محمد‌حسین بابالو: بازار محصولات پتروشیمی با محوریت پلیمرها شرایط چندان جذابی ندارد، ولی با تجربه افزایش حجم معاملات در بورس کالا و کاهش قیمت‌ها انتظار داریم تا خریداران مجددا به بازار بازگشته و افزایش حجم تولید در صنایع پایین‌دستی را به همراه داشته باشد، البته هنوز هم برخی از فعالان بازار انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها را دارند و این نکته در کنار توجه خریداران به بازار داخلی به جای بورس کالا از دلایل اصلی شرایط ضعیف فعلی است. در معاملات روز دوشنبه بورس کالای ایران شرایط چندان جذابی حاکم نبود ولی به نسبت روزهای پیش از آن با افزایش حجم معاملات و توجه بیشتر فعالان بازار رو‌به‌رو شدیم، اما هنوز تا رسیدن به شرایط رونق فاصله داریم. پایین بودن حجم معاملات و ورود اغلب کالاها به مچینگ، توجه به گریدهای سنگین و پیشرفته، بالا بودن نسبی جذابیت عرضه‌های OFF همچون گذشته، کم توجهی بازار به اغلب پلی‌پروپیلن‌ها، عرضه‌های سلف پلی‌استایرن‌ها، رواج شایعاتی مبنی بر کاهش بیشتر قیمت‌ها در بورس و بازار، توجه خریداران و فروشندگان اصلی به عرضه‌های خارج از بورس مخصوصا در مورد کالاهایی با خریداران محدود، برخی از واقعیت‌های رینگ محصولات پتروشیمی و عرضه‌های پلیمرها در بورس کالای ایران بود. به نظر می‌رسد شرایط کلی به آرامی در مسیر بهبود قرار گرفته، ولی برای آغاز ماه و انتظار برای بازگشت بیشتر خریداران شرایط مطلوبی حاکم نبود. با توجه به افزایش تنوع و حجم عرضه‌ها در روز سه‌شنبه انتظار بهبود محدود شرایط معاملات در روز جاری وجود خواهد داشت.

در بازار داخلی شرایط جذابی حاکم نیست و کاهش قیمت‌ها تاکنون به بهبود بازار منجر نشده است. شنیده‌ها حکایت از افزایش شدید حجم عرضه‌ها در بازار داخلی داشته که توان چانه‌زنی خریداران را افزایش داده است، البته با توجه به نزدیکی به پایان سال و به نسبت سال‌های قبل، هنوز شرایط متعادلی بر بازار حاکم نشده و انتظار داریم تا باز هم تقاضا افزایش یابد، البته با توجه به شرایط تولید و زمانبر بودن فرآیند خرید، تحویل، حمل، تولید و عرضه به بازار شاید هم‌اکنون نیز زمان مهمی از دست رفته است و انتظار برای تقویت شدید و بنیادین بازار اندکی خوش‌بینانه باشد. این در حالی است که هنوز هم به دورنمای بازار و افزایش تولید در صنایع پایین‌دستی به دلایل مختلف امیدواریم.

در بازار داخلی و پس از اعلام قیمت‌های جدید این انتظار وجود داشت که خریداران به بازار باز‌گردند و با افزایش حجم خرید در قیمت‌های کاهش یافته فعلی بازار با افزایش تحرک رو‌به‌رو شود، ولی هنوز شاهد این رخداد نیستیم. ضعف شدید صنایع پایین‌دستی و خریداران کوچک و بزرگ محصولات پتروشیمی در بورس کالا و حتی بازار غیررسمی دلیل اصلی این شرایط بود، البته شرایط سخت بازارهای صادراتی با محوریت بازار عراق برای صنایع تکمیلی، ضعف تقاضای داخلی و مخصوصا رواج شایعاتی مبنی بر احتمال کاهش مجدد قیمت‌ها و بسیاری اما و اگر دیگر را می‌توان از دلایل اصلی این شرایط دانست، البته با توجه به کاهش قیمت‌های جهانی و مخصوصا افت قیمت‌های صادراتی تولیدکنندگان بزرگ داخلی این شایعه تا حدودی حتی قوت می‌گیرد که احتمال اعلام قیمت‌های پایه هر دو هفته یکبار نیز به این وضعیت دامن زده است.

