محمد‌حسین بابالو: بازار محصولات پلیمری در هفته گذشته و پس از اعلام قیمت‌های پایه جدید با جهش نرخ‌ها همراه شد که البته شایعه خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالای ایران نیز به این شرایط ملتهب دامن زد. کاهش نسبی حجم معاملات در بورس کالای ایران، افزایش قیمت نفت و سایر محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی، بالابودن موجودی انبارها و عقب نشینی مجدد و محدود قیمت‌ها و انتظار برای افزایش حجم تقاضا را می‌توان مهم‌ترین ویژگی‌های هفته گذشته دانست که ممکن است بازار را باز هم با تحرک بیشتری در آینده همراه سازد. در هفته گذشته حجم معامله پلیمرها بیش از ۱۱ هزار تن کاهش یافت که در نهایت به ۴۳ هزار و ۹۷۱ تن رسید. این در حالی بود که تقاضای موثر در بورس به دلایل مختلف وجود داشت و این کاهش حجم معاملات به دلیل کاهش نسبی عرضه برخی کالاهای جذاب بود که به‌صورت چراغ خاموش رخ داد و البته به بخشی از التهاب فعلی در بازار نیز دامن زد. از سویی افزایش شدید تقاضا روی برخی از کالاهای جذاب که در نهایت به رقابت منجر شد نیز تا حدودی غیرطبیعی به نظر می‌رسید، زیرا همین کالاها از موجودی انبارهای بالایی برخوردار است، بنابراین شائبه بازارسازی را نیز در ذهن ایجاد می‌کرد. در هر حال بازار در هفته گذشته وضعیت مطلوبی نداشت که بروز برخی شایعات نیز در این بین تاثیرگذار بود. مهم‌ترین‌ شایعه را نیز باید خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا دانست. شنیده‌های موجود حکایت از آن دارد که باز هم خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا کلید خورده و ممکن است باز هم به خبر اول رسانه‌های اقتصادی تبدیل شود. البته این تنها یک شایعه است و هیچ مرجعی به‌صورت رسمی آن را تایید نکرده و به نظر نمی‌رسد در شرایط فعلی با وجود بندهای قانونی قدرتمند و نظارت‌های عالیه، چنین رخدادی به ثبت برسد. در هر صورت این شایعه می‌تواند یکی از دلایل اصلی افزایش شدید قیمت‌ها در بازار هفته گذشته نیز به شمار بیاید. در هر حال بورس کالا در شرایط فعلی با تمام انتقادهای متوجه آن، بهترین گزینه برای عرضه محصولات و مواد اولیه است و شفاف‌ترین بازار کالایی در کشور را تشکیل می‌دهد که جایگزینی برای آن متصور نیست، البته حذف بورس کالا به هر دلیل آن هم در شرایطی که احتمال دست یافتن به یک توافق جامع هسته‌ای وجود دارد دقیقا برابر آن خواهد بود که عرضه‌های داخلی جای خود را به عرضه‌های صادراتی بدهد. رخدادی که در کنار عدم نیاز به ارز حاصل از صادرات پتروشیمی‌ها پس از توافق، هیچ داده مثبتی برای کل اقتصاد کشور و مخصوصا اشتغال و زنجیره ارزش در بر نخواهد داشت.

مهم‌ترین رخداد هفته گذشته را می‌توان افزایش شدید قیمت‌های پایه دانست که در کنار افت بهای کالاهای شیمیایی گازی، آمونیاک و اوره، سایر محصولات پلیمری بین ۱ تا ۱۳ درصد رشد و محصولات پتروشیمیایی تا نزدیک به ۱۴ درصد رشد را نیز به ثبت رساندند. افزایش شدید قیمت‌ها باعث شد بازار با شدت کم‌سابقه‌ای افزایشی شود که رشد شدید بهای پلیمرها را در بازار داخلی به ثبت رساند. این در حالی بود که در پایان هفته بخشی از این افزایش قیمت‌ها خنثی شد و بازار تقریبا به یک روند عادی قیمتی بازگشت، ولی قیمت‌های فعلی بسیار بالا است. از سویی به تبع بالا بودن نسبی حجم معاملات در بورس کالا و رشد عرضه پتروشیمی‌ها، موجودی انبارها بسیار بالا است یعنی تا فاصله زمانی بین اعلام قیمت‌های پایه جدید در نیمه اردیبهشت‌ماه، شاید بازار پتانسیل یک عقب‌نشینی قیمتی را داشته باشد.

در لحظه تنظیم این گزارش قیمت‌های نفت همگی در مسیر افزایش قرار دارند که بیشترین رشد را قیمت جهانی نفت برنت به خود اختصاص داده است. قیمت نفت خام برنت با رشدی بیش از نیم درصد به ۶۵ دلار و ۲۰ سنت رسید که به نسبت قیمت‌های پایین هفته‌های پیش، می‌تواند یک رکورد محسوب شود. قیمت نفت خام آمریکا نیز با ۲۱/ ۰ درصد رشد، به ۵۷ دلار و ۸۶ سنت در هر بشکه رسید که قیمت این نوع نفت را به ۶۰ دلار نزدیک می‌کند. رسیدن قیمت نفت خام آمریکا به ۶۰ دلار داده‌ای است که تاثیر بسیاری بر بازار نفت این کشور مخصوصا شرایط استخراج شیل‌های نفتی خواهد گذاشت. از سویی قیمت سبد نفتی اوپک نیز در ۲۳ آوریل به نرخ ۵۹ دلار و ۱۴ سنت رسید که تغییرات چندانی را نشان نمی‌دهد. رفتار چندگانه عربستان با یمن، بالا بودن پتانسیل تردید نسبت به احتمال توقف یا بروز اختلال در صادرات نفت خام عربستان و همچنین تنش‌های ژئوپلیتیک در منطقه، عقب‌نشینی شیل اویل‌ها در آمریکا و افزایش محدود تقاضا در بازارهای جهانی و نوسان ارزش دلار و... مواردی است که بر بازار نفت تاثیرگذار هستند که ادامه دار بودن این شرایط در کنار نوسان موجودی ذخایر نفت آمریکا می‌تواند باز هم به ادامه افزایش قیمت‌ها کمک کند. در بازار پلیمر‌ها و سایر محصولات پتروشیمی نیز شرایط مشابهی حکمفرما است، ولی کاهش قیمت گاز طبیعی در بازارهای آمریکا در کنار پایان یافتن روزهای سرد سال، داده‌هایی برای محدودسازی قیمت تمام‌شده محصولات پتروشیمی خواهد بود. البته این عقب‌نشینی بیشتر بر کالاهایی موثر بوده که کاملا بر پایه گاز طبیعی هستند همچون گازهای مایع یا اوره و آمونیاک که کاهش قیمت پیدا کردند.

افزایش شدید قیمت مواد اولیه صنعت پتروشیمی همچون الفین‌ها، رشد بهای نفتا و بنزن مواردی است که بر کل بازار پلیمرها موثر خواهند بود. به نظر می‌رسد این روند افزایش حداقل در هفته آینده نیز ادامه یابد که رشد قیمت نفت سیگنال مثبت مهمی برای این رشد محسوب می‌شود.

بازار پلیمرها در انتظار بازگشت خریداران