دورخیز پلیمرها برای پسا تحریم

منیـره نظامیوند چگینی: روند سینوسی، بهترین نامی است که می‌توان برای نمودار قیمت نفت انتخاب کرد. بهای طلای سیاه که تا اواسط هفته گذشته به‌طور کلی در مسیر نزولی حرکت می‌کرد و شیب نسبتا تندی داشت، در پی سردتر شدن هوا و نیز افت عرضه با رشد قیمت همراه شد و تا معاملات انجام شده دیروز همچنان به افزایش نرخ ادامه داد.

به گزارش بلومبرگ، در آخرین معاملات انجام شده در بازارهای جهانی تا زمان تنظیم این گزارش (ساعت ۱۵)، بهای نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا (WTI) با ۱۵/ ۱ درصد افزایش به بالای سطح ۴۶ دلار و ۵۹ سنت رسید، در همین حال هر بشکه نفت خام برنت با ثبت ۵۶/ ۱ درصد معادل ۷۶ سنت رشد در محدوده ۴۹ دلار و ۵۶ سنت مورد دادوستد قرار گرفت. به چالش کشیده شدن نرخ رشد اقتصادی چین، یکی از مهم‌ترین‌ عواملی است که بازارها را با افت و خیز همراه کرده است. همچنین براساس اعلام آمارهای رسمی، برآوردها نشان می‌دهد که میزان تولید نفت اوپک در ماه اکتبر نسبت به گذشته میلادی افت داشته که مهم‌ترین‌ عامل این رخداد،‌ کاهش عرضه از سوی تولیدکنندگان بزرگی همچون عربستان و عراق بوده است. در این میان پیش‌بینی‌ها از آینده بازار نفت با توجه به احتمال افزایش تقاضا در پی برودت هوا و نیز آشکار شدن تدریجی اثرات رخدادهای ژئوپلیتیک پیشین که مهم‌ترین‌ آنها، توافق هسته‌ای ایران با گروه ۱+۵ به‌شمار می‌رود؛‌ امیدوار کننده است. همچنین با توجه به قرابت بالای نفت با بازار پتروشیمی، می‌توان به بازگشت رونق به این بازار زخم خورده دل خوش کرد.

به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از پلاتس؛‌ پیش‌بینی می‌شود پس از اجرای موفق توافق هسته‌ای و لغو کامل تحریم‌های تحمیل شده بر ایران،‌ شاهد از سرگیری روزهای پر‌رونق در بازارهای نفت و پتروشیمی باشیم. پلاتس در این خصوص نوشته است: در اوایل ماه جاری، آمریکا و شرکای آن در مذاکرات هسته‌ای، از روند خوب پیشروی مراحل مورد نیاز برای دستیابی به اهداف عالی توافق تا آنچه آن‌را «روز تصویب» می‌خوانند، خبر داده و پیشرفت آن را مثبت و مفید دانسته‌اند. این مقامات با ابراز این گفته ها، تلاش کردند تا نشان دهند آمادگی برای لغو تحریم‌ها علیه ایران را دارند. با این حال، آنچه همگان باور دارند این است که باید تا روز اجرای کامل این توافق صبر کرد. این درست همان روزی خواهد بود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گواهی بدهد که ایران به تعهدات خود براساس توافق هسته‌ای در ماه جولای پایبند بوده است.

در ادامه گزارش پلاتس می‌خوانیم: با توجه به بررسی‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ایران دومین کشور جهان از نظر حجم ذخایر گاز طبیعی متعارف بوده که بیشترین میزان این رقم غنی از اتان است. با توجه به اینکه بقیه کشورهای خاورمیانه منابع محدود اتان را در اختیار دارند، این یک فرصت بزرگ برای بخش پتروشیمی ایران است که بلافاصله پس از برداشته شدن تحریم‌ها می‌تواند اولین موج رونق را به بازار پتروشیمی هم در مقیاس جهانی و هم داخلی وارد سازد. اگرچه به دلیل ایزوله شدن ایران از جامعه اقتصاد جهانی که در پی اعمال تحریم‌ها صورت گرفته، از نظر تاجران و فعالان اقتصادی بین‌المللی،‌ سرمایه‌گذاری در ایران ناشناخته به‌نظر می‌رسد، اما از مزایای اصلی این بازار بکر برای سرمایه‌گذاری در بخش پتروشیمی باخبر هستند که از این جمله، می‌توان به کم‌هزینه بودن خوراک کراکرهای بخار و دسترسی آسان به بازارهای اروپایی و آسیایی اشاره کرد. نرخ پایین سود، در حد ناچیز بودن میزان بدهی دولت ایران به بانک جهانی یا سایر کشورها و همچنین وجود منابع غنی، بکر و عظیم از جمله مهم‌ترین عوامل جذب سرمایه‌گذاران خارجی به سمت و سوی ایران است. کما اینکه شاهد تردد روزافزون گروه‌ها و شرکت‌های خارجی در ایران و در راستای امضای قراردادهای دو یا چندجانبه با شرکت‌های ایرانی هستیم.

