سرنوشت بازار سهام در «اتاق فکر دنیای بورس» بررسی شد
دور و نزدیک بورس از دو دوربین
بازار سهام چگونه صعودی شد و جهش‌های بی‌سابقه‌ای را در نماگر بورس به ثبت رساند؟
محمد نوربخش، تحلیلگر بنیادی بازار سهام: بورس تهران یک بازار دلاری است. بازاری که بر پایه تغییرات نرخ دلار حرکت می‌کند. حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از ارزش کل بازار سهام را شرکت‌های مرتبط با ارز تشکیل می‌دهد. زمانی که افزایش نرخ دلار رخ می‌دهد، سودآوری شرکت‌ها با رشد همراه می‌شود. پس از جهش‌های چشمگیر در بازار ارز دولت تلاش کرد تا با نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی تلاطمات و نوسانات بازار ارز را مهار کند. این سیستم مشکلات بسیار بزرگ بنیادی داشت. از این رو به مرور زمان و پس از جلو رفتن در این طرح، این نارسایی‌ها موجب ایجاد یکسری شکاف‌ها شد. این عوامل و ابهامات زمینه‌ساز بروز اظهارنظرهای اخیر شد. به‌طوری که به تازگی صحبت‌هایی درخصوص ایجاد بازار ارز سه نرخی به گوش می‌رسد. بر همین اساس نیز فعالان بازار سرمایه نرخ دلار ۶۵۰۰ تومانی را به‌عنوان مفروضات جدید در صورت‌های مالی شرکت‌ها لحاظ کرده‌اند. این امر سبب تشدید تقاضای سهام شد. علاوه بر این حجم نقدینگی موجود در اقتصاد کشور بالغ بر ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان است که بخش عمده این رقم (حدود ۸۰ درصد) تا همین اواخر در سپرده‌های مدت‌دار (شبه‌پول) قرار داشت. به این ترتیب حجم اندکی در بازارهای مالی چرخش داشته است. اگر اقتصاد ببیند که دیگر بازارهای مالی بازدهی بسیار بالاتری نسبت به شبه‌پول دارند، آن‌وقت از سپرده خارج می‌شود و مسیر دیگر بازارها را پیش می‌گیرد.اتفاقی که برای بورس تهران نیز رخ داد.
منشا ورود پول‌های تازه کجاست؟ رونق این روزها را از منظر تکنیکال چگونه می‌بینید؟
بهزاد صمدی، تحلیلگر تکنیکال بازار سهام: به نظر می‌رسد هنوز شرکت‌ها از لحاظ بنیادی حرکت رو‌به جلویی نداشته‌اند. در واقع صرفا حمایت جامع دولت برای هدایت پول‌های سرگردان از بازارهای طلا، سکه و دلار به سمت بازار سهام بود که جرقه رشد بورس را روشن کرد. در واقع به‌نوعی هدایت نقدینگی از دیگر بازارهای موازی به سمت بازار سهام در این مدت رخ داد. شکل‌گیری روند حرکتی مزبور و خروج نقدینگی از بانک‌ها نیز از زمان کاهش سود سپرده‌های بانکی استارت خورد. این امر سبب شد نقدینگی مزبور پس از خروج از بانک‌ها و موسسات اعتباری در نخستین مسیر وارد بازار دلار شود. رشد نرخ دلار نیز در این مدت از یکسو به دلیل مسائل سیاسی مرتبط با برجام رقم خورد و تحت تاثیر بحث بازگشت تحریم‌ها از ۱۵ مردادماه قرار دارد. از سوی دیگر میزان ذخایر دلاری نیز از جمله مواردی بود که رشد نرخ دلار را تسریع کرد.
در ادامه مسوولان تصمیم به هدایت این پول به سمت بازار سکه گرفتند. به‌طوری‌که طبق اعلام بانک مرکزی در این چند ماه ۶۰ تن طلا در قالب پیش‌فروش عرضه شده است. پول هوشمند از این موضوع و کمبود ذخایر مطلع است و می‌داند که می‌تواند هنوز روند کسب سود از این بازار را ادامه دهد. بنابراین دولت در شرایط کنونی به ناچار هدایت پول به سمت بورس را در پیش گرفته است.
