صنایع پایین‌دستی محصولات پتروشیمیایی وضع مطلوبی ندارند
افزایش تردید و کاهش ثبات در بازار
محمد‌حسین بابالو: کاهش جذابیت معاملات و تضعیف نسبی تقاضا یکی از واقعیت‌های بازار در روزهای اخیر است که البته درخصوص محصولات پتروشیمیایی کمتر از محصولات پلیمری احساس می‌شود. با توجه به برخی ویژگی‌های فنی تولید و مصرف این قبیل محصولات اوضاع بازار مواد اولیه پتروشیمیایی هم چندان جذاب نیست که نشان‌دهنده روزهای سخت تولید در صنایع پایین‌دستی بزرگ مصرف‌کننده این قبیل محصولات است. این در حالی است که افزایش روز افزون تعداد و تنوع اجناس وارداتی در بازار داخلی برای انواع محصولات پتروشیمی و پتروشیمیایی با قیمت‌ها و کیفیت‌های متفاوت باعث شده تا بازار با یک عقب‌نشینی مقطعی رو‌به‌رو شود. در هر صورت نمی‌توان ادعا کرد که بازار این قبیل کالاها و محصولات تولیدشده از آنها چندان مطلوب بوده و هست ولی وخامت اوضاع پلیمری‌ها را هم ندارد. سقوط قیمت جهانی نفت خام و سایر محصولات پالایشی و پتروشیمی، ثبات نسبی و حتی کاهش قیمت دلار در روزهای اخیر، مباحث مربوط به انعقاد قراردادهای تجاری بین ایران و ترکیه و وضع تعرفه ترجیحی بین دو کشور، شرایط سخت بازار عراق و همچنین جایگیری ترکیه در این بازار و کسب سهم بازار بیشتر به کمک شایعه وضع تعرفه‌های ترجیحی بین ترکیه و عراق و همچنین شرایط سخت تولید در داخل مواردی است که بازار محصولات پتروشیمیایی را متاثر کرده است. به نظر می‌رسد در صورتی که حمایتی از این بازار یا بازارهای مشابهی صورت نگیرد وضعیت سخت فعلی رو‌به وخامت خواهد گذاشت.
روز چهارشنبه به‌صورت سنتی زمانی برای عرضه محصولات پتروشیمیایی است که با توجه به ویژگی‌های فنی از تفاوت‌های بنیادینی با بازار محصولات پلیمری برخوردار است. با توجه به پرهزینه بودن شرایط تولید در صنایع مصرف‌کننده این قبیل کالاها بسیاری از تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند تا مواد اولیه مورد نیاز خود را به هر قیمتی تهیه کنند زیرا هزینه‌های متوقف شدن خط تولید بسیار بیشتر از هزینه خرید یک کالا است. البته این شرایط خاص باعث خواهد شد تا یک رقابت غیرمنصفانه بین خریداران این قبیل کالاها ایجاد شود که قطعا به موفقیت شرکت‌ها و تولیدکنندگان بزرگ‌تر منجر می‌شود. از سویی با توجه به نبود سقف رقابت قیمتی، هر میزان افزایش نرخ در بورس کالا امکان ثبت شدن دارد که در گذشته حتی افزایش ۶۰ درصدی قیمت‌ها در یک روز را نیز شاهد بودیم.
منومر وینیل استات CCD سنگاپور، اوره صنعتی، الکیل بنزن خطی، نرمال بوتانول، زایلین مخلوط، ارتوزایلین، بنزن، منو اتیلن گلایکول، دی اتانول آمین، ارتوزایلین، اسید ترفتالیک، اوره صنعتی، دی‌اتیل هگزانول، جوش شیرین، دی‌اتیلن گلایکول، کربنات سدیم سبک، اسید‌استیک، گوگرد گرانوله، اسید سولفوریک، کریستال ملامین و انواع قیر ۶۰۷۰، ۸۵۱۰۰، MC۲۵۰، قیر امولسیون CRS۱، قیر معدنی ۶۰۷۰، عایق رطوبتی BOF، لوب کات سنگین و وکیوم باتوم برخی از کالاهایی بودند که روز چهارشنبه در رینگ محصولات پتروشیمی و پالایشی بورس کالای ایران عرضه شدند. عرضه منومر وینیل استات تولیدی شرکت CCD سنگاپور برای اولین بار، تنوع عرضه‌کنندگان منو اتیلن گلایکول از سوی پتروشیمی مارون، پتروشیمی شازند و فرساشیمی، عرضه دی اتیل هگزانول به‌عنوان یکی از کالاهای جذاب از سوی پتروشیمی شازند و تنوع عرضه‌های سلف را می‌توان بخشی از ویژگی‌های مهم عرضه‌های روز گذشته دانست.
