تقویت تقاضای موثر در بازار شیمیایی‌ها
محمد‌حسین بابالو: پس از بازار پلیمرها این بار شاهد افزایش جذابیت خرید محصولات شیمیایی هستیم هرچند هنوز سرایت رونق به این بازار را باید محدود دانست. این وضعیت نوید افزایش حجم تولید در صنایع پایین‌دستی و بزرگ محصولات پتروشیمی را در ذات خود نهفته دارد ولی هنوز برای رسیدن به حجم معاملاتی گسترده همچون سال قبل به زمان بیشتری نیاز داریم. این در حالی است که هنوز بسیاری از کالاهای جذاب که در سال قبل حتی رشدهایی نجومی را در یک روز به ثبت رساند همچون دی اتیل هگزانول با بی‌توجهی بازار رو‌به‌رو هستند یا همچون جوش شیرین تقاضای چندانی نداشته و رشدهای قیمت آن به شدت محدود شده است.

در بازار شیمیایی‌ها شاهد بازگشت خریداران هستیم تا جایی که حجم معامله این محصولات با افزایش رو‌به‌رو شد. این رشد نسبی تقاضا که اغلب از سوی تولیدکنندگان به بورس کالا تزریق شد نشانه‌ای است از بهبود حجم تولید در صنایع میان دستی که می‌تواند برای کل بازار مفید باشد. البته این وضعیت آغاز بهبود آرام بازار خواهد بود بنابراین تا رسیدن به روزهای اوج تقاضا هنوز راه درازی در پیش داریم.


در هر حال هنوز هم حجم معاملات و جذابیت خرید به میزان سال گذشته و روزهای اوج آن نرسیده که نشان دهنده کاهش حجم تولید در صنایع مصرف‌کننده آنهاست. به‌عنوان مثال در روز گذشته دی‌اتیل هگزانول پتروشیمی شازند در تالار تنها با ۱۵۴ تن معامله از ۱۱۰۰ تن عرضه رو‌به‌رو بود و مابقی این میزان وارد مچینگ شد. این در حالی است که این کالا در سال گذشته در تالار تا نزدیک ۶۰ درصد رشد قیمت را تجربه کرد که معاملات روز گذشته حکایت از کاهش تولید در صنایع پایین دستی بزرگ به شمار می‌رود. از سوی دیگر الکیل بنزن خطی پتروشیمی بیستون، ایزوبوتانول پتروشیمی شازند و منومر وینیل استات CCD سنگاپور، کریستال ملامین پتروشیمی ارومیه و بسیاری کالای دیگر در تالار بدون خریدار باقی ماند. به نظر می‌رسد هنوز به‌صورت جدی بازار این قبیل مواد اولیه همچون پلیمرها به حرکت در نیامده که البته با توجه به ویژگی‌های فنی آن و حجم بزرگ‌تر واحدهای تولیدی این وضعیت توجیه‌پذیر است.


هنوز مشکلات نقدینگی و کاهش حجم تولید در بازار داخلی وجود دارد بنابراین باید برای بهبود بازار و تقویت مصرف مواد اولیه بیشتر منتظر ماند. از سوی دیگر وقفه حمل‌ونقل‌ در مرزهای ترکیه و بحران‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی در عراق در کنار شرایط سخت بازار افغانستان وضعیت پیچیده‌ای را پیش روی صادرات مواد اولیه و محصولات نهایی قرار داده است. کاهش شدید ارزش لیر ترکیه در کنار افت حجم تولید در این کشور و بحران‌های سیاسی و حتی امنیتی آن وضعیت سختی را ایجاد کرده که صادرات مواد اولیه به این کشور را محدود می‌سازد ولی ممکن است به بازارهای داخلی ایران توجه بیشتری پیدا کنند که در کنار بروز برخی اختلالات در پایانه‌های مرزی با این کشور، هنوز شاهد هجوم کالاهای خارجی به بازارهای ایران نیستیم و باید این مطلب را به فال نیک گرفت زیرا می‌تواند حجم تولید در صنایع داخلی را تقویت کند. در بازار عراق بعد از ناامنی‌های ادامه‌دار این کشور، ارزش دینار عراق نیز با افت رو‌به‌رو شده، بنابراین کاهش تقاضای صادراتی را باید پیش‌بینی کرد. نکته دیگر را باید افزایش نسبی حجم معامله قیر و بازگشت خریداران این کالا برشمرد زیرا با اعلام کاهش قیمت‌ها از یکسو جذابیت خرید افزایش یافته و از سوی دیگر بهبود بازار وعده، روزهای بهتری را برای خریداران به ارمغان می‌آورد. این در حالی است که هنوز هم احتمال کاهش بیشتر قیمت‌ها وجود دارد ولی نزدیکی به فصل پاییز و زمان تقاضای فصلی این کالا تاکنون بر حجم خرید موثر واقع نشده است. البته این ویژگی درخصوص عرضه‌های صادراتی قیر هم موثر بوده و ممکن است بهبود بازار در کنار ویژگی‌های فنی و کیفی قیرهای عرضه شده باز‌هم ادامه یابد هرچند که انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها چندان هم دور از ذهن نیست. درخصوص وکیوم باتوم هم تقریبا همین شرایط حکمفرماست.


