ضرورت تقویت و بهبود تولید در کشور
خروج از رکود؛ پیش‌نیاز بورس ارز
بعد از انتشار اخبار و مباحث مختلف درباره راه‌اندازی بورس ارز به نظر می‌رسد کارشناسان و اقتصاد‌دانان مخالفتی با اجرای این طرح ندارند و موارد اختلافی به نحوه ورود به این میدان و زمان اجرای آن برمی‌گردد.
عباس علی ابونوری، استاد دانشگاه
بعد از انتشار اخبار و مباحث مختلف درباره راه‌اندازی بورس ارز به نظر می‌رسد کارشناسان و اقتصاد‌دانان مخالفتی با اجرای این طرح ندارند و موارد اختلافی به نحوه ورود به این میدان و زمان اجرای آن برمی‌گردد. به عقیده کارشناسان، بورس ارز که در کشورهای بزرگ جهان تحت عنوان فارکس به فعالیت خود می‌پردازد بازاری بین بانکی است و در اختیار بازارهای اوراق بهادار و بورس‌های کالایی نیست. این در شرایطی است که به دلیل عرضه نسبتا انحصاری ارز توسط بانک مرکزی و از محل فروش نفت، راه‌اندازی چنین بازاری با مشکلات فراوانی روبه‌رو است. در این میان خاصیت سفته بازی بورس‌ها منطق معامله ارز را به سمت بازاری برای شناسایی سود توسط دلالان حرکت می‌دهد و این موضوع نیز به نوسانات بالا در این بازار منجر می‌شود. این در حالی است که ارز یکی از مهم‌ترین مولفه‌های موثر بر اقتصاد کلان است و هر نوع تصمیم در این حوزه باید متناسب با سیاست‌های کلان اقتصاد باشد.
عباس علی ابونوری، استاد دانشگاه در این رابطه معتقد است: تشکیل بورس ارز در شرایط کنونی که تحریم‌ها را پشت سر گذاشته‌ایم کار مناسب و جالبی به نظر می‌رسد، اما چنین کاری نیاز به تجربه و مطالعه بیشتری دارد، چرا که اگر بخواهد بدون هیچ منطق و استدلالی انجام شود احتمال اینکه همانند بورس نفت موفقیت‌آمیز نباشد، زیاد است.
وی در رابطه با آشفتگی بازار ارز گفت: بحران‌های بین‌المللی و تحریم‌ها به نوعی بر بخش‌های مختلف اقتصادی تاثیر‌گذار بوده است، اما عوامل تاثیر‌گذار مختلفی در نوسانات ارزی وجود دارد که به موقع و درست تصمیم نگرفتن از سوی متولیان ارزی کشور و عدم ثبات در تصمیمات اتخاذ شده، موجب تاثیر‌گذاری بیشتر این موضوعات بر التهابات و به‌هم‌ریختگی بازار ارز است. وی افزود: بورس ارز در تمام کشورهای دنیا مرسوم است و ما بهتر است به جای تبعیت از بازارهای جهانی به فکر نو‌آوری باشیم و در این راستا در قدم اول باید پویایی در تولید را در دستور کار قرار دهیم.
به گفته این استاد دانشگاه تولید به‌عنوان مهم‌ترین و تاثیرگذارترین موضوع در اقتصاد باید در گام نخست از رکود خارج شود و بورس آتی ارز در گام بعدی قرار گیرد، چون تا زمانی که تولیدمان از رکود خارج نشود و ارز آوری به کشور صورت نگیرد چطور می‌توان انتظار راه‌اندازی بازاری را داشت که از متغیرهای مهم اقتصاد کلان محسوب می‌شود.
وی تاکید کرد: باید از طریق رشد تولیدات مراودات تجاری را افزایش داد، یکی از فاکتورهای مهمی که در بازارهای مالی مد‌نظر قرار می‌گیرد، افزایش مراودات تجاری است چرا که هدف این بازار همان‌طوری که از نامش پیداست فراهم آوردن سرمایه برای کسب و کار است. این فراهم آوردن سرمایه هر چقدر از طرق، روش‌ها و ابزارهای متنوع صورت پذیرد باعث رونق بازارها و آسان‌تر شدن تجهیز منابع برای ایجاد و توسعه کسب و کار خواهد شد که این موضوع بر بازار ارز نیز اثر متقابل خواهد داشت.
