محمد‌حسین بابالو: برای هشتمین هفته پیاپی حجم معامله پلیمرها در بورس کالا شرایط مطلوبی را تجربه کرده تا جایی که می‌توان خروج بازار محصولات پتروشیمی از رکود را جدی‌تر ارزیابی کرد. با توجه به کافی بودن حجم عرضه‌ها در بورس و بازار و همچنین رشد حجم تولید در صنایع پایین‌دستی و بالادستی محصولات پتروشیمی می‌توان بازار فعلی را فضایی غنی از عرضه‌ها دانست که می‌تواند با آرامش نرخ‌ها و تقویت حجم تولید رونقی ادامه‌دار را تجربه کند.

حجم معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران مدتی است که در مسیر افزایشی قرار داشته تا جایی که شرایط نسبتا جذابی را ایجاد کرده است. دیروز افزایش نسبی حجم عرضه‌ها، بالابودن نسبی جذابیت بسیاری از کالاها، تقویت نسبی حجم معاملات و رشد عرضه‌های برخی کالاها که در گذشته با کاهش عرضه رو‌به‌رو شده بودند و نهایتا ثبت یک روز نسبتا جذاب را در بورس کالا شاهد بودیم. به نظر می‌رسد بازار نسبت به افزایش حجم تولید در صنایع پایین‌دستی خوش‌بین است، بنابراین خرید در هر شرایطی مطلوب به‌نظر می‌رسد. از سوی دیگر بحث واسطه‌گری در بورس کالا این‌بار نیز جدی‌تر از گذشته در حال خودنمایی است زیرا برخی کالاهای خاص در بازار داخلی با افزایش قیمت رو‌به‌رو می‌شود که نشان‌دهنده برخی مدیریت‌های دست ساخته است. با توجه به این موارد رشد نسبی عرضه‌ها و جذابیت آنها، ثبت چند رقابت پیاپی در تالار، رشد عرضه‌های سلف و خودنمایی مجدد تقاضا را می‌توان از مهم‌ترین‌ ویژگی‌های این بازار برشمرد.

بازار داخلی محصولات پتروشیمی

بازار محصولات پتروشیمی در معاملات بازار آزاد دیگر التهاب گذشته را نداشته ولی هنوز هم نوسانات ممتدی را تجربه می‌کند. از سوی دیگر برخی از کالاها افزایش نرخ و برخی دیگر کاهش قیمت پیدا کرده‌اند که نشان‌دهنده برخی رفتارهای خاص و برخی بازارسازی‌ها است. این در حالی است که ۷ هفته پیاپی حجم معامله پلیمرها در بورس کالا بالاتر از ۴۰ هزار تن بوده که نشان‌دهنده افزایش تزریق کالا از بورس به بازار است زیرا می‌تواند حجم عرضه‌ها را افزایش داده، بازار را با رونق بیشتری رو‌به‌رو سازد. این در حالی است که توجه به میزان تغییر قیمت‌ها نشان می‌دهد که نرخ کاهش بهای پلیمرها شدیدتر از رشد آنهاست که نشان‌دهنده پیشی‌گرفتن عرضه از تقاضا خواهد بود ولی این همه ماجرا نیست.

برای بسیاری از گریدها همچون پلی‌پروپیلن‌ها و PVC در هفته‌های گذشته شاهد رشد غیرمنتظره حجم معاملات بودیم که از یکسو می‌تواند نوید روزهای خوبی را برای تولید در صنایع پایین‌دستی داده و از سوی دیگر نیز نشان‌دهنده واسطه گری و بازارسازی درخصوص عرضه‌های این گرید است. این مطلب که در گذشته نیز به آن اشاره شد هم‌اکنون در حال خودنمایی است و افزایش قیمت برخی پلی‌پروپیلن‌ها را باید در این راستا تفسیر کرد هرچند که افزایش قیمت‌های پایه نیز موثر بوده است. از سوی دیگر با توجه به پایان یافتن زمان تقاضای فصلی برای برخی کالاها همچون ظروف یکبار مصرف یا لوله‌های انتقال آب کشاورزی و... انتظار داریم که این بازارها با عقب‌نشینی تقاضا وارد یک فاز تثبیت شوند که یکی از خروجی‌های آن می‌تواند افت قیمت‌ها در بازار داخلی باشد هرچند که از هم‌اکنون نیز این رویداد آغاز شده است.

