تیشه نرخ بهره بر ریشه بازارهای کالایی

منیـره نظامیوند‌چگینی: سرانجام پس از ماه‌ها گمانه‌زنی و پیش‌بینی‌های ضدونقیض، بالاخره در روز چهارشنبه فدرال رزرو اعلام کرد نرخ بهره افزایش خواهد یافت. این تصمیم می‌تواند تاثیرات چشمگیری بر بازارهای کالایی و روند قیمتی آنها داشته باشد.

جانت یلن،‌ رئیس فدرال رزرو آمریکا، در کنفرانس خبری که پس از نشست دو روزه بانک مرکزی آمریکا برگزار شد، اظهار کرد که در پی بررسی‌های انجام شده اعضای تصمیم گیرنده به توافق رسیدند که نرخ بهره را از ۲۵/ ۰ درصد به ۵/ ۰ درصد افزایش دهند. البته وی در ادامه صحبت‌های خود، تصریح کرد: در صورت استمرار روند نزولی نفت از یکسو و رشد ارزش دلار از سوی دیگر که به کاهش نرخ تورم در ایالات متحده منجر خواهد شد، این بانک مجبور خواهد شد تا بار دیگر نرخ بهره را کاهش دهد. وی اذعان داشته نسبت به پایان این دوران دوسویه افزایش ارزش دلار به‌رغم افت بهای نفت در بازه میان مدت خوش‌بین است. براساس اعلام یلن، فدرال رزرو آمریکا به دنبال دستیابی به نرخ تورم ۲ درصدی است و چنانچه موفق به دستیابی به این هدف نشود، اجبارا نرخ بهره را بار دیگر کاهش خواهد داد. این نرخ تورم هدف‌گذاری شده، به بازگشتن ثبات به بازارهای مالی و به‌خصوص کالایی و نیز بهبود وضعیت بازار اشتغال آمریکا کمک خواهد کرد.

به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از وال‌استریت ژورنال، تصمیم اخیر فدرال رزرو فشارها را بر بازارهای کالایی افزایش خواهد داد. بر این اساس، کالاهایی که بر پایه دلار قیمت‌گذاری می‌شوند، گران‌تر خواهند شد که در این صورت بر مشکلات عدیده صنایع خاص افزوده می‌شود. در حالی‌که بازارها از معضلات چندسویه‌ای از جمله افت شدید تقاضا به‌رغم رشد چشمگیر میزان موجودی انبارها و بروز مازاد عرضه و نیز کاهش سرعت رشد اقتصاد چین که به افت قیمت‌ها دامن زده مواجه هستند، تغییر تنها یک فاکتور و رشد بهای محصولات، مشکلات جدید را بر سر راه تولیدکنندگان و فعالان بازارهای کالایی ایجاد خواهد کرد.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند از آنجا که بازارهای مالی جهانی از جمله بازار سهام بر تصمیم فدرال رزرو ایالات متحده در راستای افزایش نرخ بهره، اتکا کرده‌اند؛‌ بسیاری از بازارهای کالایی برخلاف سایرین پس از رشد نرخ بهره با مشکلات بلندمدت مواجه خواهند شد. نرخ‌های بهره پایین که به کف خود رسیده بود، اهرمی بود که در کنار سایر عوامل موثر بر بازارها، پتانسیل بازگرداندن رونق به بازارهای کالایی را داشت، چرا‌که سرمایه‌گذاران به دنبال شکار سودهای کلان بوده و بسیاری از شرکت‌های خرد و کلان نیز درصدد تزریق پول ارزان به بازارها برای کمک به گسترش روند تولیدات بودند.

