الزامات رشد پویا در زنجیره تولید فولاد

حدیث موسوی: کمتر از دو هفته دیگر سالن اجلاس سران میزبان غول‌های فولادی جهان و فعالان داخلی صنعت فولاد و معدن کشور است تا در همایشی دو روزه چشم‌انداز این صنعت و دلایل عدم توازن آن از سوی کارشناسان و سیاست‌گذاران مورد نقد و بررسی قرار گیرد. دکتر یحیی آل‌اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی تهران و عضو کمیته راهبردی پنجمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران که سال گذشته ضرورت ایجاد یک ستاد عملیاتی با رویکرد و نگاه جامع، غیربخشی‌نگر و غیرمنتفع شخصی را برای رهبری و هدایت بهتر این صنعت استراتژیک مطرح کرد، در مصاحبه با «دنیای اقتصاد» از الزامات رشد پایدار و پویا در زنجیره تولید فولاد و راه‌های غلبه بر عدم توازن‌ها سخن گفت. متن این گفت‌و‌گو را در ادامه می‌خوانید. به عنوان نخستین سوال چالش‌های حال حاضر صنعت فولاد را که نیازمند توجه و رسیدگی است در چه مواردی دسته‌بندی می‌کنید؟

مهم‌ترین‌ مشکل و تنگنایی که در حال حاضر صنعت فولاد با آن روبه‌رو است به عدم امکان فعالیت صنعت فولاد کشور در فضای رقابتی واقعی و کاهش چالاکی و بهره‌وری این صنعت به دلیل استفاده از منابع طبیعی ارزان‌قیمت بازمی‌گردد. از سوی دیگر گسسته شدن زنجیره ارزش تولید این کالای اساسی (فولاد) به دلیل دخالت دولت و مخدوش کردن قیمت‌ها از دیگر مشکلات موجود است. به بیان دیگر عدم سرمایه‌گذاری لازم و مناسب در تولید گندله و آهن اسفنجی و سرمایه‌گذاری‌های بیش از نیاز در سایر بخش‌ها در زنجیره ارزش تولید بی‌شک ناشی از مخدوش شدن قیمت‌ها است که بروز کرده است. باید تاکید کنم تمام چالش‌های موجود در راه توسعه این صنعت مادر و استراتژیک تنها به این دو مورد ختم نمی‌شود بلکه نبود تفکر سیستماتیک و برنامه‌ریزی درست در مورد صنایع کشور از جمله فولاد، مصلحت‌اندیشی‌های غیرمنطقی و انتخاب دستوری و تحمیلی در مورد مکان فعالیت صنایع فولاد هم از دیگر چالش‌های حال حاضر این صنعت به شمار می‌روند. کمااینکه مواردی همچون رقابت‌های غیرمنطقی منطقه‌ای و رویکردهای غیراصولی و غیرفنی برای ایجاد صنایع بزرگ بدون توجه به امکانات و زیرساخت‌های مورد نیاز، علامت‌دهی نادرست به فعالان اقتصادی برای سرمایه‌گذاری و توسعه خطوط صنایع فولادی، تحریم و محدود شدن مبادلات بانکی که منجر به بروز سختی‌های زیادی بر سر راه واردات تکنولوژی و ماشین‌آلات مورد نیاز برای توسعه این صنعت مطابق آخرین فناوری‌های روز دنیا شده است، عدم توجه جدی به توسعه صادرات و تکمیل زنجیره تولید ارزش این محصول و در نهایت ساختار دولتی حاکم بر این صنعت و سهم پایین بخش خصوصی واقعی در آن نیز دیگر مشکلات موجود در این صنعت مادر محسوب می‌شوند.

