیت زیادی نشان می‌دهند. از این‌روست که محدودیت دامنه نوسان را باید در پدیدآوردن صف و به تبعیت از آن در هیجان‌آفرینی، عاملی مهم دانست.

حال طبق گفته‌های مدیرعامل بورس تهران، سیاست جدید به سمت تشکیل بازاری با دامنه نوسان بیشتر با حضور شرکت‌های شفاف‌تر است؛ به‌طوری‌که شرکت‌های فعال در بازار که از بعد معیارهای مورد نظر سیاست‌گذاران از عملکردی مناسب برخوردار باشند، قادر خواهند بود تا محدوده ۱۰درصدی قیمتی نیز نوسان داشته باشند. این موضوع طبق اظهارات معاون پیشین شرکت بورس می‌تواند خبری مثبت برای شرکت‌های فعال در بازار و در نهایت کلیت بازار سرمایه و حرکت به سمت نقدشوندگی بالاتر باشد.علی صحرایی، مدیرعامل بورس تهران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به اینکه طبق تصمیمات صورت گرفته در شرکت بورس، افزایش دامنه نوسان برای برخی نمادها را در برنامه قرار داده‌ایم، گفت: شرکت بورس تهران یک طرح مطالعاتی برای افزایش دامنه نوسان برای یکسری از نمادهای فعال در بازار را که به حدی از بلوغ رسیده‌اند، اجرایی کنیم.

وی درباره معیارهای این موضوع گفت: نمادهای شفافی که شفافیت آنها به‌طور نسبی در مقایسه با دیگر نمادها بیشتر باشد در این فهرست قرار می‌گیرند. همچنین کسب امتیاز اطلاع‌رسانی بالا و مناسب، داشتن شرایط مناسب در زمینه حاکمیت شرکتی، وضعیت خاص گزارشگری و عدم وجود بندهای با اهمیت در گزارش حسابرس و بازرس قانونی شرکت از جمله دیگر معیارهای مورد بررسی برای اعطای مجوز نوسان بیشتر برای شرکت‌ها خواهد بود. صحرایی در ادامه توضیح داد: در واقع باید گزارش حسابرس شرکت‌ها شفاف (کلین) بوده یا بندهای با اهمیتی در رویدادهای تجاری آنها وجود نداشته باشد.  به گفته صحرایی، به این ترتیب قرار است یک کمیته‌ای برای بررسی شرایط مزبور تشکیل شود و شرکت‌های فعال در بازار سهام را از لحاظ معیارهای عنوان شده، مورد پایش قرار دهد.  مدیرعامل شرکت بورس در زمینه حجم مبنا و دامنه نوسان جدید برای شرکت‌های منتخب نیز توضیح داد: با تایید این کمیته، حجم مبنای شرکت‌های منتخب، یک درنظر گرفته خواهد شد. همچنین می‌توانند تا دامنه نوسان ۱۰درصدی نیز به معامله بپردازند.

اعطای مشوق

وی در ادامه با اشاره به اینکه برنامه دیگر برای این شرکت‌ها، افزایش اعتبار ناشران آنها نزد سهامداران است، گفت: قرار است اعتبار ناشران این شرکت‌ها نیز افزایش پیدا کند. به‌طور مثال چنانچه در انتشار اوراق فروش تبعی، لزوم وثیقه ۵/ ۱ تا ۲برابری دارایی مالی برقرار است، برای این قبیل شرکت‌های مجاز به نوسان بالا(۱۰درصدی)، تنها یک برابر دارایی مالی وثیقه شود.صحرایی به بازنگری این موارد در مقاطع زمانی پرداخت و گفت: این معیارها در مقاطع زمانی مختلف کمتر از یک‌سال مورد بازنگری قرار خواهد گرفت؛ به‌طوری‌که چنانچه شرکتی شرایط مزبور را از دست دهد، از این موقعیت ویژه خارج خواهد شد.وی در ادامه با توصیه بر لزوم بازارگردان برای این شرکت‌ها گفت: توصیه می‌شود که شرکت‌های واجد شرایط بازارگردان داشته و با این رکن به معاملات بپردازند.  صحرایی در ادامه با تاکید بر اینکه نتیجه مستقیم این فرآیند افزایش نقدشوندگی در بازار سهام خواهد بود، گفت: طبیعتا وقتی ریسک سهمی پایین است، باید دامنه نوسان قیمتی بیشتری برای آن لحاظ شود. به‌تبع شرکت‌هایی که معیارهای عنوان شده را دارند، از ریسک کمتری نیز برخوردار خواهند بود.