تجربه نشان داده است که همواره در دوره‌های دوم ریاست‌جمهوری یک رشد شارپ و جهش قابل‌توجه در بازارهای مالی رخ می‌دهد. این رشد نیز دلایل خاص خود را داشته است. یا صعود قیمت نفت یا رشد نرخ دلار. دولت دوازدهم نفت بشکه‌ای ۲۹ دلار و همچنین دلار ۳۷۰۰ تومانی را تحویل گرفته است. در حال حاضر قیمت هر بشکه نفت به بیش از ۷۶ دلار افزایش یافته است. دلار نیز نوسان شدید کنونی را تجربه می‌کند. با توجه به تجربه تاریخی مزبور و پتانسیل بنیادی موجود در بازار سرمایه، تداوم روند صعودی بورس پیش‌بینی می‌شود. بررسی روند تکنیکال حرکت شاخص نیز نشان از رشد پرشتاب این نماگر در دوره‌های دوم ریاست‌جمهوری دارد. در مجموع رشد روزهای اخیر بازار سهام ناشی از حمایت همه‌جانبه دولت بوده است. اما از این پس تداوم روند صعودی بورس با توجه به عوامل بنیادی خواهد بود.
اقبال عمومی و ورود نقدینگی جدید به بورس به چه میزان از لحاظ بنیادی پشتوانه دارد؟ چشم‌انداز این موضوع در آینده چگونه خواهد بود؟ تبعات نرخ دلار بر صنایع گوناگون چگونه است؟
محمد نوربخش: چنانچه بازار سرمایه از پتانسیل کافی برخوردار باشد، پس از پالس‌های مثبت ارسالی از سوی دولت، توان جذب نقدینگی و نگهداری آن را خواهد داشت. در این‌صورت پس از جذب این نقدینگی توسط شرکت‌های فعال در بازار سرمایه، پول ورودی مزبور صرف افزایش سرمایه می‌شود، آنگاه شرکت‌ها به تولید واقعی نزدیک می‌شوند. البته به شرط اینکه تولید مزبور سودآور باشد. اینکه نرخ دلار افزایشی می‌ماند بدیهی است، زیرا دلار بودجه در سال آینده باید حداقل ۵ هزار تومان باشد. چرا ۵ هزار تومان؟ چون فروش نفت ممکن است در سال آینده تا یک میلیون بشکه در روز کاهش یابد. این امر با فرض میانگین قیمت نفت ۶۰ تا ۶۵ دلار در هر بشکه خواهد بود. از سوی دیگر هزینه‌های جاری دولت حداقل با رشد ۲۰ درصدی همراه خواهد بود. چون تورم امسال نیز باید حدودا بالای ۱۵ تا ۲۰ درصد باشد (البته چنانچه اتفاق خاص و غیرمنتظره‌ای رخ ندهد). این امر نیاز به لحاظ دلار حداقل ۵ هزار تومانی در بودجه را به وضوح بیان می‌کند. این موضوع در بورس (با توجه به نرخ دلار)، رشد اسمی سودآوری را در صورت‌های مالی شرکت‌ها در پی خواهد داشت. در چنین شرایطی تمام بازار رشد خواهد کرد. البته صعود تمامی صنایع ادامه‌دار نخواهد بود و برخی گروه‌ها و سهم‌ها رشد کوتاه‌مدتی را خواهند داشت. به‌این ترتیب رشد سهام غیردلاری متوقف خواهد شد. اما ازآنجا که وزن این سهام بسیار کم است، تاثیر چندانی بر روند حرکتی شاخص کل بورس نخواهند داشت. روند کنونی بازار و رشد اخیر آن هیچ نشانی از تشکیل حباب قیمتی ندارد. حتی افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصد دیگر نیز، شائبه تشکیل حباب را نمی‌دهد و قطعا رشدی به پشتوانه بنیادی خواهد بود. به عبارت دقیق‌تر با لحاظ سود سهام و P/ E موجود، رشد شاخص کل بورس تا محدوده ۱۲۵ هزار واحد بدون حباب قیمتی خواهد بود. در مجموع شرایط کنونی بازار و وضعیت کنونی، چنانچه مداخله‌ای در زمینه نرخ دلار به‌خصوص نرخ دلار صنایع از قبیل پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها رخ ندهد و این قیمت‌ها در سود و صورت‌مالی شرکت‌ها لحاظ شود، روند صعودی خواهد داشت.
