سایه روشن چشم‌انداز گاز طبیعی

منیـره نظامیوند‌چگینی: در شرایط کنونی که نوسانات بازارهای استراتژیک از جمله نفت و مشتقات آن مخصوصا در بازه‌های کوتاه‌مدت، کار را برای تحلیلگران و نوسان‌گیران سخت کرده، شاهد افت و خیز بازار محصولات پتروشیمی در اقصی نقاط جهان هستیم. پلیمری‌ها در آخرین معاملات انجام شده در بازارها با رفتارهای مختلفی فعالان را در سردرگمی فرو بردند. براساس گزارش‌ها در روز گذشته استایرن مونومر (SM)، تولوئن، پاراکسیلین (PX)، بنزن، اتیلن، پروپیلن، مونواتیلن گلیکول، ایزومر زایلن مخلوط (Isomer MX) و نفتا رشد قیمت را در بازارهای آسیایی تجربه کردند، در حالی که شاهد کاهش بهای ترفتالات اسید خالص در این بازارها بودیم.

در معاملات انجام شده دیروز؛ قیمت بنزن در بازارهای آسیا صعودی بود که این رشد قیمتی در پی افزایش نرخ تولوئن بالادستی و نیز افزایش ارزش ثبت شده برای استایرن مونومر پایین‌دستی، صورت گرفته است. قیمت بنزن بالادستی فوب کره با ثبت افزایش ۱۰ دلاری به میزان ۷۸۰ دلار آمریکا بر هر تن رسید. قیمت تولوئنFOB کره نیز در این روز با رشد ۵دلاری تا ۷۹۰ دلار بر هر تن افزایش داشت.

قیمت استایرن مونومر پایین‌دستی فوب کره نیز با ثبت رشد محسوس ۵ دلاری در بازار دیروز در محدوده ۱۲۹۰ دلار آمریکا بر هر تن مورد دادوستد قرار گرفت. این رشد قیمتی در پی افزایش پی‌در‌پی میزان تقاضا برای بنزن بالادستی در منطقه رخ داد. همچنین بهای استایرن مونومر CFR چین نیز افزایش ۵ دلاری داشت و تا ۱۳۱۵ دلار بر هر تن بالا رفت. قیمت اتیلن نیز در جدیدترین معاملات انجام شده افزایش ثبت کرد؛ با وجود روند ضعیف تقاضا برای اکثر مشتقات پایین دستی، قیمت اتیلن در آسیا در هفته گذشته با رشد همراه بود. بهای اتیلن فوب کره هفته گذشته میلادی را با افزایشی در حدود ۵ دلار بر هر تن به پایان رساند. قیمت پروپیلن نیز در بازارهای آسیایی با رشد همراه بود. خاموش شدن دستگاه‌ها و بسته شدن خط تولید بسیاری از کارخانه‌ها در آسیا در راستای اجرای عملیات تعمیر و نگهداری تجهیزات، یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر روند قیمتی محصولات پلیمری در شرایط کنونی است. همچنین تولوئن و پاراکسیلین در بازارهای اروپایی نیز با رشد قیمتی همراه بودند کما اینکه نفتا نیز دیگر ماده پتروشیمیایی مهمی بود که افزایش بها را به خود دید. در طرف مقابل اما فعالان اروپایی با افت نرخ پروپیلن و بنزن مواجه شدند. به گزارش دنیای اقتصاد به نقل از اینوستیگ (Investing)؛ یکی از مهم‌ترین مباحث درخصوص بازار محصولات پتروشیمی، موضوع خوراک آنهاست که علاوه بر اهمیت بالا، تاثیر بسزایی نیز در روند قیمتی این محصولات دارد. در این میان، گاز طبیعی مایع (Liquid Natural gas) با توجه به مزیت‌هایی که بر سایرین دارد، در صدر اولویت جای می‌گیرد.

