۱۲ سال از راه‌اندازی نخستین بورس کالایی در کشور می‌گذرد و این بازار در طول سال‌های اخیر برای قراردادن اقتصاد کشور در مسیر بازار آزاد و رقابتی، توانسته با اقتصاد دولتی، رکود عمیق اقتصادی و محدودیت‌های بین‌المللی بجنگد و خود را به‌عنوان یکی از شفاف ترین بازارها در اقتصاد ایران معرفی کند؛ در این بین اکنون که توافق هسته‌ای حاصل شده، می‌توان با تحقق یک اتفاق، بورس کالای ایران را در بین یکی از بورس‌های تراز اول آسیا دید.

شاهین شایان‌آرانی، کارشناس ارشد مسائل اقتصادی با بیان مطلب فوق به «پایگاه خبری بورس کالای ایران» گفت: آزاد‌سازی اقتصادی به مفهوم کاهش مداخله دولت در اقتصاد، دوری جستن از اقتصاد دستوری و رها کردن تصدیگری و تمرکز دولت بر بستر‌سازی فعالیت‌های اقتصادی است. کشوری همچون ایران برای رهایی از ساختار اقتصاد دولتی باید ابزارهای رسیدن به شفافیت و بازار رقابتی را برای فعالان اقتصادی فراهم کند که بورس کالا یکی از کانال‌های مناسب برای اصلاح بازار کالای کشور از ساختار دولتی است.


شاهین شایان‌آرانی در ادامه افزود: بورس کالای ایران دارای مکانیزم قانونمند و سیستم معاملاتی مدرن بوده و تمامی ساختارهای لازم در این بازار برای معاملات شفاف کالاها تعریف شده است؛ اما به اعتقاد بنده تنها یک دلیل موجب کند تر شدن پیشرفت این بازار معاملاتی طی سال‌های اخیر شده و آن، دخالت دولت در روند قیمت‌گذاری محصولات مختلف است.


وی تصریح کرد: بورس کالای ایران از لحاظ ساختاری مشکلی ندارد و حتی وجود چنین بازاری در هر کشوری الزامی است، اما ما به دلیل اقتصاد دولتی‌مان، از لحاظ ساز و کار قیمت کالاها مشکلات ساختاری داریم که می‌توانیم با سپردن کشف قیمت محصولات به بازار رقابتی بورس کالا، مشکل قیمت‌گذاری دولتی را به‌صورت اساسی و ریشه‌ای برطرف کنیم.


به گفته شایان‌آرانی، زمانی بورس کالا به جایگاه اصلی خود در اقتصاد می‌رسد و همه فعالان بازار کالا از این بورس استقبال می‌کنند که قیمت‌ها بر مبنای عرضه و تقاضا و در رقابت کامل خریداران و فروشندگان کشف شود و دولت در این خصوص هیچ دخالتی نکند؛ در اینجا دولت باید بر روند معاملات نظارت کند نه دخالت.


این کارشناس ارشد مسائل اقتصادی اظهار کرد: شاید اعمال برخی قوانین همچون محدود کردن برخی بازارها در کوتاه مدت خوب به نظر برسد یا اصلاح‌کننده باشد اما در بلندمدت خروجی مطلوبی از آن مشاهده نمی‌شود؛ تجربه همه بازارهای کالایی هم نشان داده که هر جا پای محدودیت و دخالت‌های نهادهای بالادستی به میان آمده است، عده‌ای با استفاده از رانت و رابطه به اختلال بازار دامن زده‌اند.


شایان‌آرانی گفت: با همه این مشکلات و دست‌اندازهای پیش روی توسعه بورس کالا، معتقدم که این بازار، امروز نقش مهمی در اقتصاد کشور داشته و بیشتر راه را برای تثبیت خود در بازار کالای کشور طی کرده است. در این بین بازهم تاکید می‌کنم اگر نقش دولت از تعیین‌کننده قیمت به حمایت‌کننده از بازار رقابتی بورس کالا تغییر کند به‌طور قاطع می‌گویم بورس کالای ایران پتانسیل قرارگرفتن در بین چند بورس‌ تراز اول آسیا را دارد.


وی تاکید کرد: در حقیقت برگ برنده بورس‌های کالا در سراسر جهان، وجود رقابت میان طرفین معامله است، چرا که این بورس‌ها بدون ایجاد رقابت سالم و واقعی نمی‌توانند کارآیی بالایی در اقتصاد داشته باشند.


شایان‌آرانی در پایان گفت: به‌طور طبیعی رشد و توسعه بازاری که بر اساس رقابت و شفافیت بنا شده است در اقتصاد غیر شفاف، دشوار است اما امیدوارم با رویکرد مناسب دولت به بورس کالا و سیاست‌های جدید این بورس در کنار توجه بیشتر به ابزارهای نوین مالی، شاهد پیشرفت و گسترش جایگاه بورس کالا در اقتصاد ملی و حوزه بین‌المللی باشیم.