محمدحسین بابالو: حجم معاملات هفتگی پلیمرها در بورس کالا به بالاترین حد در 20 هفته اخیر رسید که نشان‌دهنده افزایش حجم خرید و بهبود این بازار است. به نظر می‌رسد با آغاز روزهای سرد سال و بهبود تقاضا، این بازار وارد یک فاز قدرتمند شده است.


مهم‌ترین‌ سیگنال‌های این روزهای بازار را می‌توان تثبیت نسبی قیمت نفت و پایان یافتن کاهش قیمت محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی، افزایش قیمت دلار در بازار داخلی، افزایش حجم تولید در صنایع پایین‌دستی، بی‌اثر ماندن برخی بازارسازی‌ها در بازار داخلی پلیمرها و کمرنگ شدن تلاش‌ها برای خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا، جهت‌گیری صعودی قیمت‌ها در بازار محصولات پتروشیمی و انتظار برای افزایش عرضه‌ها با محوریت بورس کالا و پایین بودن موجودی انبارها دانست.


در هفته گذشته در بورس کالای ایران حجم معاملات پلیمرها بازهم جهش قابل توجهی را ثبت کرد تا جایی که به بالاترین حد از ابتدای اردیبهشت‌ماه تاکنون رسید. حجم معاملات با رشد هفتگی بیش از ۱۷ هزار تن به ۵۶ هزار و ۹۴۴ تن بالغ شد که رقم قابل توجهی به حساب می‌آید. این در حالی است که جهش حجم معاملات یعنی میزان بیش از ۱۷ هزار‌تن نیز بیشترین حد از هفته منتهی به ۸ مرداد تاکنون بوده است. با توجه به این موارد بازار با اقبال محسوسی رو‌به‌رو شده که در نهایت به جذابیت خرید، بازگشت خریداران و افزایش حجم معاملات در بورس کالا منجر شده است. اما این افزایش دلایل خاصی دارد که می‌تواند جهت‌گیری کلی بازار را در آینده ترسیم کند. نوسان قیمت‌ها در بازارهای جهانی، صعود و سقوط قیمت دلار، ترس از افزایش قیمت‌های پایه، پایین بودن موجودی انبارها، نوسان قیمت‌ها در بازار داخلی و در نهایت افزایش حجم تولید در صنایع پایین‌‌دستی را می‌توان از دلایل اصلی این رشد حجم معاملات برشمرد که قطعا بر حجم و شرایط تزریق کالا از بورس به بازار موثر خواهد بود.


نوسان قیمت‌های جهانی

در بازارهای جهانی شاهد ثبات نسبی قیمت‌ها هستیم تا جایی که می‌توان گفت روند نزولی قیمت‌ها در بازار نفت و پتروشیمی‌ها متوقف شده است. در لحظه تنظیم این گزارش قیمت هر بشکه نفت خام برنت با 41/ 0 درصد افت به 48 دلار و 88 سنت رسیده و هر بشکه نفت‌خام آمریکا نیز با 07/ 1 درصد کاهش 46 دلار و 40 سنت معامله می‌شود. به نظر می‌رسد روند کاهشی و البته ادامه‌دار افت بهای نفت در بازارهای جهانی هرچند هنوز ادامه دارد ولی از شدت آن کاسته شده تا جایی که مخصوصا از آغاز ماه سپتامبر تاکنون می‌توان یک نوسان آرام با جهت‌گیری کاهشی را برای بازار نفت در نظر گرفت تا جایی که در برخی برهه‌ها همچون پایان ماه آگوست رشدهای قیمتی شدیدی را شاهد بودیم. این وضعیت یک سیگنال مهم را به بازار پلیمرها تزریق کرده است که اولین خروجی آن تثبیت قیمت‌ها و سپس افزایش آرام آن است. به‌عنوان مثال قیمت نفتا در بازارهای اروپای شمال غربی و آسیای جنوب شرقی حتی افزایش یافته تا جایی که شاهد تثبیت و سپس افزایش قیمت برخی دیگر از مواد اولیه صنایع پتروشیمی نیز بودیم. در بازار الفین‌ها نیز چنین وضعیتی در حال تجربه شدن است که افزایش قیمت اتیلن و رشد شکننده اتیلن گلایکول با کاهش قیمت پروپیلن را می‌توان از این قبیل موارد برشمرد. این در حالی است که پلی‌اتیلن‌های سنگین با افزایش قیمت، پلی‌اتیلن‌های سبک خطی با ثبات نرخ و جهت‌گیری افزایشی، پلی‌اتیلن‌های سبک، پلی‌پروپیلن، پلی‌اتیلن ترفتالات (پت) و PVC نیز با ثبات نرخ رو‌به‌رو شده‌اند ولی در نهایت پلی‌استایرن کاهش نرخ داشت.

