تحریم حرفه؛ اُفَک علیه آیفَک
در حال حاضر ۱۷۸ تشکل حرفه‌ای غیر دولتی از ۱۳۱ کشور جهان در آیفک عضویت دارند. با توجه به گستره بین‌المللی اعضا و تعدد کشورها می‌توان به اهمیت و اعتبار آیفک و سطح بالای مجامع و نشست‌های آن پی برد. نقش آیفک زمانی پررنگ‌تر شد که مفاهیم و نظریه‌های جهانی‌سازی، حذف مرزهای سیاسی، پولی، گمرکی، ادغام بازارهای مالی و توسعه حقوق بین‌الملل و انعقاد توافقات و معاهدات منطقه‌ای راهبرد جهانی شد. به ترتیبی که آثار خود را در ضرورت تدوین اصول و ضوابط حرفه‌ای شامل استانداردهای بین‌المللی گذاشت. ازاین‌رو، آیفک نسبت به تحولات بازارهای جهانی حساسیت نشان داده و تشکیلات حرفه‌ای مهمی محسوب می‌شود.
اگرچه آیفک تشکیلاتی متمرکز بر حرفه حسابداری است لیکن به دلیل ویژگی بین‌المللی و محتوای فعالیت‌های آن در سطوح سیاست‌گذاری، با سازمان‌های بین‌المللی چون گروه بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول، سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه، کمیته بانکداری بازل، کمیسیون اقتصادی اروپا، سازمان بین‌المللی کمیسیون اوراق بهادار، هیات ثبات مالی، گروه بین‌المللی مقررات گذار حسابرسی مستقل و انجمن بین‌المللی ناظران بیمه ارتباط دارد.
ارتباط اعضای ایرانی آیفک در حد حضور در بعضی از مجامع سالانه و یک بار عضویت یکی از هم‌پیشگان در یکی از کمیته‌های تخصصی آن بوده است. پس از شرکت در مجمع عمومی و کنگره در سال گذشته با همفکری و حمایت دوستان گرامی رئیس شورا و دبیرکل جامعه حسابداران رسمی ایران مصمم شدیم که برای حضور فعال‌تر در ارکان آیفک نامزد بالاترین رکن آن یعنی هیات مدیره (Board) شده تا حداقل تمایلی به مشارکت از سوی اعضای ایرانی و یک حسابدار ایرانی به ثبت رسد. از این‌رو بدون انتظار از دریافت پاسخ، درخواست در ژانویه ۲۰۱۹ برای کرسی سه ساله هیات مدیره ۲۳ نفره که سه عضو آن جابه‌جایی داشت، ارسال شد. این ناامیدی نه از باب فقدان شرایط در مقایسه با بعضی از اعضای فعلی هیات مدیره بلکه احتمال بهانه کردن تحریم‌ها یا تنش‌های عمومی در فضای بین‌المللی نسبت به ایران بود وگرنه با ویژگی‌های تحصیلاتی، سوابق و تجربی خصوصا در سطح سیاست‌گذاری حرفه و عضویت در تشکل‌های داخلی و خارجی در مقایسه با مثلا عضوی از کشور باربادوس که کمتر از ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد، شانسی برای قرار گرفتن در لیست کوتاه پیش‌بینی می‌شد.درحالی‌که با توجه به شرایط و محدودیت‌های موجود و
کم حضور و مشارکت بودن مان در فضای بین المللی منتظر جواب مثبت نبودیم، در کمال ناباوری در فروردین آیفک مرا برای شرکت در کمیته انتصابات و مصاحبه در ١١ ژوئن به نیویورک دعوت کرد. با دریافت این دعوتنامه کمی در پیش فرض‌های خود به نفوذ سیاست و لابی‌ها علیه ایران و ایرانی در چنین نهاد بین‌المللی که اساس اهداف و ماموریتش بر نگاه فرامرزی و جهانی و همچنین استقلال هویت و غیردولتی بودن اعضایش برای حفظ استقلال حرفه تاکید دارد، تجدید نظر کردم. پس از آن آیفک را تعدیل شده‌تر معرفی کردم. بنابراین، طی یکماه پس از دعوت، وقت و فکرم را برای شرکت در کمیته و موفقیت در مصاحبه متمرکز کردم تا بتوانم به شایستگی به ارائه جایگاه حسابداری ایران با کمیتی قریب یک و نیم میلیون نفر و معرفی تشکل‌های حرفه‌ای ایرانی و همسویی آنان با استراتژی‌های آیفک پرداخته و ایده هایی همچون تشکیل نهاد حسابداری در منطقه، مرکزیت آموزشی و تخصصی کشورهای فارسی زبان و پایداری محیطی که بتواند در محیط
بین المللی قابل طرح و اجرا باشد را مطرح کرده و امیدوار به انتخاب باشم.
