محمدحسین بابالو: هم‌اکنون مدتی است که بازار پلیمرها با کاهش قیمت‌ها رو به رو شده ولی نشانی از نزدیک شدن به کف قیمتی در بازارهای جهانی مشاهده نمی‌شود. سقوط آزاد قیمت جهانی نفت خام نشان داد که جهت‌گیری عرضه در بازار محصولات پتروشیمی با کاهش قیمت تمام شده تولیدات در جهت کاهش قیمت‌ها در حرکت است. این در حالی است که به‌صورت کلی در بازارهای جهانی با عقب‌نشینی خریداران، کاهش ارزش بسیاری از ارزهای معتبر مخصوصا در اقتصادهای نوظهور و همچنین سقوط شاخص‌های سهام همچون افت ۵/ ۸ درصدی ارزش شاخص سهام شانگهای در چین، با عقب‌نشینی تقاضا نیز رو به رو هستیم که تجمیع این موارد می‌تواند روزهای سخت‌ پیش روی بازار محصولات پتروشیمی را ترسیم کند. به نظر می‌رسد این وضعیت سخت فعلی باز هم ادامه یابد و ممکن است کف‌های قیمتی فعلی باز هم شکسته شود.


بازار جهانی نفت خام

در بازار جهانی نفت به‌عنوان مهم‌ترین‌ فاکتور اولیه در تعیین قیمت تمام شده محصولات پلیمری مخصوصا بر پایه خوراک مایع وضعیت دشواری در حال تجربه شدن است، زیرا ترس خریداران از افزایش عرضه‌ها با سقوط کم‌سابقه قیمت نفت حاصل شده است. در لحظه تنظیم این گزارش قیمت هر بشکه نفت خام آمریکا در بازار نیویورک با شکستن کف روانی و فنی 40 دلار با 16/ 3 درصد افت، به 39 دلار و 17 سنت رسیدکه در کمترین حد در 6سال و نیم گذشته قرار دارد.


در همین زمان قیمت هر بشکه نفت خام برنت با ۵۹/ ۳ درصد کاهش به ۴۳ دلار و ۸۳ سنت رسیده که ۶۳/ ۱ دلار افت را نشان می‌دهد. با توجه به ترس شدید بازار از افزایش عرضه نفت خام ایران در روزهای پساتحریم که البته در صحبت‌های وزیر نفت کشورمان نیز به آن بارها اشاره شده است، ممکن است روند کاهشی قیمت‌ها باز هم ادامه یابد، مگر آنکه با کاهش حجم تولید نفت خام در آمریکا از تولیدشیل‌های نفتی کاهش یافته و سپس به تضعیف موجودی ذخایر این کشور منجر شود که شاید بتواند از کاهش بیشتر قیمت‌ها ممانعت به عمل آورد. با توجه به این موارد و زمان مورد نیاز برای اعلام آمارهای جدید به نظر می‌رسد حداقل در کوتاه‌مدت وضعیت ضعیف فعلی ادامه خواهد داشت یا حتی کاهش بیشتری را در قیمت‌ها شاهد باشیم.


بازار محصولات پتروشیمی

پس از کاهش قیمت نفت خام متعاقبا بهای خوراک مایع مخصوصا نفتا یا سایر رفرمیت‌ها با کاهش رو به رو می‌شود که هم‌اکنون نیز در حال تجربه آن هستیم. به نظر می‌رسد در کنار کاهش قیمت گاز طبیعی و البته زمانبر بودن سرایت افت قیمت نفت به سایر مواد اولیه صنعت پتروشیمی، به نظر می‌رسد هنوز هم باید منتظر کاهش بیشتر قیمت اغلب مواد اولیه باشیم. این در حالی است که با توجه به تعطیلی بسیاری از واحدهای بخارشکن که خوراک را به اولفین‌ها همچون اتیلن یا پروپیلن تبدیل می‌کند، ممکن است وقفه این سرایت افت قیمت‌ها بر پلیمرها به زمان بیشتری نیاز داشته باشد ولی روند عمومی، قدرتمند و پرشتاب کاهش نرخ‌ها باز هم ادامه خواهد یافت.


در بازارهای جهانی با محوریت شرق و جنوب شرقی آسیا از اواسط ماه مه تاکنون قیمت اغلب پلیمرها در یک فاز کاهشی نوسان می‌کند که هنوز هم این روند نزولی ادامه دارد. فشار از سمت بازار انرژی بر بازار پلیمرها هم اکنون با عقب نشینی خریداران بیش از پیش حس شده که با کاهش هزینه‌های تولید شرایط موجود را رقم زده است. به‌عنوان مثال از آغاز اولین افت قیمت‌ها در اواسط ماه مه تاکنون قیمت‌های پلی‌اتیلن ترفتالات در بازارهای شرقی تا ۲۴۰ دلار در هر تن کاهش یافته که نشان‌دهنده رکود واقعی در بازار است که هنوز هم ادامه دارد.