جنبه تکنیکال رشد عمومی قیمت سهام در روزهای آتی چگونه خواهد بود؟
بهزاد صمدی: نباید شاخص کل بورس در ۵ روز ۱۲ هزار واحد رشد می‌کرد. هر زمان که شاخص بورس یا هر نماگر دیگری چنین رشدهای شارپ و پرشتابی را تجربه می‌کند، انتظار برای مواجهه با یک روند اصلاح فرسایشی وجود دارد. تجربه در این بازار نشان داده که هر زمان شاخص و اندیکاتورها از لحاظ تکنیکالی به محدوده اشباع می‌رسند، بلافاصله با ریزش مواجه خواهیم بود. در مجموع باید تمامی عوامل اعم از بنیادی، تکنیکال، اخبار مرتبط در حوزه سیاست خارجی و داخلی و همچنین لحاظ هیجانات شدید چه در زمان رشد و چه در زمان افت در کنار یکدیگر قرار گیرند تا به برآیند مناسبی از روند آتی بازار دست یافت. اما بر‌اساس متغیرهای تکنیکال، اصلاح شاخص در کوتاه مدت قطعی خواهد بود.
آیا با توجه به شرایط بنیادی حاکم بر بازار، اصلاحی را در روزهای آتی خواهیم داشت؟
محمد نوربخش: اصلاح بازار سرمایه همواره طبیعی و قطعی است؛ به ویژه آنکه در کوتاه‌مدت هیجان در بازار غالب است. اما رشد اخیر بازار کاملا بنیادی است. بازار سهام فارغ از نوسانات مقطعی، روند صعودی را با اهرم شرکت‌های دلاری و عوامل بنیادی در پیش خواهد داشت. اصلاح بازار در ادامه قطعا وجود دارد، اما صعود کنونی تا این مقطع به‌طور کامل تحت تاثیر عوامل بنیادی رخ داده است.
از آنجا که معتقدید روند بازار در میان‌مدت صعودی است،آیا روند بازار سهام مانند سال ۹۶ خواهد بود یا اینکه می‌توان رشد دسته‌جمعی سهام مانند سال ۹۲ متصور بود؟
بهزاد صمدی: رشد بازار سهام در سال‌های ۹۰ تا ۹۲ تحت تاثیر افزایش نرخ دلار بود. در این دوران بازار یکپارچه رشد کرد. گروهی نبود که از رشد بازار جا بماند. اما اکنون گرچه نرخ دلار محرک قیمت‌ها است، اما به نظر نمی‌رسد فعلا جریان عمومی رشد قیمت‌ها پایدار بماند. به‌طوری که عمده رشد اخیر نیز بر پایه سهام فلزات رخ داده است و در این میان برخی نمادها و گروه‌ها حتی روندی منفی را تجربه می‌کنند. طبیعتا این بازار مثل بازار سال‌های گذشته نیست. چنانچه این رشد و روند صعودی مزبور ادامه‌دار باشد و سرمایه‌گذاران به بورس اعتماد مجدد کنند، تمامی بازارها با رشدی پرشتاب حرکت خواهند کرد. اما هنوز این روند در بورس کنونی مشاهده نمی‌شود.به هرترتیب قطعا بازار هوشمند عمل می‌کند و به سمت سهام با پشتوانه بنیادی حرکت می‌کند. به‌طوری‌که در حال حاضر این روند در بازار مشاهده می‌شود و نقدینگی به سمت صنایع با بنیادی مناسب و P/ E مطلوب ورود پیدا می‌کند.
ارسال نظر