ابونوری اضافه کرد: از آنجا که کشور ما به شدت وابسته به درآمدهای نفتی است بر همین اساس دخالت دولت در بورس ارز نیز می‌تواند موجب ایجاد نوسان قیمتی بیشتر شود.
این استاد دانشگاه به ثبات فعلی ارز اشاره و اظهار کرد: شاید اکنون دولت توانسته باشد مقداری از نوسانات ارزی را کاهش دهد، اما باید برای خروج از مخمصه اقتصادی بیشتر به بخش تولیدی توجه نشان دهد.
وی در مورد آتی ارز نیز اظهار کرد: زمانی که حرف از معاملات آتی ارز آن هم در بورس کالای ایران می‌شود، شفافیت معاملاتی اول مولفه‌ای هست که به ذهن می‌آید اما نیاز به مطالعه کارگزاران متخصص دارد. تشکیل سازمانی نظام یافته برای جلوگیری از ایجاد رانت، اقدامی مهم و اساسی است اگر دولت تصمیم به ایجاد این کار گرفته قطعا آن را انجام خواهد داد، ولی بهتر است این بورس برای شفاف‌سازی و تخصیص بهینه منابع ارزی، از سوی متولیان امر تاسیس شود.
ابونوری در ادامه به واسطه گری‌ها در بازار ارز اشاره کرد و افزود: در بازاری که نوسان زیاد باشد آن هم برای ارز، یک عده سود می‌کنند و یک عده ضرر، اما راه‌اندازی آتی ارز در صورت رفع مشکلات اقتصادی موجب خواهد شد تا دلالانی که از آشفته بازارها سوءاستفاده می‌کنند و به امید کسب سودهای آنی به خرید و فروش ارز می‌پردازند از این بازار خارج شوند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: اگر برای کنترل التهابات بازار ارز از بازاری شفاف کمک بگیریم، با توجه به رشد تولیدات و افزایش مراودات تجاری، دیگر نگران آشفتگی این بازار نخواهیم بود.
وی به مزیت معاملات آتی ارز اشاره و اظهار کرد: با راه‌اندازی معاملات آتی ارز، اولا قیمت واقعی ارز کشف می‌شود و ثانیا از رانت اختلاف نرخ بازار آزاد و مرجع ارز جلوگیری می‌شود.
به گفته این کارشناس ارشد، شکل گرفتن تولید داخلی میزان صادرات را افزایش خواهد داد که در این صورت تولید‌کنندگان برای مراودات خارجی خود نیاز به چنین بازاری را احساس خواهند کرد، بنابراین بازار آتی ارز در اینجا نقش مهمی در جهت پوشش ریسک فعالان اقتصادی ایجاد خواهد کرد.
ابونوری در پایان گفت: با توجه به شرایط فوق و اینکه در حال حاضر در هیچ بازار سرمایه‌ای که دارای بازار مشتقه برای نرخ ارزهاست، نرخ برابری ریال در مقابل سایر ارزها مورد مبادله قرار نمی‌گیرد، داشتن بازاری برای پوشش ریسک نرخ ارز غیر قابل اجتناب به نظر می‌رسد و در راستای توسعه نه تنها بازار سرمایه، بلکه تولید نیز می‌تواند موثر باشد. هر چند رابطه بین بازار سرمایه و تولید در بسیاری موارد عجین است. به همین دلیل داشتن قراردادهای آتی ارز یا اختیار معامله برای ارز می‌تواند در آینده راهگشا باشد. البته برای داشتن هر بازار قوی برای مشتقات باید برای دارایی پایه نیز بازار نظام مند و قوی وجود داشته باشد، چرا‌که اولین معیار در قیمت‌گذاری ابزارهای مشتقه، نرخ دارایی پایه است.
ارسال نظر