منومر وینیل استات تولیدی شرکت CCD سنگاپور برای اولین عرضه خود با جذابیت و افزایش تقاضا رو‌به‌رو شد که در برابر ۱۱۰۰ تن عرضه شاهد ۱۵۹۵ تن تقاضا بود که نهایتا از قیمت پایه ۴۳ هزار و ۱۷۲ ریال تا قیمت نهایی ۴۹ هزار و ۸ ریال افزایش قیمت داشت که برای اولین عرضه این کالا از جذابیت بسیار بالایی حکایت داشت که می‌توان به کیفیت بالاتر آن امیدوار بود. مطلبی که در آینده و در رفتار خریداران خودنمایی خواهد کرد. کربنات سدیم سبک پتروشیمی شیراز هم با افزایش تقاضا به نسبت عرضه توانست از قیمت پایه ۶۸۹ تومان به قیمت پایانی بیش از ۸۰۰ تومان افزایش قیمت را تجربه کند که البته به نسبت عرضه‌های پیشین قیمت بالاتری را به ثبت رساند. کربنات سدیم سنگین هم دیگر کالای مورد رقابت بود که با افزایش قیمت رو‌به‌رو شد ولی به نسبت کربنات سدیم سبک از جذابیت کمتری برخوردار بود. نرمال بوتانول شازند هم دیگر کالای جذاب روز گذشته بود که به نسبت هفته پیش از افزایش محدود عرضه برخوردار شد ولی قیمت‌ها همچون هفته‌های قبل بود. دی اتیل هگزانول شازند هم همچون گذشته جذاب ظاهر شد اما همچون هفته قبل ۲۲۰ تن عرضه برای آن ثبت شد که به نسبت عرضه‌های ۵۵۰ تنی پیشین یک عقب‌نشینی محسوب می‌شود اما قیمت پایانی آن در کنار افزایش شدید تقاضا با افزایش محدودی رو‌به‌رو شد و نهایتا با قیمت نهایی ۴۲,۴۶۸ ریال معامله شد.
هم‌اکنون نزدیک به ۳ هفته است که التهاب بازار محصولات پتروشیمیایی کاهش یافته و افزایش قیمت‌ها محدود شده است. از طرفی در کنار افزایش محدود عرضه و تنوع نسبی عرضه‌کنندگان برای برخی از کالاهای خاص اتفاق خاصی در بازار رخ نداده است که کاهش جذابیت خرید و عقب‌نشینی محدود تقاضا شاید به خاطر کاهش مطلوبیت تولید و تقاضای محصولات نهایی باشد تا تنظیم بازار. باید به این مطلب بیشتر دقت کرد زیرا در کنار ثبات و حتی کاهش نسبی قیمت دلار در بازار داخلی شاهد کاهش جذابیت صادرات محصولات نهایی هستیم. این در حالی است که کاهش چندانی برای قیمت‌های مواد اولیه برای این قبیل کالاهای جذاب را تجربه نکرده‌ایم. حتی برخی کالاها افزایشی شد.
اتفاق دیگری هم بازار این قبیل کالاها را تهدید می‌کند. هم‌اکنون قرارداد تجارت و تعرفه ترجیحی بین ایران و ترکیه منعقد شده که از اول ژانویه به اجرا در‌آمده است. با توجه به این شرایط جدید نرخ تعرفه بین دو کشور شدیدا کاهش یافته است که واردات کالا برای ترکیه از مبدا ایران و واردات کالا برای ایران از مبدا ترکیه را نیز در کنار کاهش تعرفه، تسهیل می‌کند. این شرایط باعث شده تا قیمت‌های تمام شده مواد اولیه از مبدا ایران برای ترکیه کاهش یابد که جذابیت صادرات را برای تولیدکنندگان مواد اولیه داخلی تسهیل می‌کند که به افزایش جذابیت صادرات به جای فروش مواد اولیه در بازار داخلی می‌انجامد. از سویی ترکیه به‌عنوان دومین واردکننده محصولات پتروشیمی در جهان از این شرایط استفاده کرده و کالاهایی با قیمت تمام شده پایین تر را تولید خواهد کرد. این در حالی است که به کمک کاهش ترجیحی تعرفه‌ها، واردکنندگان داخلی می‌توانند با قیمت‌های بسیار پایینی کالاهای تولیدشده از مواد اولیه ایرانی را به ایران وارد کنند. البته در این بین شاید تخصیص ارز مبادله‌ای هم بتواند برای برخی از کالاها مثمر‌ثمر واقع شود که قطعا قیمت تمام شده اجناس وارداتی را حتی از قیمت تمام شده داخلی نیز ارزان‌تر وارد خواهند کرد. با توجه به اهمیت روزافزون این رخداد، در آینده بیشتر به این مطلب خواهیم پرداخت.
ارسال نظر