جهش تقاضاصعود قیمت‌ها

محمدحسین بابالو: با جهش تقاضا در رینگ پتروشیمی بورس کالا رقابتی جدی برای خرید عرضه‌های محدود فعلی تجربه شد که نشان می‌دهد در بهبود آرام بازار به افزایش حجم عرضه‌ها نیاز مبرمی وجود دارد.

رینگ پتروشیمی بورس کالای ایران در روز گذشته با رخداد عجیبی رو‌به‌رو شد که شاید برای اولین بار پس از آزادسازی قیمت‌ها در تیرماه سال گذشته به وقوع می‌پیوندد و آن رشد غیرمنتظره رقابت برای خرید عرضه‌ها بود. به عبارت ساده‌تر با توجه به کاهش عرضه‌ها در بورس کالا در کنار رشد تقاضا در بازار داخلی و رینگ پتروشیمی، شاهد رقابت تنگاتنگ خریداران بودیم تا جایی که حتی برخی گریدهای کم مخاطب نیز با استقبال عجیب خریداران رو‌به‌رو شد. این رخداد در نگاه اول کاملا اقتصادی و سیگنالی از بهبود تقاضای موثر در بازار داخلی به شمار می‌رود ولی یک شائبه و تردید مهم را نیز در ذات خود نهفته دارد که ممکن است به وحشت برخی خریداران منجر شده باشد. با توجه به زمزمه‌های روزهای پیش از خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا، ممکن است برخی فعالان بازار از روی آگاهی یا ترس اقدام به افزایش حجم خرید خود کرده باشند که با توجه به افزایش سقف مجاز خرید، این امکان نیز بیش از پیش فراهم آمده است. تجمیع این موارد می‌تواند یکی از دلایل افزایش تقاضا به شمار آید که با توجه به رشد قیمت‌ها در بازار داخلی، تقویت حجم تولید در صنایع پایین‌دستی و البته کاهش عرضه‌ها ایجاد شده است.

در هر حال زمزمه خروج پتروشیمی‌ها از بورس کالا مدتی است که تضعیف شده و کمتر به آن اشاره می‌شود. این در حالی است که کاهش حجم عرضه‌ها که با عدد و رقم قابل اثبات است را باید جدی گرفت زیرا از یکسو روند تزریق کالا از بورس به بازار را تحت تاثیر قرار داده و از سوی دیگر به افزایش قیمت‌ها دامن می‌زند. با توجه به وجود انسجامی سنتی بین تولیدکنندگان بزرگ محصولات پتروشیمی می‌توان این موضوع را مطرح کرد که آیا باز هم میثاقی نانوشته بین برخی فعالان بازار نگاشته شده تا با کاهش عرضه‌ها یا افزایش رقابت و رشد قیمت‌ها، مسیری جدید را برای فراهم آوردن زمینه‌های خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا فراهم آورند یا خیر؟ از طرف دیگر هم‌اکنون به دلایل فنی همچون اورهال یا برخی محدودیت‌های تولید، حجم عرضه از سوی برخی شرکت‌ها کاهش یافته بنابراین نمی‌توان یک وضعیت کلی را برای بازار ترسیم کرد. البته تجربه ماه‌های گذشته و وقفه در عرضه مخصوصا در روزهای پایانی سال گذشته مطلبی است که تردید را در ذهن فعالان بازار تشدید می‌کند.

شنیده‌ها حاکی از صف کشیدن تجار و فروشندگان بسیاری از شرکت‌های بزرگ بین‌المللی و آمادگی آنان برای آغاز دوران پساتحریم و ورود به بازار ایران دارد که با کمک حمایت‌های مالی بانک‌ها در کشورهای متبوع خود مواد اولیه خود را با فاینانس 180 روزه به مشتری تحویل می‌دهند آن هم با سودی بسیار نازل. بهتر است برخی از فعالان بازار به جای عملکردهای خارج از عرف با افزایش حجم فعالیت خود تلاش کنند تا بازارهای بالفعل فعلی را حفظ کنند تا رقبای منطقه‌ای جای آنها را در بازار ایران اشغال نکنند.

بازار داخلی پلیمرها

در بازار داخلی محصولات پتروشیمی شاهد بازگشت آرام ثبات هستیم که البته در کنار افزایش آرام قیمت‌های بازار، نشان دهنده تقابل جدی عرضه و تقاضاست که در نهایت به کشف قیمت‌ها منجر می‌شود. به نظر می‌رسد اثر تغییر قیمت‌های پایه در حال خنثی شدن باشد و بازار به شرایط پیشین باز ‌گردد. بازگشت بازار به وضعیت پیشین به معنی منطقی شدن قیمت‌ها نیست زیرا هم‌اکنون حجم تقاضا تقویت شده و می‌تواند این روند مطلوب تقاضا ادامه یابد اما سمت عرضه پاسخگوی کامل این درخواست نیست بنابراین رشد قیمت‌ها هرچند آرام در حال تجربه شدن است. این در حالی است که برخی رشد قیمت‌ها حالت جهشی به خود گرفته که می‌توان از ۰۲۰۹ اراک، ۰۱۹۰، ۲۴۲۰h و X۵ مارون به‌عنوان کالاهایی که جهش قیمت داشتند نام برد.

با توجه به عقب‌نشینی عرضه‌ها در هفته‌های گذشته، هرچه می‌گذرد اثرات کاهش تزریق کالا از بورس به بازار بیش از پیش خودنمایی کرده که داده خوشایندی نخواهد بود زیرا ممکن است در صورت رواج این وضعیت، حجم تولید در صنایع پایین‌دستی را در کنار افزایش بیشتر قیمت‌ها تحت الشعاع قرار دهد. از سوی دیگر افزایش قیمت دلار و نوسان در نزدیکی 3500 تومان در کنار رشد قیمت‌های جهانی، سیگنال‌های جدیدی است که می‌تواند تاثیر بیشتری بر قیمت‌ها بر جای بگذارد.

