امکان‌سنجی تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در ایران
سرنوشت فولاد در ۱۴۰۴ چه خواهد شد؟
به گزارش اقتصادنیوز، بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده قرار است ظرفیت تولید فولاد کشور تا پایان سند چشم انداز توسعه به بالای ۵۵ میلیون تن برسد. البته وزیر صنعت، معدن و تجارت از فولادسازان کشور و فعالان این صنعت خواسته است تمام تلاش خود را به کار گیرند و تا سال ۱۴۰۰ ظرفیت فولاد را به ۵۰ میلیون تن و تا افق ۱۴۰۴ به ۶۰ میلیون تن برسانند.
به گزارش اقتصادنیوز، بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده قرار است ظرفیت تولید فولاد کشور تا پایان سند چشم انداز توسعه به بالای 55 میلیون تن برسد. البته وزیر صنعت، معدن و تجارت از فولادسازان کشور و فعالان این صنعت خواسته است تمام تلاش خود را به کار گیرند و تا سال 1400 ظرفیت فولاد را به 50 میلیون تن و تا افق 1404 به 60 میلیون تن برسانند.
برای رسیدن به این هدف‌گذاری باید چند نکته را در نظر گرفت. نخست اینکه آیا جانمایی صورت گرفته برای احداث این کارخانه‌ها درست بوده یا اینکه برخی کارخانه‌های تازه‌تاسیس به دلیل جانمایی نامناسب نمی‌توانند پس از بهره‌برداری نرخ بازگشت سرمایه را تامین کرده و محصولی رقابتی را وارد بازار کنند.
موضوعی که می‌توان به آن پرداخت وضعیت مصرف انرژی در این کارخانه‌ها است. با توجه به اینکه تولید فولاد در ایران با روش احیای مستقیم صورت می‌گیرد و به گاز و برق زیادی برای تولید نیاز دارد، کارخانه‌های فولاد در ایران می‌توانند پس از واقعی کردن قیمت‌ها، محصولی رقابتی را وارد بازار کرده و آن را صادر کنند؟
سیاستگذاری در این باره باید به چه شکلی باشد و چگونه فولادسازان ما خود را برای ۵ یا ۱۰ سال آینده شان بر اساس ثبات سیاستگذاری‌های قیمتی آماده کنند. آنچه امروز در بیشتر صنایع ایران به ویژه صنعت فولاد به چشم می‌خورد نبود حمایت‌های لازم از صاحبان این صنایع است. بنگاه‌های بزرگ و کوچک تولید‌کننده فولاد این روزها با مشکلات و اما و اگر‌های زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند.
آنها هنوز نمی‌دانند سیاست دولت برای تامین مواد اولیه‌شان چیست. سنگ آهن و انرژی دو ماده اولیه و حیاتی برای تولید فولاد در کشور هستند که سیاست‌های بلند‌مدت برای آن مشخص نشده و برای تولید‌کنندگان فولاد معلوم نیست که دولت کدام سیاستگذاری را برای تعیین قیمت سنگ‌آهن و انرژی دنبال می‌کند.
چادرملو، چغارت، سنگان، گل‌گهر، جلا‌ل‌آباد و میشدوان ۶ معدن بزرگ سنگ آهن کشورند که حجم بزرگی از میزان نیاز صنعت فولاد را به این ماده معدنی تامین می‌کنند. با توجه به هزینه‌های بالای اکتشاف و ریسک فراوان بخش خصوصی تاکنون وارد فعالیت‌های اکتشافی برای کشف معادن سنگ آهن نشده است و دولت نیز در این رابطه کارنامه موفقی نداشته است.
چالش‌های دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تنی
بر‌اساس طرح جامع فولاد که از سوی شرکت ملی فولاد ایران تدوین شده هدف نهایی، دستیابی به ظرفیت تولید 55 میلیون تن فولاد خام و حداقل سرانه مصرف 421 کیلوگرمی در سال 1404 در نظر گرفته شده است، در حالی که هم‌اکنون ظرفیت تولید فولاد خام در کشور در مرز 24 میلیون تن قرار دارد و جمع مجوزهای صادره به 144 میلیون تن رسیده است.
