سرایت رکود به بازار محصولات پتروشیمی

محمد‌حسین بابالو: رکود رخنه کرده در بازار محصولات پتروشیمیایی هر روز در حال وسعت یافتن است، به‌طوری که بسیاری از کالاهای جذاب در ماه‌های گذشته، با بی‌میلی خریداران همراه شده تا جایی که شاهد ورود اغلب کالاهای عرضه شده در بورس کالا به مچینگ هستیم تا جایی که نوسان قیمت‌های پایه نیز کمکی به بازار نکرد. با توجه به ویژگی‌های فنی و خاص مواد اولیه پتروشیمیایی، ممکن است کاهش جذابیت خرید این قبیل کالاها به افت تولید مواد اولیه محصولات پلیمری یا شیمیایی منجر شود که رکود تورمی فعلی را تعمیق خواهد کرد.

در بازار محصولات پتروشیمیایی یا پالایشگاهی شرایط سختی حاکم است تا جایی که به نظر می‌رسد رکود در بازار پلیمرها، هم‌اکنون به این بازارها نیز سرایت کرده که با توجه به نزدیکی به ماه مبارک رمضان و روزهای گرم سال همچنین شرایط سخت نقدینگی، ممکن است این وضعیت رو به وخامت بگذارد. ضعف تزریق بودجه‌های عمرانی، رکود در بازار مسکن و همچنین نبود دورنمایی روشن از بازار برخی دیگر از ویژگی‌های این روزهای معاملات محصولات پتروشیمیایی یا پالایشی در بورس و بازار است.

بازار قیر

طی روز چهارشنبه در تالار محصولات پالایشی و پتروشیمی شاهد عرضه انواع قیرهای ۶۰۷۰، ۸۵۱۰۰، MC۲۵۰، قیر امولسیون CRS۱ و قیر ۶۰۷۰ صادراتی بودیم. این در حالی بود که عرضه‌های داخلی شرایط کم رونقی همچون گذشته را سپری کرده ولی عرضه‌های صادراتی وضعیت بهتری داشت. با توجه به افزایش آرام قیمت نفت و احتمال ادامه این روند صعودی، به‌صورت کلی جذابیت خرید قیر افزایش می‌یابد. این در شرایطی است که برای برخی عرضه‌های صادراتی قیر ۶۰۷۰، قیمت‌های پیشنهادی مطلوب به نظر رسیده که در کنار تفاوت کیفیت آنها و ویژگی‌های خاص بازار، با جذابیت نسبی رو‌به‌رو بودیم که باعث شد توجه بسیاری از فعالان بازار به این سمت سوق پیدا کند. این در حالی است که هم‌اکنون برخی تولیدکنندگان در برابر استعلام قیمت‌های صادراتی ملایمت به خرج داده و در حال تلاش برای افزایش حجم فروش خود با محوریت محموله‌های صادراتی هستند. درخصوص عرضه‌های داخلی باید گفت شرایط کلی بازار به سمت بهبود به پیش نمی‌رود که نزدیکی به ماه مبارک رمضان و روزهای گرم سال نیز می‌تواند به وخامت اوضاع دامن بزند. این در حالی است که با توجه به کاربرد خاص قیر، بودجه‌های عمرانی می‌تواند تاثیر بسیاری بر کل بازار داشته باشد و در کنار آن اوضاع بازار مسکن و حجم ساخت واحدهای جدید نیز مزید بر علت خواهد بود تا کل بازار را به حرکت در آورد. به نظر می‌رسد شرایط سخت حاکم بر بازار که با کاهش نسبی جذابیت خرید از بورس کالا در حال خودنمایی است شاید باز هم میهمان این بازار باقی بماند.

نکته دیگر درخصوص عرضه‌های روز گذشته را باید کاهش آرام جذابیت وکیوم باتوم بدانیم؛ زیرا این کالا به‌عنوان ماده اولیه اصلی قیر در گذشته بسیار جذاب خودنمایی کرده ولی به مرور زمان و با عقب‌نشینی بازار قیر، شاهد آن هستیم که این ماده اولیه مهم نیز با بی‌توجهی خریداران همراه شده و ورود به مچینگ را باعث شد. ضعف شدید نقدینگی در بازار، کاهش جذابیت تولید قیر و برخی مشکلات فروش را می‌توان مهمترین دلیل این وضعیت برشمرد. با توجه به عرف تزریق بودجه‌های عمرانی که بسیاری از آنها در نیمه دوم سال تخصیص داده می‌شود، امید است تا با گذشت زمان شرایط بازار قیر و وکیوم باتوم نیز بهبود یابد.

