تداوم رکود و مُسکنی به نام تعرفه

حدیث موسوی: پرونده ماهانه معاملات فولاد در خردادماه روز گذشته بسته شد. رکود و ضعف شدید تقاضا و در نتیجه بی‌رونقی مبادلات محصولات فولادی در بازارهای رسمی و غیررسمی، افت روزشمار و نوسانات رو به پایین قیمت برخی مقاطع ساختمانی، ضعف شدید نقدینگی، انتظار برای کاهش بیشتر قیمت‌ها در پی شکستن کف روانی دلار و ورود نرخ ارز به محدوده ۳۲۰۰ تومان، پیچیده‌تر شدن روند مذاکرات هسته‌ای در آخرین روزهای باقی مانده تا ضرب‌الاجل نهم تیرماه و در نتیجه تشدید استراتژی صبر و انتظار از سوی خریداران از جمله واقعیت‌های این روزهای بازار فولاد کشور است.

به هر طریق در بازار مقاطع ساختمانی شاهد تنزل ۱۰تومانی قیمت میلگرد در طول این ماه بودیم به‌طوری که ابتدای خردادماه متوسط قیمت این محصول ۱۵۳۰ تومان در هر کیلو بود که انتهای این ماه به ۱۵۲۰ تومان رسید. همین روند درخصوص قیمت سایر آهن‌آلات نظیر نبشی و ناودانی، لوله و پروفیل، کلاف و شمش نیز قابل پیگیری است؛ چرا‌که این مصنوعات طی این مدت یا با کاهش نرخ روبه‌رو شدند یا تحت تاثیر به کف رسیدن قیمت‌ها در برخی برهه‌های زمانی ثابت ماندند که در مجموع برآیند نوسانات این محصولات منجر به ثبت قیمت‌هایی کمتر از اردیبهشت‌ماه در این مدت شد.

درخصوص تیرآهن‌های ذوبی اما روند نوسان قیمت‌ها کاملا متفاوت بود؛ چرا که متوسط نرخ شاخه‌های سبک و سنگین این محصول بعضا با رشد مثبت قیمت‌ها در این ماه روبه‌رو شد.

ابتدای خرداد میانگین قیمت شاخه‌های ۱۴، ۱۶ و ۱۸ تیرآهن در بازار آزاد حدود ۳۲۰ هزار تومان در هر شاخه بود که در پایان این ماه به حدود ۳۳۰ هزار تومان رسید. شاخه‌های سنگین (شاخه‌های ۲۲، ۲۴ و ۲۷) نیز بعضا با رشد محسوس قیمت‌ها در این ماه روبه‌رو شد به‌طوری که از متوسط نرخ ۷۸۸ هزار تومان به بیش از ۸۵۰ هزار تومان افزایش یافت؛ یعنی رشدی حدود ۸ درصد که در شرایط رکود بازار اندکی تامل‌برانگیز و عجیب به نظر می‌رسد.

فعالان بازار می‌گویند، روند مثبت قیمت‌ تیرآهن در شرایط رکود بازار مصرف به ذات بد یا خوب نیست؛ چرا که شرایط عرضه این محصول به گونه‌ای است که مدیریت بازار درخصوص آن بهتر از سایر محصولات فولادی صورت می‌گیرد و این مساله امری طبیعی است.

در واقع در گذشته تیرآهن زیادی از چین به ایران وارد می‌شد که به علت شکننده بودن، تمایل برای واردات این محصول به شدت کاهش یافت. البته کاهش واردات تیرآهن متاثر از افزایش میزان تعرفه واردات نیز بود. ضمن اینکه به دلیل کیفیت پایین یکسری از عرضه‌کنندگان داخلی تیرآهن این طیف نیز از بازار داخلی تاحدودی حذف شده‌اند و توجه و تمرکز بازار بیشتر به سمت ذوب‌آهن گرایش پیدا کرده است.

از این رو کمتر شدن عرضه‌کننده‌ها شرایط را برای مدیریت بازار تیرآهن فراهم کرده و موجب شده با بازار منسجم‌تری به نسبت سایر محصولات فولادی روبه‌رو باشیم که مهم‌ترین نمود آن روند خلاف جهت قیمت تیرهای ذوبی در مقایسه با دیگر آهن‌آلات است.