موارد فوق در حالی است که هنوز هم تولید ظروف یکبار مصرف با نزدیکی به اوج تقاضای فصلی آن در ماه محرم، رونق داشته که بخش بزرگی از مواد اولیه را طلب می‌کند. این در حالی است که برخی دیگر از کالاها همچون لوله‌های آبرسانی، محصولات پلاستیکی و برخی قطعات نیز با افزایش حجم تولید رو‌به‌رو شده که بخش دیگری از مواد اولیه را نیاز دارد. در هر حال و با توجه به ثبت چندین رقابت پیاپی در بورس کالا برای بسیاری از گریدهای پلیمری، افزایش عرضه در بورس و بازار هم‌اکنون به یک ضرورت تبدیل شده که شاید نیاز به توجه بیشتر مسوولان را خاطرنشان می‌کند. این در حالی است که پس از فروکش کردن زمزمه‌های خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا شاید حجم عرضه‌ها افزایش یابد زیرا در گفتار مسوولان دفتر صنایع تکمیلی خبر خاصی از کاهش حجم تولید یا افزایش صادرات دیده نشده و ممکن است برخی مدیریت‌ها علت کاهش حجم عرضه‌ها به شمار بیاید.

نکته دیگر در افزایش قیمت‌ها را باید احتمال مدیریت بازار از سوی برخی فعالان خاص برشمرد؛ زیرا با برداشته شدن سقف ماهانه و امکان استفاده از حجم سالانه خرید، برخی واسطه‌ها فرصت عمل بیشتری پیدا کرده و با استفاده از توان مالی خود می‌توانند نسبت به در اختیار گرفتن بخش بزرگی از عرضه‌های یک یا چند گرید خاص اقدام کرده، با مدیریت بازار می‌توانند با تعیین قیمت و رشد آن، کسب درآمد کنند. در روزهای گذشته شاهد آن بودیم که کارخانه تولید مواد یونولیت و کارخانه بزرگ‌ترین تولید‌کننده پلی‌استایرن کشور با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت همزمان با سفر استانی دولت در بابل بهره‌برداری شد. این وضعیت جدید می‌تواند به عرضه 60 هزار تن پلی‌استایرن جدید در بازار منجر شود که امید است این بازار پر‌التهاب را سامان دهد.

بازارهای جهانی

پس از افزایش قیمت نفت و رسیدن به بالاتر از ۵۰ دلار برای نفت خام آمریکا، شاهد بازگشت ۳ دلاری قیمت‌ها بودیم که بخش بزرگی از رشدهای پیشین را به سرعت تبخیر کرد. عدم تغییر جدی در شرایط بازار، ترس از عرضه‌های جدید نفت خام ایران، کاهش احتمال بروز کشمکش‌های ژئوپلیتیک و منطقی شدن خوش‌بینی‌های پیشین به بازار نفت را باید از دلایل این وضعیت برشمرد. این در حالی است که در بازار پتروشیمی‌ها هنوز هم میل به خرید بالاست و افزایش آرام قیمت‌ها مخصوصا برخی گریدهای خاص همچون PVC را می‌توان یکی از این خروجی‌ها دانست.

در لحظه تنظیم این گزارش قیمت هر بشکه نفت خام آمریکا با 23/ 0 درصد افت به 99/ 46 دلار رسیده و بهای هر بشکه نفت برنت با 04/ 0 درصد رشد تا 88/ 49 دلار در هر بشکه تقویت شد. در هر حال شرایط کلی بازار در مسیر ثبات بوده و می‌تواند با حفظ سطوح فعلی حتی رشدهای محدودی را نیز تجربه کند. به احتمال قوی تاثیر این شرایط بر بازار پتروشیمی‌ها مثبت ارزیابی می‌شود؛ زیرا این بازار به یک کف قیمتی فنی و روانی نزدیک شده و با بازگشت خریداران می‌تواند به رشد قیمت‌ها منجر شود.

مهم‌ترین‌ رخدادها در بازار محصولات پتروشیمی

افزایش آرام قیمت‌ها در بازار

رشد تقاضا در بورس و بازار

تزریق یک التهاب دست ساخته در بازار ظروف یکبار مصرف هرچند که هر سال در این زمان شاهد این‌گونه رفتارها هستیم

کاهش آرام عرضه‌ها که با هجوم خریداران برای برخی گریدها همراه شد

نقش‌آفرینی کاهش عرضه‌ها در بورس کالا که تغذیه در بازار را با کندی رو به رو ساخته است

خودنمایی حضور واسطه‌ها در بازار با مدیریت قیمت برخی کالاها

کاهش مجدد قیمت جهانی نفت و تثبیت آن در نرخ‌های فعلی

بازگشت خریداران به بازار جهانی محصولات پتروشیمی و ترس از افزایش قیمت‌ها باوجود رشد نرخ‌های گذشته

کاهش محدود قیمت دلار و رهاکردن سقف 3500 تومانی برای هر دلار آمریکا در بازار آزاد

خودنمایی محسوس تقاضا در بورس کالای ایران در شرایطی که عرضه‌ها کافی به نظر نمی‌رسید

ثبت رقابت برای اغلب عرضه‌های روز گذشته که شاید برای اولین بار پس از آزادسازی قیمت‌ها رخ می‌دهد