با توجه به تمامی موارد ذکر شده بازار در روزهای آینده مبهم خواهد بود، زیرا از یکسو در بازارهای جهانی پتانسیل افت قیمت‌ها جدی شده، قیمت دلار با جهت‌گیری نزولی و آرامی نوسان می‌کند و حجم عرضه‌ها در بازار داخلی نیز بالا است. خروجی این موارد ممکن است به کاهش قیمت‌ها منجر شود، ولی با توجه به رشد قیمت‌های پایه و تزریق بازار با کالاهایی با قیمت‌های تمام‌شده بالاتر ممکن است هنوز یک جهت‌گیری صعودی در بازار پتانسیل خودنمایی داشته باشد که با توجه به زمان‌بر بودن فرآیند تحویل و حمل تا انبار در بازار تهران یا شهرستان‌ها، ممکن است در آینده بروز و ظهور داشته باشد، ولی این فقط یک احتمال است زیرا حجم بالای عرضه‌ها در کنار پراکندگی برخی عرضه‌کنندگان مواردی است که می‌تواند در آینده بازار موثر واقع شود.

بازار جهانی محصولات پتروشیمی

مدتی قیمت‌های جهانی اغلب محصولات پلیمری در مسیر افزایش قرار داشته ولی به تمامی انواع سرایت پیدا نکرد. این در حالی بود که قیمت مواد اولیه این صنعت همچون الفین‌ها در کنار رشد پیشین بهای نفت خام افزایش یافت، ولی هم‌اکنون این روند صعودی در حال تعدیل شدن است اما دورنمای مبهمی را در پیش دارد شاید شرایط جهانی و قیمت نفت خام بتواند در این زمینه راهگشا باشد.

در بازار جهانی نفت خام و در لحظه تنظیم این گزارش قیمت هر بشکه نفت خام برنت با ۵۳/ ۰ درصد کاهش به ۴۷ دلار و ۲۹ سنت رسید و همچنین قیمت نفت خام سبک آمریکا با ۲۵/ ۱ درصد افت به ۴۳ دلار و ۴۳ سنت رسید که باز هم کاهش مهمی را از هفته پیش تاکنون نشان می‌دهد. این در حالی است که در کنار بالابودن شدید ذخایر و تسری رشد عرضه بر تقاضا از بازار نفت به سمت بازار فرآورده‌هایی همچون بنزین و گازوئیل آن هم در شرایطی که پیش‌بینی می‌شود زمستان معتدلی را در اقصی نقاط جهان با محوریت شمال آمریکا و غرب اروپا داشته باشیم ممکن است قیمت‌ها باز هم کاهش یابد. این مطلب قطعا پتانسیل مهمی برای کاهش قیمت محصولات پتروشیمی و پالایشی خواهد بود آن هم در شرایطی که قیمت آتی نفتا به‌عنوان مهم‌ترین خوراک مایع در صنعت پتروشیمی در جهان در بازارهای شرقی کاهشی است و سایر مواد اولیه این صنعت و محصولات آن نیز شرایط پرنوسان و متناقضی دارد.

با توجه به این موارد به نظر می‌رسد دورنمای بازار جهانی محصولات پتروشیمی کاهشی باشد اما به احتمال قوی این وضعیت به کل بازار سرایت نخواهد کرد و ممکن است برخی گریدهای خاص صعودی شوند ولی فراگیر نخواهد بود.

زمزمه خروج پتروشیمی‌ها از بورس کالا به کجا رسید؟

به نظر می‌رسد وزارت صنعت، معدن و تجارت در بحث خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا مواضع محکم پیشین را رها کرده و با بی‌میلی به این بحث می‌نگرد. زمزمه سوال از نعمت‌زاده در مجلس برای حضور در صحن و پاسخگویی به پرسش تنی چند از نمایندگان مبنی بر دلایل پافشاری شخص وزیر بر خروج محصولات پتروشیمی جدی است و در صورت ادامه تلاش شخص وزیر می‌تواند برای این مدیر هزینه‌ساز باشد.

از سوی دیگر شاهد حمایت شعری‌مقدم، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی از ساز و کار بورس کالا هستیم که به نظر می‌رسد این حمایت به نسبت گذشته تغییراتی جدی را در بر دارد زیرا به جای حمایت از بخش تولیدکننده محصولات پتروشیمی همچون شرکت‌های بزرگ عرضه‌کننده در بورس کالا به منافع و نیازهای بخش پایین‌دستی به منظور تکمیل زنجیره ارزش نیز توجه شده است. موید این طرزفکر حضور رضا محتشمی‌پور مدیرکل صنایع تکمیلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی با شعری‌مقدم در جلسه‌ای با حضور دکتر سلطانی‌‌نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران در دفتر این شرکت بود که به افزایش حمایت‌ها از صنایع پایین‌دستی منجر خواهد شد. این شرایط در حالی است که پس از برخی انتقادات و اخبار ضد و نقیض درخصوص ایران‌پلاست اختلافاتی بین بخش‌های مختلف صنایع و مدیران بخش دولتی و خصوصی در بازار و صنایع پتروشیمی و واحدهای بالادستی و پایین‌دستی ایجاد شده بود که این قبیل جلسات می‌تواند به تغییر شرایط و بهبود وضعیت کلی کمک کند.