به گزارش پلاتس، ‌با توجه به اظهارات مهدی شریفی نیک‌نفس، مدیر‌عامل شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران، پیش‌بینی می‌شود ارزش صادرات محصولات پتروشیمی ایران طی مدت دو سال پس از لغو تحریم‌ها افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصدی داشته باشد که رقم قابل توجهی است و باید شاهد اثرات آن بر بازارهای جهانی نیز باشیم. به گفته وی؛ برداشته شدن تحریم‌ها، موانع موجود بر سر راه صادرات محصولات پتروشیمی، صنعت بانکداری، بیمه، حمل‌و‌نقل و مبادلات را کنار خواهد زد. علاوه بر این، حذف تحریم‌ها همچنین زمینه را برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی در راستای تسریع در روند تکمیل پروژه‌های پتروشیمی مساعد خواهد ساخت. براساس آمارها، ۳۰ میلیارد دلار از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش پتروشیمی در ایران هنوز ناشناخته باقی مانده که انتظار می‌رود با از میان برداشتن تحریم‌ها، شاهد ظهور و بروز این پتانسیل‌ها باشیم.

پلاتس در گزارش ماه گذشته خود به نقل از یک تحلیلگر ارشد مستقر در دوبی نوشته بود: «همه (شرکت‌ها و گروه‌های مالی) در حال آماده‌سازی خود برای شرکت در ماراتنی هستند که اندکی پس از لغو کامل تحریم‌های ایران، آغاز خواهد شد. ایران دارای طیف وسیعی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در زمینه پتروشیمی است. از صنایع بالادستی گرفته تا پایین‌دستی.»

تاکاهیسا میائوچی (Takahisa Miyauchi)،‌ عضو هیات‌ مدیره و معاون اجرایی ارشد شرکت گروه مواد شیمیایی میتسوبیشی، در نشست خود در تهران با عباس شعری‌مقدم، مدیر‌عامل شرکت ملی پتروشیمی ایران، اظهار کرد که این شرکت، آماده سرمایه‌گذاری در پروژه‌های پتروشیمی در ایران است.

براساس آمارهای رسمی موجود،‌ در حال حاضر خاورمیانه در مجموع ۲/ ۳۰ میلیون تن ظرفیت اتیلن دارد که تقریبا ۵/ ۶ میلیون تن از این رقم، در ایران تولید می‌شود. عربستان سعودی تولیدی به اندازه ۷/ ۱۵ میلیون تن اتیلن را به خود اختصاص می‌دهد که بیش از نیمی از اتیلن تولید شده در منطقه محسوب می‌شود. ایران در حال حاضر از نظر تولید کل اتیلن، با ۲۲ درصد از سهم برج‌های بخارشکن منطقه، رتبه دوم را در خاورمیانه به خود اختصاص داده است. با این حال، با افزایش ظرفیت تولید طی پنج سال آینده، ایران حدود ۳۰ درصد از ظرفیت اتیلن منطقه را تا سال ۲۰۲۰ میلادی از آن خود خواهد کرد.

به‌طور معمول حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد از تقاضای اتیلن با پلی‌اتیلن در ارتباط است. اتیل بنزن، اکسید اتیلن، کلرید اتیلن و الفین آلفا بقیه تقاضای اتیلن را تشکیل می‌دهند، در حالی که درصد کمی برای برنامه‌های کاربردی دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. کل ظرفیت پلی‌اتیلن خاورمیانه در سال ۲۰۱۵ میلادی بالغ بر ۷/ ۱۸ میلیون تن اعلام شده است. عربستان سعودی و ایران دوتولیدکننده برتر پلی‌اتیلن در منطقه هستند که به ترتیب حدود ۴۲ و ۲۶ درصد از کل محصول منطقه خاورمیانه را تولید می‌کنند. ظرفیت پلی‌اتیلن ایران در حال حاضر ۱/ ۳ میلیون تن است که اکثر آن را پلی‌اتیلن سنگین (HDPE) شامل می‌شود. براساس پیش‌بینی‌ها، انتظار می‌رود این ظرفیت به ۱/ ۶ میلیون تن تا سال ۲۰۲۰ میلادی برسد. در این صورت، سهم ایران از ظرفیت‌های کل پلی اتیلن در خاورمیانه با مجموع ۸/ ۷ میلیون تن تا ۳۲ درصد افزایش خواهد یافت. به‌طور کلی باید گفت چشم‌انداز بلندمدت صنعت پتروشیمی مثبت ارزیابی می‌شود، هرچند انتظار نمی‌رود یک تغییر شدید در سال جاری در این بازار رخ دهد.