حدیث موسوی: یکی از مهم‌ترین‌ برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت درخصوص توسعه صنعت فولاد کشور توجه به راه‌اندازی واحدهای جدید تولید فولاد در مناطق جنوبی کشور و نزدیک به آب‌های آزاد است.

با توجه به اینکه یکی از ملزومات و پیش‌نیازهای اصلی توسعه این صنعت فراهم بودن زیرساخت‌ها و نزدیک بودن طرح مورد نظر به منابع انرژی و آب است، یکی از اصلی‌ترین انتقاد‌های وارده به طرح‌های هفت‌گانه فولاد استانی در طول چند سال اخیر مساله عدم توجه به چنین فاکتورهایی بوده است.

بر این اساس هفته گذشته در حضور وزیر صنعت، قرارداد ساخت مجتمع فولاد مکران در منطقه آزاد چابهار به امضا رسید که حکایت از تغییر مسیر درست سیاست‌های وزارتخانه تحت مدیریت وی در احداث واحدهای جدید فولادی متناسب با فراهم بون زیرساخت‌های اصلی اعم از انرژی، دسترسی به آب‌های آزاد، حمل‌ونقل‌ مواد اولیه و مواردی از این دست داشت.

این در حالی است که نعمت‌زاده چندی پیش با حضور در محل کارخانه فولاد گلستان در منطقه شهرک هزار هکتاری اترک از کلنگ‌زنی این کارخانه امتناع کرده و اعلام کرده بود: به علت آماده نبودن زیرساخت‌ها لزومی برای کلنگ‌زنی نمی‌بینم.

مساله آب برای توسعه صنعت فولاد کشور به حدی حیاتی‌ است که اخیرا موسسه متال‌اکسپرت درخصوص بحران کم‌آبی در صنعت فولاد کشور هشدار داده و اعلام کرده است: ایران با اینکه ذخایر سنگ آهن و گاز فراوان دارد و بزرگ‌ترین‌ تولیدکننده فولاد خاورمیانه است، اما احتمالا در برنامه افزایش ظرفیت تولید با مشکلاتی مواجه شود؛ چرا‌که در خلال سال‌های اخیر اغلب نقاط کشور با مشکل کم‌آبی روبه‌رو‌ بوده و هستند.

به گزارش این موسسه در مناطق مرکزی به ویژه در اصفهان مشکل کم‌آبی جدی است، به‌طوری که این عامل بر عملکرد فولادسازان منطقه در راستای توسعه و راه‌اندازی طرح‌های جدید اثر نامطلوب خواهد گذاشت. از این رو پروژه‌های بیشتری از توسعه فولاد در مناطق جنوبی کشور راه‌اندازی می‌شوند و حوزه خلیج فارس و دریای عمان به زودی تبدیل به مرکز تولید فولاد خواهند شد.

شناسایی تهدیدها و فرصت‌های صنعت فولاد کشور

به هر طریق با آنکه یکی از ملزومات مهم برای توسعه صنعت فولاد کشور همان‌طور که اشاره شد، بحث دسترسی به آب است، اما این مساله تنها ریسک‌ و تهدید صنعت آهن و فولاد کشور محسوب نمی‌‌شود.

نتایج مطالعات نشان می‌دهد، صنعت فولاد کشور با مجموعه‌ای از ریسک‌ها روبه‌رو است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

نقصان تامین کنسانتره و گندله، تامین غیربهینه آهن قراضه و بازار ناکارآی آن، فقدان سرمایه‌گذاری مناسب جهت تامین زغال‌سنگ کک شو، افزایش هزینه استخراج به دلیل کاهش خلوص و کیفیت معادن، رشد نامتوازن عرضه محصولات فولادی و مازاد ظرفیت، فقدان سیاست پایدار و بهینه تعرفه، افزایش رقبا در صنعت آهن و فولاد، رشد بی‌ثباتی و رکود بازار و کاهش حاشیه سود کارخانه‌ها، فقدان نظام تامین مالی کارآ در صنایع ایران از جمله فولاد، روند فزاینده قیمت انرژی به قیمت محصول، تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، نااطمینانی‌های ناشی از تورم، کاهش رقابت‌پذیری نسبی صنعت فولاد، عدم توازن قیمت محصولات داخلی و خارجی محصولات فولادی، تاثیر منفی مناقشات هسته‌ای بر سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در صنعت فولاد و معدن کشور و مواردی از این دست.

در مقابل البته صنعت آهن و فولاد کشور با فرصت‌هایی از جمله دسترسی به سنگ‌آهن، منابع گاز، پیشرفت‌های تکنولوژیکی توانمندی شرکت‌های طرح و توسعه داخلی در اجرای پروژه‌ها، قابل بازیافت بودن آهن و فولاد روبه‌رو است. کمااینکه مسائلی همچون هدفمندی یارانه‌ها و اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، ارزش‌گذاری اجتماعی کمتر برای محیط زیست در ایران و قوانین زیست محیطی سهل‌تر در احداث کارخانه‌های فولادی برخلاف دیگر کشورها، خاصیت پیش‌رانگی اقتصادی صنعت آهن و فولاد، پیوستن به WTO و تاثیر مثبت آن بر خدمات برق، نزدیکی به بازارهای جهانی (شرق آسیا، کشورهای حوزه خلیج فارس، شمال اروپا و آفریقا) و ارتباط با آب‌های آزاد جهت فروش محصولات فولادی از دیگر فرصت‌های خوب این صنعت به شمار می‌روند که زمینه توسعه هرچه بیشتر آن را در صورت توجه و تمرکز بر این ظرفیت‌ها فراهم خواهند کرد.