منیره نظامیوند‌چگینی: قرابت بالای بازار سنگ‌آهن با فولاد چندی است زمینه‌های ریزش بازار این ماده مهم را فراهم آورده است. در حال حاضر مهم‌ترین مشکلی که صنعت معدن در ابعاد جهانی از آن رنج می‌برد، افراط و تفریط تصمیم‌سازان در راستای اتخاذ سیاست‌های تولید و عرضه است.
تصمیمات بزرگ‌ترین‌ شرکت‌های تولیدکننده سنگ‌آهن همچون بی‌اچ‌پی بیلیتون، واله، ریوتینتو و فورتسکیو در راستای افزایش میزان تولیدات خود به‌رغم وجود مازاد محصول موجود در انبارهای سرتاسر جهان که با هدف خارج کردن معادن کوچکی که هزینه‌های تولید آنها بالا بوده از گردونه بازار صورت گرفته است، ‌به منزله تیشه‌ای بوده که هرچه بیشتر بر ریشه بازار ضعیف و در سراشیب نزول سنگ‌آهن زده شده و زمینه را برای تعمیق رکود در این بازار مساعدتر ساخته است. براساس گزارش پیش‌بینی انجمن جهانی تولید‌کنندگان فولاد که در آوریل ۲۰۱۵ منتشر شد، کل مصرف فولاد جهان در سال ۲۰۱۵ میلادی با رشدی معادل ۵/ ۰ درصد در مقایسه با سال گذشته میلادی به حدود ۱۵۴۴ میلیون تن خواهد رسید. همچنین انتظار می‌رود این رقم برای سال آینده میلادی رشدی در حدود ۴/ ۱ درصد داشته و به رقم یک هزار و ۵۶۵ میلیون تن نزدیک شود. این گزارش در ادامه شرح می‌دهد که میزان مصرف فولاد جهان در سال ۲۰۱۴ میلادی افزایشی حدود ۶/ ۰ درصد را در مقایسه با سال ۲۰۱۳ به ثبت رسانده است.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، شرایط نوسانی بیش از ۴ سال است که گریبانگیر بازار سنگ‌آهن شده و تقریبا نمودار این محصول را به شکل سینوسی درآورده است. براساس گزارش‌ها،‌ بهای سنگ‌آهن از ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۱۱ میلادی در مسیر نزولی قرار گرفت. پیش از این ریزش، سنگ‌آهن در محدوده بالای ۱۸۵ دلار بر هرتن مورد دادوستد قرار می‌گرفت، اما پس از بروز روند کاهشی مزبور در ابتدای ۲۰۱۱ تا مرز زیر ۱۰۰ دلار نیز پایین آمد. اما در ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۲ میلادی مسیر خود را به سمت بالا اصلاح کرد و بیش از ۱۵۰ دلار بر هر تن رشد داشت. اما در نهایت و با توجه به تصمیمات تولیدکنندگان بزرگ سنگ‌آهن در سراشیبی ریزش قرار گرفت که این شرایط هم اکنون نیز ادامه دارد. پیش‌بینی‌ها برای روند میان‌مدت و بلند‌مدت سنگ‌آهن، متفاوت است؛ اما بسیاری از تحلیلگران به پایان یافتن این شرایط رکودی در آینده‌ای نه چندان دور امیدوار بوده و انتظار دارند به زودی بازار سنگ‌آهن در روند صعودی گام بردارد. برخی اما بر این باورند که سنگ‌آهن کف مقاومتی ۵۰ دلار را نیز خواهد شکست و تا مرز ۴۰ دلار نیز افت خواهد داشت. بهای این محصول طی هفته‌های اخیر در محدوده بین ۵۵ دلار تا ۵۸ دلار در نوسان بوده است.


به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از ماینینگ؛‌ بهای سنگ‌آهن در آخرین روزهای معاملاتی هفته گذشته و در پی انتشار سیگنال‌های مثبت از بازار چین که به دلیل شنیده‌هایی درخصوص تصمیم دولت این کشور برای طرح‌ریزی برنامه‌های محرک برای تقویت اقتصاد خود بوده، با رشد همراه بود و نمودار روند قیمتی آن اندکی به سمت بالا حرکت کرد. در روز پنج‌شنبه بهای سنگ‌آهن وارداتی با عیار 62 درصد در بندر تیانجین چین با رشدی در حدود 4/ 1 درصد به مرز 56 دلار و 80 سنت رسید.