بازار محصولات پتروشیمیایی

پس از خودنمایی رکود در صنایع پلیمری، بازار محصولات پتروشیمیایی نیز وارد یک فاز رکود خطرناک شده که با توجه به جایگاه فنی این قبیل کالاها، دورنمای سختی را پیش روی این بازار و مخصوصا تولید محصولات شیمیایی و حتی پتروشیمی ترسیم می‌کند. به نظر می‌رسد کاهش قیمت‌های پایه نیز نتوانسته بازار این محصولات را با رونق همراه سازد.

اغلب محصولات پتروشیمیایی مورد معامله در روز چهارشنبه به‌عنوان مواد اولیه دیگر کالاها و محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این در حالی است که اغلب خریداران بزرگ با حجم تقاضای گسترده در بورس کالا را کارخانه‌های بزرگ یا پتروشیمی‌های کوچک تشکیل می‌دهند که خود مواد اولیه صنایع پایین‌دستی دیگر را تولید خواهند کرد. هم‌اکنون شاهد آن هستیم که تقاضا برای این قبیل کالاها کاهش یافته است. این در شرایطی بود که تقاضای کل پتروشیمیایی‌ها مدتی است که در مسیر افت قرار داشته ولی هر چه می‌گذرد وضعیت پیش‌رو، رو به وخامت می‌گذارد که حجم تولید را باز هم با کاهش رو به رو ساخته است. به نظر می‌رسد این وضعیت باز هم ادامه یابد که نشان دهنده رخنه رکود در صنایع پتروشیمیایی است.

با توجه به آغاز ماه مبارک رمضان در روزهای آینده، گرمای هوا و کاهش جذابیت تولید، نزدیکی به زمان تعمیر و نگهداری برخی از واحدها، کاهش حجم خرید محصولات تولیدی و در نهایت احتمال کاهش مجدد قیمت‌ها، بازار این کالا می‌تواند شرایط سخت‌تری را تجربه کند که نیاز به حمایت‌های دولتی یا اعتباری را خاطرنشان می‌کند.

نکته دیگر در این بازار را باید کاهش معاملات اعتباری دانست. مدت‌ها برخی از واسطه‌ها اقدام به خرید مواد اولیه به‌صورت نقدی از بازار می‌کردند که در نهایت با فروش اعتباری به کارخانجات به روان‌شدن فرآیندها منجر می‌شد. هم‌اکنون این معاملات نیز جذابیت گذشته را نداشته؛ زیرا بسیاری از واحدهای تولیدی نمی‌توانند تعهدات پیشین خود را ادا کنند؛ بنابراین خرید جدید آنها هم با مشکل همراه شده و به خروج واسطه‌ها از بازار یا کاهش فعالیت آنها منجر می‌شود. این وضعیت را نیز باید یکی از دلایل شرایط فعلی به شمار آورد.

در نهایت باید گفت مونو اتیلن گلایکول پتروشیمی‌های مارون و شازند، دی‌اتیلن گلایکول پتروشیمی مارون و جوش شیرین پتروشیمی شیراز برای معامله سلف مهم‌ترین‌ عرضه‌های روز گذشته بود که با افزایش جذابیت همراه شد، اما محدودیت این تعداد نشان می‌دهد که بازار شرایط سختی را سپری می‌کند.

برخی از مهم‌ترین‌ رخدادها در بازار محصولات پالایشی و پتروشیمی در روزهای اخیر

کاهش قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی با محوریت پلیمرها که تا 8 تیرماه معتبر خواهد بود.

بی‌توجهی بازار به اغلب عرضه‌های محصولات پتروشیمیایی.

توجه بازار به عرضه‌های قیر و گوگرد کلوخه صادراتی.

کاهش جذابیت عرضه‌های قیر در بازار داخلی.

بی‌توجهی خریداران و افت حجم خرید.

خودنمایی مجدد رکود به‌رغم افت قیمت‌ها.

کاهش شدید حجم تولید در صنایع پایین‌دستی و افت تقاضا برای محصولات نهایی.

بی‌توجهی بازار به عرضه‌های دی‌اتیل هگزانول که در گذشته با جذابیت‌های عجیبی همراه بود.

توجه بازار به عرضه‌های کریستال ملامین، مونواتیلن گلایکول، دی‌اتیلن گلایکول و جوش شیرین در بورس کالا که به افزایش محدود آنها در تالار منجر شد.

عدم معامله آلکیل بنزن خطی در تالار.

عرضه بسیاری از محصولات پتروشیمیایی به‌صورت OFF.