ایجاد تالار صادراتی در عراق با محوریت سیمان
محمدحسین بابالو :‌ اولین نشست خبری دکتر حامد سلطانی‌نژاد روز گذشته در بورس کالای ایران برگزار شد که در آن به ارائه آمارهای پیشین و تبیین اهداف و برنامه‌های پیش رو پرداخته شد. بازگشت سیمان به بورس کالا، راه‌اندازی بورس آتی ارز، ایجاد تالار صادراتی بورس کالا در سلیمانیه عراق، انتشار 50 میلیارد تومان اوراق سلف استاندارد موازی در روزهای پیش رو و تلاش برای بهبود حجم مبادلات در بورس کالا مهم‌ترین‌ خبرهای این نشست بود.

در ابتدای این نشست مدیرعامل بورس کالا ضمن خیرمقدم به حضار و تبریک روز خبرنگار به برنامه‌های پیشنهادی پیشرفت و توسعه بورس کالای ایران پرداخت و صحبت‌های خود را با اشاره به اسناد بالادستی مرتبط با بورس کالا با محوریت اقتصاد مقاومتی آغاز کرد. وی در ابتدای این نشست گفت: یکی از فاکتورهای مهم در اقتصاد مقاومتی را می‌توان توجه به شفافیت، روان‌سازی و سالم‌سازی اقتصاد برشمرد؛ همچنین تاکید بر نظام توزیع و قیمت‌گذاری کارآ و تامین مالی بنگاه‌های بزرگ از طریق بازارهای مالی یکی از رویکردهای کلی در برنامه‌ریزی‌های اقتصاد مقاومتی به شمار می‌آید. از سوی دیگر افزایش صادرات محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی به جای نفت خام و سایر محصولات نیز در دستور کار این قبیل اسناد بالادستی قرار دارد.


وی در ادامه به سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه اشاره کرد و گفت: گسترش نظام جامع تامین مالی، تاکید بر تامین مالی بلندمدت بنگاه‌های اقتصادی از طریق بازارهای مالی و کوتاه‌مدت از طریق بانک از برنامه‌های کلی در برنامه ششم توسعه است که بخش بزرگی از این موارد در بورس اوراق بهادار و بورس کالا محقق می‌شود.


وی در ادامه به ماده 21 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت پرداخت و گفت: هم اکنون دولت مکلف است قیمت‌گذاری را به کالا و خدمات عمومی و انحصاری و کالاهای اساسی یارانه‌ای و ضروری محدود سازد. با توجه به روح این قانون در کنار کارکرد بورس کالا در تعیین قیمت‌های تعادلی بر اساس عرضه و تقاضا و همچنین عقب‌نشینی دولت از تعیین قیمت‌های دستوری برای بخش بزرگی از کالاها، اهمیت بورس کالا دوچندان شده است. دکتر سلطانی‌نژاد در ادامه به چشم‌انداز بورس کالا در سال جاری اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون معاملات در بورس کالای ایران تحت‌تاثیر دو فاکتور اصلی قرار دارد از جمله عوامل حقیقی همچون وضعیت تولید و تقاضای کالاها در کشور و توسعه بازارهای بورس کالای ایران و همچنین عوامل اسمی مثل تورم، نرخ ارز و در نهایت قیمت‌های جهانی کالاها.


در ادامه این نشست مدیرعامل بورس کالا درخصوص برنامه‌های پیش رو برای ورود کارگزاران خارجی گفت: برای شرایط پیش رو در دوران پساتحریم کارگروه ویژه‌ای در بورس کالا ایجاد شده و همچنین اعتقاد به حضور بین‌المللی باعث شده تا توسعه دانش مالی در کشور منسجم شود. وی در مورد نهادهای مالی ورود نهادهای مالی به بورس کالا گفت: بسیاری از شرکت‌های خارجی همچون شرکت‌های کارگزاری نمونه ایرانی دارند، بنابراین تمایلی نداریم تا به‌صورت مستقیم به بازار وارد شوند بنابراین باید با مشارکت طرف ایرانی فعالیت کرده که می‌تواند به انتقال دانش مالی روز به بازار داخلی منجر شود. درخصوص برخی شرکت‌های خارجی همچون شرکت‌های اعتبار سنجی در کنار ارائه و پذیرش وثیقه‌ها و همچنین عدم وجود نمونه داخلی و البته با رعایت اصول فقهی، امکان ورود مستقیم این قبیل شرکت‌ها وجود خواهد داشت.