به هر ترتیب خردادماه در شرایطی برای بازار فولاد به پایان رسید که در این ماه با کاهش معنادار حجم مبادلات انباری و مصرفی محصولات فولادی به خصوص برای مقاطع ساختمانی روبه‌رو بودیم و قیمت اغلب محصولات فولادی‌ها بنا به رکود نوسانات نزولی را تجربه کرد.

در بورس کالای ایران و در گروه محصولات فولادی نیز طی خردادماه حدود ۴۷۶ هزار تن انواع فولاد به تابلو معاملات آمد و در مقابل حجم معامله ۴۵۰ هزار و ۸۰۲ تن به ثبت رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به ترتیب حکایت از افت ۱۷ و ۱۰ درصدی این ارقام دارد.

جالب آنکه در اردیبهشت‌ماه ۹۴ نیز این ارقام تفاوت قابل ملاحظه‌ای با حجم عرضه و معامله فولاد در خردادماه جاری دارد به‌طوری که در دومین ماه از سال جاری حجم محصولات فولادی ارائه شده در تالار صنعتی ۷۰۳ هزار و ۲۳۲ تن و حجم معامله حدود ۶۳۸ هزار تن بود. به این ترتیب در خرداد با تنزل ۳۲ و ۲۹ درصدی حجم عرضه و مبادله انواع فولاد نسبت به اردیبهشت نیز روبه‌رو شده‌ایم که از تعمیق رکود حکایت می‌کند.

در شرایطی در خردادماه امسال کاهش و تضعیف بیش از پیش مبادلات فولاد را تجربه کرده‌ایم که انتظار بر این بود پیش از ماه رمضان فعالیت‌های ساختمان‌سازی و به تبع آن خریدهای آهن‌آلات رونق و جنب و جوش بیشتری را نسبت به ماه‌های دیگر تجربه کند. اما نه تنها این پیش‌بینی محقق نشده بلکه در نوع خود یکی از راکدترین ماه‌های مبادلاتی برای رینگ فولاد بورس کالا در خردادماه رقم خورده است.

از طرفی به علت قرار داشتن در ماه رمضان به نظر می‌رسد در تیرماه بعضا با کاهش بیشتر حجم مبادلات فولاد روبه‌رو باشیم که این شرایط ادامه فعالیت برای واحدهای فولادی را بیش از پیش سخت و طاقت‌فرسا خواهد کرد. در حال حاضر هیچ داده قدرتمندی که از بهبود جریان دادوستد فولاد در بازارهای رسمی و غیررسمی طی ماه‌های آینده حمایت کند وجود ندارد و به نظر می‌رسد هفته‌ها و ماه‌های آینده شاهد تداوم روزهای سخت فعلی باشیم.

در حال حاضر اغلب مدیران فولادی از جمله مدیرعامل فولاد مبارکه، ذوب آهن اصفهان، فولاد خوزستان و بعضا دیگر دست‌اندرکاران بازار و صنعت فولاد از شرایط سخت رکود فعلی گله کرده و برای در امان ماندن از خطرات مربوط به دامپینگ محصولات فولادی از سوی دیگر کشورها خواستار افزایش رقم تعرفه به ارقامی بالاتر از میزان فعلی شده‌اند.

حتی در صورت موافقت وزیر با افزایش میزان تعرفه نباید از این نکته غافل ماند که تمامی این سیاست‌ها به مثابه مُسکنی برای التیام دردها و مشکلات حال حاضر صنعت فولاد کشور است و مادامی که سمت تقاضا واکنش مثبتی نسبت به افزایش حجم مبادلات از خود نشان ندهد، نمی‌توان انتظار داشت تولیدکنندگان توانایی سرپا ماندن را در شرایط سخت فعلی داشته باشند.

بنا به گفته دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در حال حاضر در مناطق شمال غرب کشور ۷۰، ۸۰ درصد از واحدهای فولادی تعطیل شده‌اند و در صورت تداوم شرایط جاری این انتظار وجود دارد تا تولیدکننده‌های بیشتری از گردونه رقابت با سایر تولیدکنندگان خارج شوند.