چه زمانی اجرایی می‌شود؟

صحرایی در ادامه تاکید کرد: البته تمام این موارد و پیشنهادها منوط به موافقت و تصویب سازمان بورس اوراق بهادار خواهد بود. به عبارت دقیق‌تر در صورت تایید سازمان، اجرایی خواهد شد.وی در پاسخ به این سوال که در صورت تایید سازمان بورس، چه زمانی طرح مزبور اجرایی می‌شود، گفت: از لحاظ ریزساختارها هیچ مشکلی وجود نداشته و تمامی بسترها در سامانه معاملاتی برای این امر فراهم است. با پیش‌‌بینی‌های به‌عمل آمده، همزمان با اجرای تغییرات بازار پایه، نوسان ۱۰درصدی نیز در نمادهای شفاف عملیاتی می‌شود.

محدودیت کمتر؛ نقدشوندگی بیشتر

در همین راستا روح الله حسینی مقدم، معاون پیشین شرکت بورس تهران نیز با اشاره به اینکه کاهش و حذف محدودیت‌ها در بازار سرمایه نتایج مثبتی به دنبال خواهد داشت، گفت: تجربه ریزساختارها در بازارهای بین‌المللی نشان از حرکت به سمت حذف محدودیت‌های معاملاتی دارد؛ به‌طوری‌که هرچقدر این محدودیت‌های معاملاتی کمتر باشد، به همان میزان حجم مبنا کاهش یافته و در نتیجه دامنه نوسان افزایش می‌یابد؛ امری که حکایت از تاثیر مستقیم بر افزایش نقدشوندگی دارد. وی در ادامه افزود: تجربه سال‌های اخیر در معاملات بورس تهران نیز بیانگر آن است که با تعدیل دامنه نوسان و افزایش محدوده مزبور، نقدشوندگی نیز به همان میزان رشد کرده است؛ به‌طوری‌که در این سال‌ها دامنه نوسان از ۲درصد به ۳درصد و در سال‌های بعد به ۴درصد و نهایتا ۵درصد افزایش یافت. بررسی آماری نتایج این موضوع نیز نشان می‌دهد که با گسترش دامنه نوسان قیمتی، گردش معاملات در بورس افزایش یافته، سرعت معاملات رشد کرده و همچنین هزینه معاملات نیز کاهش یافته است.حسینی مقدم، جلوگیری از علامت‌دهی به بازار را از دیگر نتایج مثبت این امر دانست و گفت: به‌طور کلی تعدیل و حذف دامنه نوسان در ذات خود امری مناسب برای بازار خواهد بود؛ ولی در این میان برخی فعالان معتقدند که چون بورس ما هنوز به بلوغ کافی نرسیده و تعمیق زیادی نیافته است، حذف این محدودیت آثار منفی به دنبال خواهد داشت.وی ادامه داد: اما اینکه شرکت بورس تصمیم گرفته تا در گام نخست به اعمال نوسان بیشتر برای نمادهای شفاف بپردازد، می‌تواند نگرانی در این زمینه را رفع کند.

گزارش‌های شفاف و به‌موقع

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه ارائه گزارش‌های شفاف و به‌موقع شرکت‌ها را از جمله موارد مهم و تاثیرگذار بر اجرای دامنه نوسان ۱۰درصدی برای نمادهای شفاف دانست و گفت: یک‌زمانی گزارش‌های شرکت نه تنها از لحاظ محتوا چندان مناسب نبود، بلکه به موقع نیز منتشر نمی‌شد. شاید در آن دوره اجرای محدودیت نوسانی و تعیین دامنه مشخص قیمتی لازم بود؛ ولی در حال حاضر شرکت‌ها نه از لحاظ کیفیت، بلکه زمان انتشار نیز عملکرد بسیار مناسبی دارند. این امر می‌تواند امتیاز نوسان در محدوده قیمتی بالا را برای آنها به دنبال داشته باشد.

 

غول‌های پیشران بورس تهران