وی در ادامه به بورس ارز با جهت‌گیری آتی پرداخت و عرضه یورو و دلار را در گام اول برشمرد که هنوز در حال رایزنی با بانک مرکزی است. وی در ادامه گفت: باید نقش پررنگ و ویژه‌ای برای صرافی‌ها در این بازار در نظر بگیریم.


سلطانی‌نژاد در پاسخ به سوالی درباره بورس مسکن گفت: بورس کالا تمایلی به ورود به معاملات خرد مسکن یا آپارتمان‌ها نداشته، بلکه بر اساس محدودیت‌های قانونی معاملاتی با ارزش بیش از ۱۰ میلیارد تومان در دستور کار این بورس قرار خواهد گرفت. این در حالی است که با توجه به ترک تشریفات مزایده‌ها در دستگاه‌های دولتی این شیوه عرضه در بازار فرعی به‌صورت OTC یا مبادلات خرده‌فروشی همچون سایر بازارهای جهانی جذاب خواهد بود. وی همچنین به یکی از دلمشغولی‌های مهم مردم در بازار مسکن اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون هیچ ابزار پوشش ریسک یا تلاش برای تامین مسکن به‌صورت درازمدت در ایران وجود ندارد که در بورس مسکن با ایجاد ابزارهای مالی می‌توان به بخشی از این مطالبه بحق پاسخ داد. مدیرعامل بورس کالا در ادامه به بیان برخی از مطالبات وزارت صنعت، معدن و تجارت پرداخت و گفت: این وزارتخانه به دنبال آن است که حتی خریداران خرد و با محموله‌های کوچک نیز بتوانند در بورس کالا خرید داشته باشند که ما نیز در این مسیر گام بر می‌داریم. وی همچنین درخصوص تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی گفت: در روزهای آینده از طرف یکی از شرکت‌های پتروشیمی ۵۰میلیارد تومان اوراق سلف استاندارد عرضه خواهد شد. درخصوص سیمان نیز پس از آزادسازی قیمت این کالا در روزهای پیش رو شاهد عرضه‌های این کالا هستیم ولی با توجه به تاثیر بالای هزینه حمل و نقل بر قیمت تمام شده این کالا و برخی مشکلات فنی شاید هنوز بازار صادراتی این کالا به حمایت‌های بیشتری نیاز داشته باشد اما قیمت‌های جذاب داخلی جذابیت مضاعفی را برای عرضه‌های صادراتی به ارمغان خواهد آورد. همچنین با توجه به اهمیت بازار صادراتی عراق برای عرضه‌های سیمان در سلیمانیه عراق تلاش‌هایی برای ایجاد یک تالار صادراتی صورت گرفته تا بتوان به‌صورت ممتد در این بازار کالا عرضه کرد.


مهم‌ترین‌ برنامه‌های توسعه‌ای بورس کالا در سال جاری


- راه‌اندازی قراردادهای مشتقه روی ارز، فولاد محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی.


- ایجاد امکان دسترسی برخط ( آنلاین) به سیستم معاملاتی در بورس کالا.


- ایجاد جذابیت در اوراق موجود از طریق ابزارهایی همچون کاهش وجه تضمین و تعریف قراردادهای اختیار معامله.


- ترویج و فرهنگ‌سازی هدفمند در حوزه قراردادهای مشتقه.


- توسعه معاملات سپرده کالایی در چارچوب ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری کشاورزی.


- تمرکز بیشتر بر ایجاد یا توسعه معاملات کالاهای استراتژیک نظیر سیمان.


- فراهم کردن زمینه حضور عرضه‌کنندگان خارجی در رینگ صادراتی.


- فراهم کردن امکان فعالیت موسسات اعتبارسنجی بین‌المللی.


- ایجاد زمینه لازم برای معاملات مدت‌دار و اعتباری.


- استفاده مناسب از ظرفیت‌های قانونی ایجاد شده درخصوص توسعه معاملات.


- راه‌اندازی بورس آتی ارز.


- استفاده از ETC در دو بخش کالا و موجودی انبارها.


- توسعه دارایی‌های پایه جهت استفاده از ابزارهای جدید مشتقه و اوراق استاندارد سلف موازی.