همچنین بررسی‌ها نشان داده برآورد سرمایه‌گذاری برای اجرای طرح‌های منتخب فولادی به ۲/ ۱۲ میلیارد یورو می‌رسد که این رقم ۶/ ۱ میلیارد یورو نیز برای ایجاد زیرساخت‌ها همچون آب، برق، گاز، خطوط حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای، تاسیسات بندری و... را باید افزود. به نظر می‌رسد در این میان حدود ۲۷ درصد از سرمایه‌گذاری‌های مورد نیاز برای تامین زیرساخت‌های فوق، توسط سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مربوطه در قالب طرح‌های توسعه زیربنایی کشور در دست اجرا بوده و تامین اعتبار شده است.
با این حال طبق گفته وزیر صنعت در راستای افزایش ظرفیت تولید فولاد، بهره‌مندی از توانمندی فعالان معدنی و سرمایه‌گذاران در زمینه اکتشاف ضرورت دارد و انتظار می‌رود بهره‌برداری از معادن که روند کندی دارد، با سرعت بیشتری پیش رود، اما قطعا برای این امر نیاز به منابع مالی است و به همین دلیل صندوق‌هایی به‌صورت ارزی و ریالی در بخش معدن باید ایجاد شود، اما در مطالعات انجام شده در طرح جامع فولاد، سهم خطوط ریلی 3هزار و 180 کیلومتر خواهد بود این در حالی است که کل خطوط ریلی کشور از 11هزار و 420 کیلومتر فعلی باید به 25هزار کیلومتر برسد.
همچنین برای دستیابی به هدف ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تنی فولاد خام، ظرفیت حمل خطوط ریلی باید با رشد ۴ برابری از ۲۲میلیون تن به ۸۸ میلیون تن افزایش یابد همزمان، ظرفیت حمل جاده‌ای از ۵۹ میلیون به ۹۰ میلیون تن و حمل دریایی از ۲۷ به ۳۰ میلیون تن ارتقا یابد.
از سوی دیگر توازن در تامین زنجیره تولید فولاد یکی از نکات مهم طرح جامع فولاد محسوب می‌شود. بر همین اساس ظرفیت 55 میلون تنی فولاد، نیاز به 88 میلیون تن کنسانتره سنگ آهن در سال دارد این در حالی است که اکنون کارخانه‌های فعال در تولید کنسانتره و دانه بندی 30 میلیون تن ظرفیت تولید دارند. بنا بر همین انجام طرح‌های اکتشافی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شوند به این دلیل که در حال حاضر با استناد به میزان ذخایر کشف شده فعلی، 37 سال از عمر ذخایر سنگ آهن کشور باقی مانده که این رقم در سال 1404 با ظرفیت تولید 55میلیون تنی، به 7 سال خواهد رسید.
راه‌های رسیدن به 55 میلیون تن
به اعتقاد کارشناسان توسعه فعالیت‌های اکتشاف و استخراج مواد معدنی، در کنار سرمایه‌گذاری مشترک با سایر کشور‌ها در راستای تجهیز معادن و تاسیس واحد‌های معدنی جدید، برای برون رفت از وضعیت موجود و رسیدن به افق ۱۴۰۴ لازم به نظر می‌رسد اما با توجه به این مسائل ضرورت هدایت صنعت فولاد کشور به سمت توسعه باید در دستور کار قرار گیرد.
اما از منظری دیگر پیش‌بینی می‌شود تا 6 سال آینده ظرفیت تولید فولاد در دنیا به 2 میلیارد تن برسد و ایران باید 5/ 2 درصد از تولید این محصول را از آن خود کند. این در حالی برآورد شده است که اکثر کارشناسان معتقدند روند نزولی قیمت سنگ آهن ادامه‌دار است و به دلیل تقاضای پایین چین و عرضه بالای سنگ‌آهن سال‌های 2015 و 2016 قیمت سنگ آهن و فولاد همچنان مسیر کاهشی را تجربه می‌کند و این سال‌ها، سال‌های بحرانی معادن سنگ آهن است.
ارسال نظر