به گزارش روابط عمومی بورس کالای ایران، شعری‌مقدم، معاون وزیر نفت و مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران طی جلسه هم‌اندیشی با حضور مدیرعامل بورس کالای ایران با بیان اینکه بورس کالای ایران می‌تواند در زمینه تامین مالی و پوشش ریسک صنعت پتروشیمی نقش بسزایی ایفا کند، تاکید کرد: صنعت پتروشیمی کشور از پتانسیل‌های بورس کالا برای توسعه و رشد این صنعت مهم کشور استفاده کند.

در ادامه ذکر این مطلب ضروری است که درخصوص ایران پلاست ابهام پیشین ادامه داشته و برخی از نارضایتی‌ها هنوز در بدنه صنایع پتروشیمی و پلاستیک وجود دارد که بهتر است با سعه صدر بیشتری به این رخداد صنفی نگریسته و با هماهنگی بین بخش‌های خصوصی و دولتی این مشکل نیز مرتفع شود اما در هر حال زمان در حال سپری شدن است و شاید پذیرفتن شرایط فعلی یا اغماض درخصوص برخی تصمیمات دولتی به صورت توأمان در دو بخش اصلی بتواند راهگشا باشد. در نهایت باید گفت که نیازهای صنفی باید از مجرای خاص خود پیگیری شده و با خودنمایی بیشتر تشکل‌ها باید کل اقتصاد را به سمت خصوصی شدن واقعی پیش ببریم تا تشکل‌ها در صورت انسجام بتوانند خودشان برای صنایع زیرمجموعه نقشه راه تعیین کنند.

مهم‌ترین رخدادها در بازار محصولات پتروشیمی

بالا بودن نسبی حجم عرضه‌ها در بورس کالا که سیگنال مهمی برای بالا ماندن حجم معاملات به شمار می‌رود.

تقویت عرضه‌های سلف که شاید با هدف کاهش التهاب در بازار صورت گرفته باشد.

حضور اغلب تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی در روز گذشته در لیست عرضه‌ها.

جذابیت نسبی عرضه‌ها هرچند که بسیاری از آنها با رقابت معامله نشدند.

بالا بودن انتظار از معاملات محصولات پتروشیمی پس از چند بار حجم معامله بالا در رینگ پتروشیمی.

رشد جذابیت معامله پلی‌پروپیلن‌های نساجی هرچند که شائبه واسطه‌گری را با خود همراه دارد.

کم توجهی بازار به برخی عرضه‌های پلی‌اتیلن‌های سبک در بورس کالا در حالی که به کل بازار سرایت نکرد.

بازگشت آرام تقاضا برای گریدهای سنگین که سیگنال مثبت و مهمی برای بهبود حجم تولید در صنایع مصرف‌کننده این کالا به شمار می‌رود.

خودنمایی محسوس تقاضا برای پلی‌اتیلن ترفتالات بطری همچون گریدهای BG۸۲۵ و BG۷۳۲ حتی برای عرضه‌های سلف آن.

کاهش جذابیت پلی‌استایرن معمولی ۱۵۴۰.

کم توجهی بازار به برخی عرضه‌های OFF گرید به جز S۶۵ پتروشیمی اروند.

بالا بودن حجم معامله هفتگی پلیمرها در بورس کالا در ۷ هفته اخیر.

قابل توجه بودن حجم عرضه‌ها در بازار تهران به تبعیت از رشد حجم معامله پلیمرها در بورس و انتظار برای بالا ماندن حجم عرضه‌ها.

نوسان متناقض قیمت‌ها در بازار پلیمرها برای گریدهای مختلف هرچند که رشد قیمت‌ها با مدیریت بازار همراه شده است.

کاهش محسوس قیمت جهانی نفت خام.

کاهش قیمت برخی از پلیمرها در بازارهای جهانی که ممکن است به تبع افت بهای نفت خام، با عقب‌‌نشینی بیشتری رو‌به‌رو شود.

برگزاری نمایشگاه پلاستیک اصفهان از ۱۲ تا ۱۵ آبان‌ماه.

نخستین عرضه گازوئیل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در بورس انرژی و عرضه اوراق سلف استاندارد PVC پتروشیمی آبادان در بورس کالا در آینده.

غنای بازار پلیمرها با تزریق کافی عرضه‌ها