با توجه به اطلاعات ارائه شده توسط استیل ایندکس (Steel Index)؛ بهای سنگ‌آهن در هفته گذشته به بالاترین میزان ۱۰ هفته گذشته خود رسید؛ این رقم حدود ۲۸ درصد بالاتر از رکوردی است که در بازار نقدی سنگ‌آهن در روز هشتم ماه جولای سال جاری به ثبت رسیده بود. در حالی که قیمت کنونی سنگ‌آهن به هیچ‌وجه نزدیک به رکورد بالای ۱۹۰ دلار در هر تن که در فوریه ۲۰۱۱ به آن رسیده بود، نیست. سنگ‌آهن به مدت ۴۰ سال و آن هم پیش از گسترش سریع صنایع و رشد اقتصاد چین که امروزه یکی از مهم‌ترین‌ قطب‌های سنگ‌آهن در جهان است، در محدوده کمتر از ۲۰ دلار در هر تن مورد معامله قرار می‌گرفت؛ اما با ورود قدرتمند چین به بازارها با حجم انبوهی از تقاضا رفته رفته بر قیمت این محصول افزوده شد.


براساس نظر کارشناسان مطرح اقتصادی؛ با توجه به توسعه شهرنشینی؛ میزان رشد سریع مصرف فولاد در جهان در طول دهه گذشته در حدود دو برابر شده و به بیش از 1500 میلیون تن در سال 2014 رسیده است، در حالیکه این رقم در سال 2000 میلادی در حدود 800 میلیون تن اعلام شده بود.

در سال‌های اخیر؛‌ چین هم در تولید فولاد (50 درصد از کل میزان جهان) و هم استخراج سنگ‌آهن (47 درصد تولید جهانی از نظر تناژ) پیشرو است. این کشور همچنین بزرگترین وارد‌کننده سنگ‌آهن در جهان بوده و تا آوریل سال 2015، مصرف بیش از 80 درصد از 3/ 1میلیارد تن سنگ‌آهن معامله شده در بازارهای جهانی را به خود اختصاص داده بود. با توجه به اینکه آهن چهارمین عنصر فراوان بر روی زمین است و حدود 5 درصد از وزن پوسته زمین را تشکیل می‌دهد؛ این فاکتور یکی از عواملی است که بازار جهانی سنگ‌آهن را بسیار رقابتی ساخته است. این عوامل در کنار وجود راه‌اندازی مراکز تولید با پایین‌ترین هزینه‌ها که به‌طور عمده در استرالیا مستقر هستند،‌ منجر به افزایش قابل توجهی در میزان عرضه سنگ‌آهن از سوی معادن جدید در سال‌های اخیر شده است.


عرضه بیش از حد سنگ‌آهن به همراه رشد ظرفیت فولاد‌سازی چین حتی بیشتر از میزان مورد نیاز آن، زمینه‌ساز بروز رکود در قیمت نقدی سنگ‌آهن در طول دو سال گذشته شده است که از این جمله می‌توان به کاهش متناوب ۴۷ درصدی در سال ۲۰۱۴ و نیز افت ۱۸ درصدی از آغاز سال جاری میلادی تا کنون اشاره داشت. در نتیجه این رکود، بسیاری از معادن سنگ‌آهن پر هزینه در سراسر جهان در سال ۲۰۱۴ بسته شدند و بسیاری نیز به حالت تعلیق درآمدند، این شرایط تا جایی بود که حدود بیش از ۳۰ درصد از معادن سنگ‌آهن درجه پایین در چین در سال ۲۰۱۴ تعطیل شدند. برخی کارشناسان استدلال می‌کنند که تولیدکنندگان با هزینه‌های بالاتر که به‌طور عمده در چین هستند، در حقیقت قربانیان اصلی یک استراتژی طراحی شده توسط بزرگ‌ترین‌ تولید‌کنندگان سنگ‌آهن، یعنی بی‌اچ‌پی بیلیتون، ریوتینتو، واله و فورتسکیو هستند.


این شرکت‌ها در کنار هم بیش از 60 درصد از صادرات سنگ‌آهن جهان را به خود اختصاص داده‌اند و به گونه‌ای خستگی‌ناپذیر در حال افزایش میزان تولیدات با پایین‌ترین هزینه هستند. براساس گزارش‌ها،‌ تقریبا تمام تولید سنگ‌آهن در چین که بازار و اقتصاد آن در شرایطی بحرانی است و بسیاری از معادن محلی به‌تازگی بسته شده‌اند، به حالت تعلیق درآمده است. با توجه به مقیاس گسترده معادن تعطیل شده سنگ‌آهن، رشد فعلی عرضه کمتر از حد انتظار است. تصور می‌شود این موضوع به همراه اعلام خبر افزایش هزینه‌های زیرساخت در چین، از دلایل اصلی احیای بازار سنگ‌آهن در ایام پیش رو باشد. غول‌های سنگ‌آهنی جهان با خارج کردن معادن جهان از گردونه رقابت بازار،‌ در حال جایگیری در بهترین موقعیت‌ها برای سرمایه‌گذاری در یک محیط افزایش قیمت هستند.