در این مدت هر چه بیشتر مطالعه کردم بر لزوم ایفای نقش در این سطح و طرح حقانیت حرفه حسابداری ایران در مقایسه با بعضی کشورهای دیگر مطمئن تر و با وجود داوطلبانه بودن فعالیت جدی خود برای آمادگی بیشتر شد. علاوه بر این، سعی کردم به‌طور محدود با بعضی از دوستان صاحبنظر و سازمان‌های مرتبط و حرفه‌ای طرح موضوع کرده و نظر خواهی کنم. بازخورد چنین ارتباطی متفاوت بود؛ در این میان بودند دوستان بزرگواری که ضمن ارائه پیشنهاد موجب دلگرمی و تشویق من شدند، کسانی که خود را در حرفه فعال می‌کنند ولی مسائل را به قید حضور خود مهم می‌دانند. متاسفانه مدیران سازمان‌هایی حرفه را در سقف دعواهای شخصی خود تحلیل کرده یا بیماری را بهانه، تحریم جلسه برای حرفه کردند. صرفنظر از جنبه‌های شخصی بازخوردها آنچه باید اذعان کرد اینکه به شدت از بُعد راهبردی و سیاست‌گذاری ضعف داریم و متاسفانه ملاک ارزیابی موفقیت محدود به توانایی‌های فنی و تخصصی و همچنین عناوینی که تکنولوژی دستیابی فوری و آسانش در بیلبوردهای خیابانی نیز تبلیغ می‌شود، است. در حالی‌که همه چیز طبق برنامه پیش می‌رفت، سه هفته قبل از جلسه، آیفک نامه‌ای فرستاد و با اظهار تاسف، به استناد نظر مشاور حقوقی و عوامل خارج از اختیار، دعوت خود را پس گرفت و دلیل آن را مصوبات و مقررات مرجع نظارتی بر تحریم‌های آمریکا علیه ایران، Office of Foreign Assets Control )OFAC) عنوان و تصریح کرد که چون حضور در ارکان آیفک نوعی ارائه خدمت است، هیچ ایرانی نمی‌تواند در هیات مدیره یا کمیته‌ها عضویت داشته باشد.
در انتها آیفک با قدردانی از مشارکت و تایید صلاحیت‌های نامزد ایرانی رسما عذرخواهی کرد.
صرفنظر از این سوال که چرا در شرایطی قرار گرفته‌ایم که حرفه‌ای چون حسابداری نیز از خسارت تحریم‌های ناحق و غیر انسانی در امان نیست، نمونه حاضر موید فرض اولیه مان درخصوص عضوتر بودن بعضی از اعضا بدون نیاز رسمی به حق وتو در سازمان‌های بین‌المللی شد.
تصمیم آیفک در پس گرفتن دعوتش، بر خلاف ماموریت‌ها و اهدافش، مایوس‌کننده و نشانه‌ای از عجز یکی از مهم‌ترین نهادهای بین‌المللی در حفظ استقلال و ارزش‌های توافقی با اعضا و وجود تبعیض در صورت تهدید زورمداران و وابستگی پیدا و پنهانشان به قدرت‌های اقتصادی، سیاسی و رسانه‌ای است؛ محل فعالیت دلیلی برای حفظ ظاهر و دکور بین‌المللی بیش نیست. با این حال خشنودم از اینکه آیفک بر شایستگی یک ایرانی تا مرحله گزینش نهایی در هیات مدیره صحه گذاشت و پس گرفتن دعوت در فاصله کوتاهی به زمان تصمیم‌گیری، نشان از شانس اصلی نامزد ایرانی در عضویت هیات مدیره بوده است. این تلاش مختصر، هزینه‌ای به قیمت تردید بر استقلال آیفک ایجاد کرد؛ از این به بعد آیفک باید با ملاحظه بیشتری بر مفهوم استقلال حرفه‌ای پافشاری کند.
اعتلای حرفه را بدون توجه به مباحث جاری و تعامل بین‌المللی نمی‌توان انتظار داشت خصوصا اینکه عموم منابع آن وارداتی است. لذا از چسبندگی به موضوعات تکراری، کلیشه‌ای و شکلی که عموما مورد علاقه و سقف فکری عقب ماندگان حرفه و دانشگاه است باید دوری جست؛ کسانی که حرف و ایده جدیدی نداشته و در نقش سیاست‌گذار خود مانع توسعه حرفه و همگرایی هستند. باید اذعان کرد که به شدت از بُعد راهبردی و سیاست‌گذاری ضعف داریم و متاسفانه ملاک ارزیابی موفقیت محدود به توانایی‌های فنی و تخصصی و همچنین عناوینی است که تکنولوژی دستیابی‌اش در بیلبوردهای خیابانی نیز تبلیغ می‌شود.
اعتقاد دارم حرفه حسابداری ایران در سطح فردی، بنگاه و تشکل‌های حرفه‌ای موفق بوده و در سطح ملی از حمایت کافی برای ایفای نقش در بهبود شفافیت و پاسخگویی جهت ارزیابی موفقیت، بهره مند نبوده است. اما در کنگره بین المللی حسابداران پس از اینکه به معرفی حرفه حسابداری ایران پرداختم، از سهم‌مان در تولید دانش و مشارکت مان در سطح بین‌المللی و حتی منطقه‌ای چیزی به‌خاطر نیاوردم؛ کار مهم بین‌المللی ما را عمدتا مترجمان کرده‌اند نه حسابداران! بنابراین تکلیف داریم در نهادهای حرفه‌ای، تخصصی و آموزشی به لزوم ایفای نقش در سطح جهانی پرداخته، آن را جدی گرفته و صرفا به کمیته حسابداران نبالیم.
با وجود این تجربه و آگاهی از قواعد تعاملات بین‌المللی، نباید از تلاش مجدد و برقراری ارتباط در نهادهایی چون آیفک دست کشید؛ در مجموع ارتباط با آیفک به نفع حرفه است و باید برای حضور در عرصه‌های جهانی خود را تجهیز، آماده و فعال نگه داریم؛ تحریم‌ها نمی‌تواند دائمی باشد و حرفه با مختصات دانشی، تجربی و اخلاقی‌اش جریانی پایدار و ماندنی است.
ارسال نظر