با توجه به وضعیت وخیم فعلی و اوضاع مبهم پیش رو، بسیاری از تجار و فعالان بازار با تعویق خریدهای خود تلاش دارند تا با چانه زنی بیشتر و جست‌وجوی فروشندگان متنوع هم از افت قیمت‌ها استفاده کنند و هم تخفیفات بیشتری را به‌دست آورده تا ریسک فعالیت خود را به حداقل برسانند. از سوی دیگر عرضه کالاها هم‌اکنون به‌صورت موردی اعلام قیمت می‌شود و بسیاری از فروشندگان با توافقی برشمردن نرخ‌ها، تلاش دارند تا مشتری‌ها را به خود جلب کنند. یکی از تجار اندونزیایی به خبرنگار سایت چم‌اوربیس گفت: هم اکنون قیمت‌ها به نسبت نرخ‌های اصلی با 10 دلار تخفیف پیشنهاد می‌شوند هرچند که این قیمت هم قابل مذاکره است. یکی دیگر از تجار تایلندی با انتقاد از وضعیت فعلی گفت: در یک ماه اخیر بسیاری از مشتریان سابق ما محموله‌ها و معاملات خود را کنسل کرده‌اند که ضربه بزرگی به شمار می‌آید تا جایی که افت قیمت‌ها به حدی بوده که از پیش‌پرداخت‌های خود نیز صرف‌نظر کرده‌اند. به‌عنوان مثال خریدار 10 تا 15‌درصد از مبلغ مورد معامله را به‌عنوان پیش پرداخت، واریز کرده، ولی هم‌اکنون و در فاصله کمتر از چند هفته، نرخ‌ها بیش از 10 درصد افت داشته‌اند. این وضعیت شرایط کلی معاملات را بسیار دشوار ساخته است. هم‌اکنون کاهش قیمت ترفتالیک اسید‌خالص، استایرن و اولفین‌ها ادامه داشته که به معنی کاهش بیشتر قیمت تمام شده محصولات پلیمری خواهد بود. این مطلب که هنوز هم ادامه دارد دورنمای تیره‌ای را پیش روی بازار محصولات پتروشیمی قرار داده است. این موارد باعث شده تا تقریبا قیمت تمامی گریدهای پلیمرهادر اغلب بازارهای جهانی کاهش یابد که از پلیمرهای سبک و سنگین، پلی‌پروپیلن‌ها، PVC، پلی استایرن‌ها و سایر انواع را شامل می‌شود. این در حالی است که با کاهش ارزش ارزهای اقتصادهای نوظهور و همچنین تضعیف اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت خام یا سایر مواد معدنی، حجم تقاضای این کشورها نیز کاهش یافته، بنابراین افت قیمت‌ها پس از تاثیرپذیری از بخش عرضه با کاهش قیمت تمام شده، از بخش تقاضا با عقب‌نشینی خریداران نیز تحت الشعاع قرار گرفته است.


دورنمای بازار

با توجه به تمام این موارد و مخصوصا ادامه کاهش قیمت نفت خام و عقب نشینی خریداران و همچنین کاهش ارزش بسیاری از ارزها و البته سقوط شاخص سهام چین به نظر می‌رسد باز هم باید منتظر کاهش بیشتر قیمت‌ها باشیم. این در حالی است که در کنار محدودشدن بازارهای صادراتی در جهان، تولیدکنندگان اصلی دست به یک رقابت معکوس با کاهش قیمت‌های پیشنهادی خود زده که باز هم ادامه خواهد داشت. بنابراین دورنمای قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی هنوز هم کاهشی خواهد بود؛ ولی از شدت آن در بازار کودهای شیمیایی با افزایش قیمت محصولات کشاورزی کاسته شده است.



مهم‌ترین‌ رخدادها در بازارهای جهانی که بر قیمت پلیمرها موثر خواهد بود


کاهش مجدد قیمت نفت تا جایی که نرخ 40 دلاری برای قیمت نفت خام آمریکا در روز گذشته شکسته شد.


ترس بازارهای جهانی از افزایش عرضه نفت خام ایران پس از تحریم‌ها که یک جو کاهشی را به بازار تزریق کرده است.


سقوط شدید ارزش شاخص شانگهای در بازار سهام چین با 8 درصد کاهش ارزش در یک روز که شرایط سختی را در روزهای آینده برای این کشور ترسیم می‌کند.


کاهش ادامه‌دار قیمت انواع محصولات پتروشیمی.


کاهش ممتد بهای مواد اولیه صنایع پتروشیمی که با کاهش هزینه تولید، فاکتوری برای افت بیشتر قیمت‌ها به حساب می‌آید.


عقب‌نشینی خریداران از ترس کاهش بیشتر قیمت‌ها.


بروز آتش سوزی در بندر تاینجین چین که حداقل از لحاظ روانی یا حمل‌ونقل‌، حجم تقاضا و واردات این منطقه مهم اقتصادی را در کوتاه‌مدت کاهش می‌دهد.


افزایش روزشمار حجم تولید پلیمرها در چین از مواد اولیه بر پایه زغال‌سنگ که حجم واردات این کشور را به شدت کاهش می‌دهد تا جایی که در پایان سال میلادی جاری ممکن است این حجم به کمتر از نصف کاهش یابد.


کاهش بیش از 30 درصدی قیمت گاز در بازارهای جهانی در یک سال اخیر.


دورنمای بسیار مبهم بازار که جز تلاش برای فروش از ترس کاهش بیشتر قیمت‌ها چیزی در آن دیده نمی‌شود.


کاهش نسبی حجم تولید در صنایع بالادستی و پایین‌دستی.


افزایش ارزش یورو به بالاترین حد از ماه فوریه تاکنون که می‌تواند حجم تقاضای اروپا را بهبود بخشد.


- پایان یافتن زمان اوج تقاضای پلیمرها مخصوصا گریدهای سبک و فیلم که کاهش تقاضا را هشدار می‌دهد.


- سقوط ارزش پول‌های ملی در برزیل، ترکیه، مالزی، عراق و بسیاری از اقتصادهای نوظهور و نوسان ارزش یوآن چین.