اغلب بازارهای کالایی هم اکنون در شرایط مطلوبی قرار ندارند که ضعف تولید در صنایع پایین‌دستی و شرایط سخت نقدینگی را باید دلیل اصلی آن دانست. این در حالی است که به‌صورت سنتی در آستانه ماه مبارک رمضان به استثنای بازار محصولات کشاورزی و مواد غذایی، اغلب بازارها به یک رکود نسبی وارد می‌شوند که این وضعیت از هم‌اکنون کلید خورده است. تجربه نشان داده است در بازارهای کالایی، اغلب کالاها با جهتی یکسان نوسان دارند، هرچند که برخی از آنها کف قیمتی متفاوتی با دیگری دارند؛ تا جایی که ممکن است حتی ۶ ماه با یکدیگر اختلاف فاز پیدا کنند اما باز هم جهت‌گیری کلی یکسان خواهد بود. به‌عنوان مثال نوسان قیمت مس، سنگ آهن و حتی نفت تقریبا یکسان بوده است، بنابراین می‌توان در آینده نیز چنین وضعیتی را انتظار داشت.

این وضعیت در بازارهای کالایی داخلی نیز تقریبا یکسان بوده است؛ در شرایطی که تمامی بازارها در رکود به سر می‌برند، نوسان نرخ‌ها نیز از یک شرایط کلی تبعیت می‌کند. در روزهای اخیر در بازارهای کالایی داخلی با محوریت بورس کالا نیز چنین شرایطی در حال تجربه شدن است.

به گزارش اقتصادنیوز بر بازارهای فولاد، محصولات پتروشیمی، فلزات پایه و حتی آتی طلا وضعیت نامطلوبی حکمفرما است تا جایی که تقریبا همگی فعالان بازار در حال رایزنی، مشورت و برگزاری جلساتی برای برون‌رفت از وضعیت فعلی هستند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در بازار محصولات پتروشیمی با محوریت پلیمرها، شاهد رکود کم‌‌سابقه‌ای هستیم تا جایی که حجم معاملات هفتگی این گرید کالاها به کمترین حد پس از هفته ابتدایی سال جاری رسیده که نشان‌دهنده عقب‌نشینی شدید خریداران است. ضعف تولید در صنایع پایین‌دستی و مصرف‌کننده این قبیل مواد اولیه، عقب‌نشینی چراغ‌خاموش عرضه‌کنندگان در بورس کالا و افزایش عرضه به بازار داخلی در کنار بورس کالا، احتمال افت بیشتر قیمت‌ها و ترس از وارد آمدن زیان به فعالان بازار، ضعف شدید نقدینگی، تمایل به خرید اعتباری به جای نقدی و در نهایت خرید به میزان ضرورت نه به اندازه نیاز، مواردی است که باعث خودنمایی چنین وضعیتی شده است. با توجه به ویژگی‌های ذاتی این بازار و مخصوصا ملاک قیمت‌گذاری بر مبنای نرخ‌های پایه اعلامی از سوی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، بازار منتظر است قیمت‌های رسمی، روز ۲۵ خردادماه اعلام شود تا جهت‌گیری کلی بازار در یک فرآیند رسمی تعیین شود. در هر حال، هفته گذشته قیمت انواع پلیمرها نوسان کج‌دار و مریزی داشته ولی در نهایت جهت‌گیری کاهشی خود را حفظ کرده است. احتمال ادامه روند نزولی قیمت‌ها در این هفته نیز وجود دارد.

به‌صورت سنتی در ماه مبارک رمضان با افزایش تقاضا برای ظروف یکبار مصرف رو به رو خواهیم شد که افزایش قیمت مواد اولیه آن همچون پلی استایرن‌های انبساطی یا پلی‌اتیلن‌های سبک خطی را می‌تواند موجب شود. پس از این دوره و با انتظار برای افزایش تقاضا برای ظروف بسته‌بندی آب معدنی یا مایعات سرد و شیرین می‌توان به رشد تقاضای مواد اولیه این صنایع همچون پلی‌اتیلن ترفتالات بطری یا پلی‌اتیلن‌های سبک فیلم امیدوار بود.

در بازار محصولات فولادی نیز شرایط مشابهی حکمفرما است زیرا رکود در این بازار ریشه دوانده و شاید وضعیت این خرده‌بازار وخیم‌تر از سایر انواع مشابه باشد. رکود در بازار مسکن، نزدیکی به ماه مبارک رمضان، کاهش روزشمار قیمت‌های پیشنهادی و از همه مهم‌تر عدم مدیریت درست عرضه را باید دلایل اصلی این وضعیت برشمرد. البته با توجه به پراکندگی ویژگی‌های فنی در بازار فولاد نمی‌توان نسخه واحدی برای کل بازار تجویز کرد، ولی رکود، واقعیت تمامی این خرده‌بازار مهم به شمار می‌رود.

از سویی در بازار تیرآهن با محوریت تولیدات ذوب‌آهن اصفهان و در بازار مصرف تهران، شرایط به سختی بازار میلگرد نیست؛ مدیریت عرضه‌ها و اصطلاحا کانال واحد فروش توانسته نبض بازار را در دست گیرد و به افزایش قیمت‌ها منجر شود تا جایی که باید تیرآهن را شاگرد اول بازار فولاد به شمار آورد. این وضعیت نیز باعث شد تا عرضه‌ها در بورس کالا با اقبال بیشتری همراه شده و تیرآهن شرایط مساعدتری پیدا کند. در بازار میلگرد به معنای واقعی کلمه رکود حاکم است و بالا بودن نسبی عرضه‌ها در ضعف تقاضا و همچنین پایین بودن شدید نقدینگی تا‌کنون باعث شده قیمت این کالا برای مدتی طولانی کاملا کاهشی باشد. این در حالی است که متاسفانه در هفته‌ها و ماه‌های گذشته، یک رقابت معکوس بین تولیدکنندگان اصلی شکل گرفت که هر یک با کاهش قیمت‌های پیشنهادی تلاش داشتند تا قدرت بازاریابی خود را افزایش داده که در نهایت به کاهش قیمت‌ها در کل بازار منتهی شد. در بازار فلزات پایه همچون آلومینیوم و مس نیز قیمت‌ها کاهشی شده ولی دلیل اصلی آن با افت قیمت در سایر بازارهای کالایی تا حدودی متفاوت است. عرف قیمت‌گذاری در بازار فلزات پایه بر مبنای قیمت‌های جهانی با احتساب نرخ دلار و البته یک ضریب تخفیف است؛ بنابراین، کاهش قیمت‌های جهانی مهم‌ترین‌ دلیل افت قیمت مس و آلومینیوم بوده است.

این در حالی است که عرضه‌های مس در بورس کالا در هفته‌های پیشین تقریبا کافی به نظر می‌رسید ولی در مورد آلومینیوم شرایط اندکی متفاوت است. در ماه‌های گذشته حجم عرضه آلومینیوم در بازارهای داخلی کافی به نظر نمی‌رسید که یک انحصار نامرئی را پدید آورده بود و فاصله قیمت‌ها بین بورس و بازار را موجب شد.

این وضعیت هم‌اکنون تعدیل شده که کاهش قیمت‌ها را نیز به همراه داشت. با توجه به وضعیت سخت فعلی در صنایع پایین‌دستی آلومینیوم به نظر می‌رسد این افت قیمت‌ها گام مطلوبی در برابر حمایت از زنجیره ارزش این کالا در بازار داخلی باشد.