تمامی این موارد در حالی است که در روزهای اخیر انتقادهای فراوانی نسبت به نحوه تعیین قیمت‌های پایه از سوی دفتر صنایع تکمیلی شرکت ملی پتروشیمی روی خروجی رسانه‌ها قرار گرفت که به واکنش مدیرکل این دفتر منجر شد. واقعیت آن است که قیمت‌های پیشنهادی این دفتر بر اساس کار کارشناسی گسترده‌ای صورت گرفته و شاید برخی از انتقاد‌ها تا حدودی بدبینانه باشد. این در حالی است که عدم اعلام برخی از قیمت‌ها نیز توجیه قدرتمندی داشته و بر اساس واقعیت‌های بازار صورت گرفته است. به گزارش «سنا» محتشمی پور در پاسخ به این پرسش که آیا قیمت پایه محصولات از هر ماه به دو هفته یکبار تغییر نمی‌کند؟ گفت: اتفاقا یکی از مواردی که درخصوص اختلاف قیمت‌های ایران با سایر نقاط مطرح می‌شود همین موضوع است، چراکه وقتی ما میانگین قیمت یک ماه را محاسبه می‌کنیم و قرار است این قیمت یک ماه بر معاملات بورس کالا حاکم باشد، به‌طور حتم اگر تغییری در قیمت‌های جهانی رخ دهد، سرعت رسیدن این تغییر به نرخ‌های ایران یک ماه زمان می‌برد. به این ترتیب ما هم در تلاش هستیم تا با اعلام دو هفته‌ای قیمت‌های پایه، با سرعت بیشتری همسو با نرخ‌های جهانی حرکت کنیم اما موضوعی که در این رابطه وجود دارد، دشواری‌ها و زمانبر بودن محاسبه قیمت ۲۰۰ محصول است که امیدواریم با تکمیل سیستم‌ها و جواب دادن نرم افزارهای موجود در دفتر توسعه صنایع تکمیلی، از ۱۵ بهمن قیمت‌های دوهفته‌ای نیز اعلام شود.

مهم‌ترین‌ رخدادهای موثر بر بازار محصولات پتروشیمی در روزهای اخیر:

- کاهش شدید جذابیت معاملات قیر به رغم کاهش قیمت‌های پیشنهادی در بورس کالا مخصوصا در ابتدای هفته.

- کاهش جذابیت وکیوم باتوم پس از اعمال قیمت‌های جدید در کنار انتظار برای بهبود شرایط تقاضا که از هم‌اکنون در حال خودنمایی است.

- بی‌توجهی کلی بازار به عرضه‌های هفته جاری تاکنون.

- کاهش قیمت‌های پیشنهادی در بورس و بازار پس از اعمال قیمت‌های پایه جدید.

- ضعف عجیب تقاضا و دورنمای خطرناک کاهش تولید در صنایع پایین‌دستی.

- محدودیت عرضه‌های صادراتی محصولات نهایی با محوریت بازار عراق.

- نزدیکی به روزهای پایانی سال که انتظار برای افزایش تقاضا وجود خواهد داشت.

- کاهش شدید قیمت‌های صادراتی برخی از تولیدکنندگان داخلی که انتظار کاهش قیمت‌های پایه یا قیمت‌های پیشنهادی از سوی تولیدکنندگان را قوت می‌بخشد.

- کاهش ادامه‌دار قیمت‌های جهانی محصولات پلیمری در کنار ثبات نسبی قیمت نفت.

- بالابودن شدید موجودی انبارهای تولیدکنندگان بزرگ و بی‌توجهی خریداران به کاهش قیمت‌‌ها.

- توجه بسیاری از خریداران به بازار داخلی و تغییر جهت از بورس کالا به سمت بازار.

- کاهش فاصله قیمتی بین بورس و بازار در کنار پایین‌تر بودن قیمت برخی از کالاها در بازار به نسبت قیمت تمام شده آن در بورس کالای ایران.

- انتظار خریداران برای کاهش بیشتر قیمت‌ها که هنوز هم آنها را از خرید منع می‌کند.

- رواج شایعاتی مبنی بر کاهش مجدد قیمت‌ها در روزهای آینده که باعث شده تا خریداران با کاهش حجم خرید موضع احتیاطی اتخاذ کنند.

- احتمال اعلام قیمت‌های پایه جدید از ۱۵ بهمن‌ماه به‌صورت دو هفته یکبار که پتانسیلی برای کاهش مجدد قیمت‌ها خواهد بود.

- ثبات نسبی قیمت دلار در سطوحی نزدیک به ۳۴۶۰ تومان در حالی که انتظار برای افزایش قیمت دلار به بالای ۳۵۰۰ تومان است و مقاومت دولت در این خصوص.

- وجود تقاضا ولی با نرخ‌هایی کمتر از قیمت‌های پیشنهادی در بورس کالا.

انتظار برای بهبود روزشمار بازار