پایان زودتر از انتظار ذخایر زیرزمینی و ایجاد مشکلات جدی زیست‌محیطی در نتیجه آلاینده‌های حاصل از سوختن این منابع انرژی در جو زمین، دو معضل اساسی است که در سال‌های اخیر ذهن کارشناسان را به خود درگیر کرده است. در میان سوخت‌های فسیلی، نفت به‌علت هزینه‌های به‌نسبت پایین استحصال و نیز ساختار شیمیایی آن سال‌ها است که به‌عنوان گزینه اول منبع تامین انرژی مطرح شده است، اما رشد چشمگیر قیمت‌های این سوخت گرانبها و نوسانات سینوسی آن در سال‌های گذشته، منابع محدود آن و همچنین ملاحظات زیست‌محیطی، فعالان این صنعت و نیز صاحبان قدرت‌های دنیا را بر آن داشت تا حرکتی جهت تعدیل روند مصرف این ماده که تا پیش از آن با نرخ قابل‌توجهی در حال رشد بود، ایجاد کنند؛ به‌همین سبب کشورهای صنعتی به ‌فکر چاره‌اندیشی و اتخاذ راهکارهایی برای استفاده مطلوب‌تر از این منبع تجدیدناپذیر افتادند و در نتیجه درصدد یافتن جایگزین‌‌های مناسب برای این ماده ارزشمند برآمدند.

گاز طبیعی نمونه‌ای از این سوخت‌های جایگزین‌ است که در حال حاضر بیش از ۲۰درصد انرژی مصرفی جهان را تامین می‌کند که با آهنگ ۴/ ۲ درصد در حال رشد است. با توجه به شرایط زیست‌محیطی و کاهش ذخایر نفتی جهان، سهم این سوخت در سبد مصرف انرژی در حال افزایش است؛ به‌‌نحوی‌که طبق گزارش انجمن جهانی انرژی حداقل تا سال ۲۰۲۰ گاز طبیعی بهترین گزینه به‌عنوان سوخت جایگزین نفت خواهد بود. گاز طبیعی ماده خام ضروری برای بسیاری از محصولات عمومی دیگر نیز هست؛ مانند رنگ‌ها، کود، پلاستیک‌ها، ضدیخ، فیلم عکاسی، داروها و مواد منفجره.

گاز طبیعی مایع یا ال‌ان‌جی (Liquid natural gas) به گاز طبیعی‌ای اطلاق می‌شود که موقتا برای ذخیره‌سازی یا حمل‌ونقل در حجم زیاد به حالت مایع تبدیل شده است. براساس آمارهای رسمی؛ با وجود اهمیت بالا و فاکتورهای مثبت استفاده از گاز طبیعی مایع، اما اخیرا میزان تقاضا برای این ماده مهم رو به افول گذاشته است؛ هرچند پیش‌بینی‌ها برای تقاضای این گاز حاکی از رشد معنی‌دار آن تا سال ۲۰۲۰ میلادی است. آمارهای موجود از کل تقاضای گاز طبیعی از افت قابل‌توجه این میزان حکایت دارد؛ ضمن اینکه واردات گاز طبیعی مایع آمریکا از طریق خط لوله از کانادا و واردات LNG نیز تا حدود بالایی کاهش داشته است. از سوی دیگر؛ میزان تولید بازاری گاز طبیعی مایع آمریکا نیز در مقایسه با میزان سال گذشته میلادی نزولی بوده است اما با توجه به پیش‌بینی‌های کارشناسان، تا پایان دهه جاری میلادی می‌توان به رشد قابل‌ملاحظه تقاضا برای LNG و نیز بهای آن امیدوار بود.

براساس جدیدترین گزارش منتشر شده از سوی موسسه پلاتس، میزان تولیدکنندگان LNG کانادا در میان رشد تولیدات از یکسو و نیز تضعیف تقاضای محلی از سوی دیگر، درصدد راهیابی و تصاحب بازارهای آسیایی هستند. این گروه از فعالان صنعت گاز طبیعی مایع در کانادا به‌طور پیگیر به دنبال فرصت‌های صادراتی در منطقه آسیا هستند، چرا‌که براساس برنامه‌های طرح‌ریزی شده و در دست اقدام، تصمیمات از تلاش برای افزایش میزان تولیدات تا حدود ۲۳ درصد تا سال ۲۰۲۰ میلادی حکایت دارد. در حال حاضر میزان تولید LNG در غرب کانادا در حدود ۶۵۰ هزار بشکه در هر روز تخمین زده شده که پیش‌بینی می‌شود تا ۵ سال آینده تا میزان ۸۰۰ هزار بشکه در روز رشد داشته باشد.