در نهایت باید گفت روند کاهش قیمت‌های جهانی پلیمرها متوقف شده و از هم‌اکنون می‌توان به رشد بهای محصولات پتروشیمی نیز امیدوار بود.


نوسان قیمت دلار

در روزهای اخیر قیمت انواع ارزها در بازارهای داخلی با نوسان‌هایی جدی رو‌به‌رو شد تا جایی که به سطح روانی ۳۵۰۰ تومانی هم هرچند موقتی، دست یافت. این در حالی است که نرخ ارز مبادله‌ای هم رشد داشته که سیگنال مهمی برای تقویت قیمت دلار بوده است. از سوی دیگر اعلام غیررسمی قیمت دلار رسمی در بودجه با نرخ ۳۱۰۰ تومان هم داده دیگری است که جمعا از افزایش قیمت‌ها حکایت دارد. در هر حال به نسبت نرخ‌های تیر یا مردادماه، قیمت دلار رشد محسوسی را تجربه کرده هرچند که گمانه‌زنی‌ها از دلار ۳۷۰۰ تومان یا بالاتر نیز خبر داده‌اند اما چندان هم قابل اتکا نیست. از سوی دیگر بانک مرکزی شرایط فعلی بازار را عادی توصیف کرده و مشخص نیست دقیقا چه برنامه‌ای برای آینده این نرخ دارد زیرا کاهش درآمدهای نفتی و صادراتی ممکن است برای تامین هزینه‌های جاری و سرمایه‌ای دولت به نرخ‌های بالایی از دلار نیاز داشته باشد. در هر حال هم اکنون ذهنیت بازار مبنی بر دلار کمتر از ۳۴۰۰ تومان نیست و ممکن است شرایط کلی از دلار بالای ۳۵۰۰ تومان نیز حکایت کند.


با توجه به افزایش قیمت دلار احتمال افزایش قیمت پلیمرها در بازار داخلی افزایش یافته که سیگنال مهمی برای افزایش حجم خرید به شمار می‌رود زیرا هم بر قیمت‌های پایه و هم بر قیمت‌های بازار و انواع وارداتی موثر بود.


ترس بازار از افزایش قیمت‌های پایه

با توجه به افزایش قیمت دلار و همچنین تثبیت قیمت‌ها در بازارهای جهانی در کنار رشد برخی از نرخ‌ها، این شائبه در ذهن فعالان بازار ایجاد شده که قیمت‌های پایه پیش رو ممکن است افزایش یابد. در هر حال هفته جاری بنا بر برنامه‌ریزی قبلی باید نرخ‌های پایه جدید در روز دوشنبه اعلام شود که می‌تواند مهم‌ترین‌ سیگنال از شرایط کلی بازار پلیمرها به حساب بیاید.


هم‌اکنون حدس و گمان‌های بسیاری درخصوص قیمت‌های پایه پیش رو اعلام می‌شود. عرف تعیین این نرخ‌ها متوسط قیمت‌های دو هفته گذشته است و درخصوص قیمت دلار نیز همین مبنا مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به این شرایط و همچنین عقب نشینی آرام قیمت دلار در کنار افزایش قیمت‌های جهانی شاید تغییر نرخ‌ها چندان هم مشهود نباشد، ولی خودنمایی رشد قیمت دلار قطعا احتمال کاهش نرخ‌ها را به شدت محدود کرده است و احتمال رشد نرخ‌ها را پدید آورده هرچند که چندان عمیق نخواهد بود.