بزرگان سنگ‌آهن جهان چه کسانی هستند؟

1) هامرسلی (Hamersley): بزرگ‌ترین‌ مرکز استخراج سنگ‌آهن در جهان، معدن هامرسلی از مجموعه معادن متعلق به شرکت ریوتینتو بوده که شامل ۹ معدن در غرب استرالیا است. این مرکز به‌عنوان یک واحد عملیاتی توسط پیلبارا آیرون (Pilbara Iron) مدیریت و نگهداری می‌شود و در سال ۲۰۱۴ در مجموع میزان ۱۶۳ میلیون تن سنگ‌آهن تولید کرده است. همچنین هامرسلی به‌عنوان بزرگ‌ترین مرکز تولید سنگ‌آهن در جهان، کمترین هزینه‌های عملیات را دارد.


۲) کاراجاس (Carajas): این مجتمع به‌عنوان زیرمجموعه واله، متشکل از سه معدن روباز است. در سال 2014، میزان تولیدات این مرکز به حدود 1202 میلیون تن رسیده است. اعتقاد بر این است که به‌طور متوسط درجه سنگ‌آهن ذخیره شده توسط این مرکز با عیاری در حدود 66 درصد است که این مجتمع را به مرکز بالاترین عیار سنگ‌آهن در جهان تبدیل کرده است.


3) چیچستر هاب (Chichester Hub): این مجتمع که در حقیقت بزرگ‌ترین زیرمجموعه معادن فورتسکیو است، در سال ۲۰۱۴، ظرفیت تولید سالانه‌ای بیش از ۹۰ میلیون تن سنگ‌آهن را به دست آورده است. این درحالی است که تنها هفت سال از زمان راه‌اندازی آن در سال ۲۰۰۸ می‌گذرد.


۴) یاندی (Yandi): این معدن در واقع زیرمجموعه شرکت بی اچ پی بیلیتون واقع در غرب استرالیا است و از نظر تولید سالانه، بزرگ‌ترین معدن روباز تولیدکننده سنگ‌آهن در جهان است. در سال 2014 در این مرکز بالغ بر 80 میلیون تن سنگ‌آهن تولید شد.


5) مونت ویل بک (Mt Whaleback): این مرکز نیز یکی از زیرمجموعه‌های عملیاتی شرکت بی اچ پی بیلیتون است. این معدن عظیم از نظر اندازه گودال، بزرگ‌ترین‌ معدن روباز سنگ‌آهن در جهان است. این معدن بیش از ۵ کیلومتر طول و نزدیک به ۵/ ۱ کیلومتر عرض دارد. استخراج ۷۷میلیون تن سنگ‌آهن رقمی است که برای این معدن در سال ۲۰۱۴ به ثبت رسیده است.


۶) سالومون هاب (Solomon Hub): این مجتمع یکی از زیرمجموعه‌های شرکت فورتسکیو است. ظرفیت تولید این مرکز حدود 58 میلیون تن سنگ‌آهن اعلام شده است.


7) اریا سی(Area C): این معدن در غرب استرالیا واقع شده و توسط پوسماک جی.وی (POSMAC JV) با مالکیت عمده بی اچ پی بیلیتون اداره می‌شود. میزان تولید سالانه این مجتمع در سال ۲۰۱۴ بیش از ۵۷ میلیون تن بوده است.


۸) هوپ داونز (Hope Downs): این مرکز که در غرب استرالیا قرار دارد، در سال 2014، تولید سنگ‌آهنی به اندازه 43 میلیون تن را ثبت کرده است.


9) ماریانا هاب (Mariana Hu): این مرکز استخراج یکی از زیرمجموعه‌های واله در برزیل بوده که شامل سه معدن و با ظرفیت سالانه تولید سنگ‌آهن ۳۹ میلیون تن در سال ۲۰۱۴ میلادی است.


۱۰) سیشن (Sishen): این معدن در آفریقای جنوبی واقع شده و تولید سالانه‌ای در حدود 36 میلیون تن را داراست. با طولی به اندازه 14 کیلومتر، این مرکز یکی از بزرگ‌ترین‌ معادن روباز در جهان است. هفت مرکز از مجموع 10 معدن بزرگ تولید سنگ‌آهن، در غرب استرالیا واقع شده‌اند و حجمی بالغ بر 697 میلیون تن از مجموع کل سنگ‌آهن تولیدی جهان در سال 2014 را به خود اختصاص داده‌اند.

10 غول برتر سنگ‌آهن

10 غول برتر سنگ‌آهن

10 غول برتر سنگ‌آهن

10 غول برتر سنگ‌آهن