بازار داخلی پلیمرها

در بازار داخلی شاهد نوساناتی محدود در قیمت پلیمرها هستیم که برخی گریدها با رشد قیمت و برخی دیگر با افت نرخ همراه شدند، هر‌چند که این نوسان محدود است. به نظر می‌رسد بازار داخلی به آرامی در مسیر ثبات قیمت‌ها قدم بر‌داشته و با افزایش حجم معاملات و خودنمایی مجدد خریداران احتمال تقویت بنیادین بازار وجود دارد. این در حالی است که به‌صورت نامحسوس حجم تولید در شرکت‌های پتروشیمی کاهش یافته که با تعویق تحویل کالاها ممکن است با وقفه در عرضه محصولات به بازار رو‌به‌رو شویم. این در حالی است که هنوز مشکلات نقدینگی در بازار وجود داشته و با پایین بودن موجودی انبارها احتمال جهش قیمت‌ها وجود دارد. به عبارت ساده‌تر بازار وارد یک فاز مدیریت شکننده شده زیرا به‌رغم افزایش حجم معاملات در بورس کالا ممکن است فرآیند تزریق مواد اولیه و تغذیه بازار با وقفه صورت گیرد، بنابراین بازار وارد یک فاز شکننده با جهت‌گیری افزایشی شود اما هنوز تقاضا، پتانسیل افزایش جدی قیمت‌ها را در بر ندارد.


بازارهای جهانی

در بازارهای جهانی شاهد آن هستیم که قیمت نفت پس از چند ریزش بزرگ، به آرامی وارد یک فاز صعودی شده ولی نمی‌توان به آن استناد کرد زیرا برخی گمانه‌زنی‌ها از آمارهای احتمالی و مخصوصا سفته بازی دلیل اصلی این رشد قیمت‌ها بوده است. در لحظه تنظیم این گزارش قیمت هر بشکه نفت خام آمریکا با 41/ 0 درصد رشد به 39 دلار و 47 سنت رسیده و قیمت هر بشکه نفت خام برنت نیز با 09/ 0 درصد رشد به 43 دلار و 25 سنت افزایش یافت. این در حالی است که در بازارهای جهانی هنوز قیمت محصولات پتروشیمی و شیمیایی در مسیر کاهشی قرار داشته و سیگنال مشخصی از به کف قیمت رسیدن آن مخابره نشده است. هم‌اکنون نزدیک به دو ماه است که قیمت‌ها در بازارهای جهانی در مسیر کاهشی قرار داشته و به نظر می‌رسد این روند نزولی حداقل در کوتاه مدت ادامه یابد. از سویی در بازارهای جهانی نفتا به‌عنوان مهم‌ترین‌ خوراک مایع هنوز به نسبت کاهش قیمت‌ نفت، افت ناچیزی داشته بنابراین پتانسیل افت قدرتمندی در انتظار بازار خواهد بود.

تقویت تقاضای موثر در بازار شیمیایی‌ها