افزایش حجم تولید در صنایع پایین‌‌دستی

پایان یافتن روزهای گرم سال، فرارسیدن زمان بازگشایی مدارس، افزایش تقاضا برای بسیاری از محصولات پتروشیمی مخصوصا انواع لوله یا نایلون و همچنین نزدیک شدن به اعیاد پیش رو و ماه محرم شرایطی را فراهم آورده تا حجم تولید در صنایع پایین‌‌دستی افزایش یابد و البته تقاضا برای گریدهای سنگین، تزریقی، پلی‌استایرن‌ها یا گریدهای سبک و خطی افزایش یافته است. با توجه به تقویت حجم تولید در صنایع پایین‌‌دستی، تقاضا در بورس و بازار تقویت شد، بنابراین شاهد بهبود تقاضا و افزایش حجم معاملات بودیم. به نظر می‌رسد این وضعیت باز هم ادامه یابد یعنی می‌توان به ادامه بالابودن حجم تقاضا در بورس و بازار امیدوار بود.


نوسان قیمت‌ها در بازار داخلی

در بازار پلیمرها مدتی قیمت‌ها در مسیر افزایش بود که البته هر چه می‌گذرد این روند افزایشی با شتاب کمتری رو به رو می‌شود. این افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی در کنار تقویت حجم تولید در صنایع پایین‌‌دستی باعث شده تا در برخی از گریدها در بازار داخلی جهش شدید قیمتی را شاهد باشیم. این شرایط تاثیر بسزایی بر بازار داشت، زیرا به نظر می‌رسید حجم عرضه به نسبت تقاضا کافی نبود تا جایی که در پاره‌ای از اوقات گریدهایی همچون 0075 یا 0200 در بازار نایاب شدند و با جهش قیمتی در بازار، شاهد رشد تقاضا در بورس کالا بودیم.


در هر حال پس از جهش قیمت‌ها در روزهای گذشته که در پایان هفته وارد یک فاز با ثبات آرامی شد بازار خود را برای تزریق کالاهای جدیدی که از سمت بورس باید به آن تزریق شود آماده کرده، ولی هنوز مشخص نیست جهت‌گیری کلی بازار چگونه خواهد بود.


پایین بودن موجودی انبارها

پس از کاهش نسبی حجم معاملات در هفته‌ها و ماه‌های اخیر، تغذیه کالاها از سمت بورس به بازار با وقفه رو به رو شد که همین مطلب در کنار کاهش آرام قیمت‌ها، از جذابیت خرید کاسته، بنابراین با کاهش موجودی انبارها رو به رو شدیم. این وضعیت جدید موجب آن شد بسیاری از فعالان بازار در برابر مشتری‌های خود توان قبلی را نداشته باشند و همچنین ریسک تولید در واحدهای تولیدی نیز کاهش یابد بنابراین خرید بیش از پیش جذابیت پیدا کرد. از سوی دیگر پایین بودن موجودی انبارها خود سیگنالی برای شکننده شدن بازار است، زیرا با ورود هر تقاضای جدیدی قیمت‌ها با شتاب بسیار افزایش پیدا می‌کند و احتمال وقفه در تولید و مهم‌تر از آن، مدیریت بازار را نیز ایجاد خواهد کرد. این وضعیت هم اکنون در بازار PVC و برخی دیگر از گریدها احتمال بروز و ظهور پیدا کرده است.


برداشته شدن سقف ماهانه خرید

پس از امکان استفاده از ظرفیت سالانه در سامانه بهین یاب، شاهد آن بودیم که حجم تقاضا به یک باره افزایش یافت، زیرا برخی محدودیت‌ها در برابر خرید برداشته شده است. این وضعیت در حالی که احتمال افزایش قیمت‌ها در بازارهای جهانی جدی شده و افزایش قیمت دلار نیز کلید خورده است، این ویژگی جدید به کمک حضور بسیاری از واسطه‌ها داده‌ای بود برای افزایش حجم خرید تا بتوانند با فروش در روزها و هفته‌های اخیر کسب سود کنند که ممکن است برای کل بازار خروجی چندان مطلوبیتی نداشته باشد. در هر حال برداشته شدن برخی محدودیت‌ها دقیقا برابر است با تبعیت از مکانیزم بازار که باید آن را به فال نیک گرفت.

7 سکوی رشد معاملات پلیمرها