در حال حاضر بازارهای کالایی که از روند کنونی خود رنج می‌برند، با تصمیم جدید رشد نرخ بهره با معضلی نو که به چرخه اقتصادی اضافه شده روبه‌رو‌ هستند. بزرگ‌ترین اثر فوری ناشی از تصمیم روز چهارشنبه فدرال رزرو و افزایش نرخ بهره، به تقویت هرچه بیشتر دلار منجر شد که نهایتا بهای کالاهای قیمت‌گذاری شده بر پایه دلار را از نفت گرفته تا مس، برای دارندگان ارزهای دیگر بالاتر برد. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند تاثیر پررنگ‌تر و مهم‌تر این تصمیم فدرال رزرو را در هفته‌های آتی بر شرکت‌هایی که با افزایش هزینه‌های تامین مالی مواجهند، اقتصادهای نوظهوری که روند تقاضا برایشان بسیار حیاتی‌تر از سایرین است و نیز بخش‌هایی که نبضشان در دست سرمایه‌گذاران کلانی است که قطب‌نمای خود را بر اساس مسیر ارزش دلار و نفت تنظیم می‌کنند،‌ خواهیم دید.

تام پوف، اقتصاددان و کارشناس بازارهای کالایی، در این خصوص به وال استریت ژورنال گفت: این تصمیم فدرال رزرو، همچون خنجر زدن به کسی است که در حال مرگ بوده و در برزخ به‌سر می‌برد. هم اکنون بازارهای کالایی تا سطوحی افت کرده‌اند که نگران‌کننده است و باید چاره‌ای به حال آنها اندیشیده شود، در حالی‌که تصمیم برای رشد نرخ بهره بیش از پیش تیشه بر ریشه بازارهای کالایی خواهد زد و معضلات تولیدکنندگان را دوچندان خواهد ساخت. در بازه پیش رو چنانچه روند افت بهای نفت کماکان ادامه داشته باشد، در صورت رشد ارزش دلار باید منتظر بروز مشکلات جدید بر سر راه بازارهای کالایی باشیم. البته طبق اظهارات جانت یلن، فدرال رزرو درصدد است تا در صورت استمرار ریزش بهای نفت و نیز رشد ارزش دلار، در نشست‌های بعدی خود مجددا نرخ بهره را کاهش دهد.

به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از موسسه سیکینگ آلفا (Seeking Alpha)،‌ در آخرین معاملات انجام شده در بازارهای جهانی، بهای هر بشکه نفت خام برنت آمریکا با ۱۸ سنت معادل ۴۹/ ۰ درصد کاهش کف ۳۷ دلاری را شکست و تا ۳۶ دلار و ۸۸ سنت افت کرد. همچنین بهای نفت خام وست تگزاس اینترمدیت (WTI) نیز با ریزشی به اندازه ۱۴/ ۱ درصد معادل ۴۰ سنت تا حدود ۳۴ دلار و ۵۵ سنت پایین آمد. استمرار افت بهای نفت همان‌طور که یلن اذعان کرده، به تقویت نظر کاهش مجدد نرخ بهره خواهد انجامید.

به عقیده تحلیلگران، فدرال رزرو در واقع طبق برنامه‌های خود و در راستای سیاست‌های پولی و مالی بررسی شده توسط کارشناسان اقتصادی قوی، اقدام به اتخاذ تصمیم برای افزایش نرخ بهره تا سطح مورد نظر خود کرده است. همچنین نرخ وجوه موثر فدرال رزرو آمریکا نیز در روز جمعه افزایش یافت و به ۳۸ واحد پایه رسید. پیش از این فدرال رزرو،‌ میزان نرمال‌های ذخایر مانده بانک را با کمک فاکتورهای اجرایی و ابزارهای مالی به سطوح بسیار پایین تعیین شده برای بانک کاهش داده که البته امکان ادامه این روند تا مدتی بیش از این وجود ندارد.

خالی از لطف نیست اگر بخواهیم به چگونگی موفقیت فدرال رزرو در راستای افزایش نرخ بهره در بازه کوتاه مدت،‌ بدون استفاده از عملیات بازار باز که سال گذشته از آن اجتناب شد، نگاهی اجمالی داشته باشیم. روز چهارشنبه، فدرال رزرو اعلام کرد که میزان نرخ بهره را تا ۲۵/ ۰ واحد افزایش خواهد داد تا به محدوده هدف خود برسد. در روز پنج‌شنبه، نرخ وجوه موثر فدرال رزرو طبق گزارش‌های رسمی اعلام شده حدود ۳۸/ ۰ درصد بود، که نسبت به نرخ گزارش شده برای هفته گذشته حدود ۱۵/ ۰ درصد بیشتر بود.