طی سال‌های اخیر این صنعت درگیر عدم توازن بی‌شماری بوده است؛ به این معنی که به‌رغم منابع غنی سنگ‌آهن، فولادی‌ها در تامین مواد اولیه از قبیل گندله و آهن اسفنجی با تنگنا روبه‌رو هستند و از طرفی مجوزهای بی‌شماری برای احداث واحدهای نوردی که بعضا بیش از نیاز بازار است داده شده، ضمن اینکه چندین طرح فولادی بدون توجه به زیرساخت‌های مورد نیاز آن از قبیل دسترسی به حمل و نقل ریلی و منابع آبی کلید خورده است و موارد بی‌شماری از این دست. به اعتقاد شما راه چاره برای غلبه بر این عدم‌توازن‌ها چیست؟ نقش یک مدیریت جامع و فراگیر را برای بهبود این شرایط که سال گذشته مطرح کردید و بسیار مورد استقبال فعالان این صنعت قرار گرفت، چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به اعتقاد من، مجموعه رشته فعالیت فولاد از معدن گرفته تا تولید، واردات، حمل‌ونقل‌ و مصرف احتیاج به یک نظام تدبیر و سیاست‌گذاری و مدیریت منسجم و هماهنگ دارد که ضمن استقلال حرفه‌ای در قسمت‌ها اما به‌صورت هماهنگ عمل کند. در حقیقت یک مجمع و هماهنگ‌کننده در نهادی متشکل از نخبگان و فعالان فولاد و معدن کشور برای غلبه بر این عدم توازن‌ها در زنجیره ارزش تولید فولاد بی‌اندازه ضروری است. از سوی دیگر ارائه برنامه‌ای جامع، فراگیر و بسیار منسجم و کارآ برای تحقق رشد پویا و معنادار در این صنعت با توجه به الزامات و دلالت‌های سیاست‌گذاری زیر مورد نیاز است. نخست ثبات اقتصاد کلان، تاکید بر سیاست‌های ضدتورمی و ایجاد انضباط در سیاست‌های پولی و مالی دولت و بانک مرکزی. دوم کاهش نوسانات نرخ ارز و اتخاذ سیاست تک نرخی ارز، سوم ارائه تصویر روشن، شفاف و بلند مدت از قیمت عوامل تولید به ویژه مواد خام و انرژی مورد نیاز صنعت فولاد کشور، چهارم حذف دخالت دولت در قیمت‌گذاری و کنترل قیمت مواد اولیه و محصولات تولیدی در کل زنجیره صنعت فولاد، پنجم تسهیل دسترسی به فناوری‌های نوین از طریق تعامل بهینه با کشورهای جهان و در نهایت کاهش درجه بالای انحصار در این صنعت از طریق تقدم توسعه بخش خصوصی و افزایش رقابت که در صورت تحقق همگی این موارد باید بسیار امیدوار بود با توسعه و پیشرفت روزافزونی در صنعت فولاد کشورمان روبه‌رو شویم.

به‌عنوان عضو کمیته راهبردی پنجمین همایش «چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران»، چه پیشنهادهایی برای برگزارکنندگان این همایش دارید تا شاهد خروجی‌های بهتر آن برای فعالان صنعت فولاد و معدن کشور باشیم؟

اگر در این همایش به سمت استفاده حداکثری از نظرات خبرگان و کارشناسان مجرب و دلسوز حرکت کنیم و بتوانیم آمارها و تحلیل‌های درست و واقع‌بینانه از صنعت فولاد کشور با توجه به روند تاریخی و کلیه عوامل دخیل بر شکل‌گیری وضعیت فعلی این صنعت ارائه دهیم باید گفت که شاهد خروجی‌های بسیار خوب و کاربردی‌ از این همایش برای فعالان هر دو طیف صنعت فولاد و معدن کشور خواهیم بود. مضاف بر اینکه طرح سوالات اساسی و کلیدی در مورد چرایی وضعیت نامساعد فعلی صنعت فولاد و تلاش برای دریافت پاسخ‌های مسوولان صنعت در مورد راه حل‌های سیاستی آنها برای رفع مشکلات و تلاش در جهت جلب مشارکت متخصصان برای ارائه راهکارهای صحیح و متناسب با شرایط فعلی اقتصاد کشور از دیگر پیشنهادهایی است که می‌توان برای برگزاری هر چه بهتر همایش مذکور ارائه داد. همچنین انعکاس برخی از فعالیت‌های بخش خصوصی واقعی در زمینه تولید و صادرات در صنعت فولاد و نظرخواهی از آنها برای رونق بخشی و توسعه این صنعت و انعکاس نتایج و یافته‌های کاربردی همایش به سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان صنعت فولاد کشور و ارزیابی اقدامات، تغییرات و توصیه‌های سمینارهای گذشته در عمل به نتایج حاصل از آنها از دیگر الزامات برگزاری پویاتر این همایش خواهد بود.

***

علاقه‌مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر یا حضور در این همایش می‌توانند با شماره ۸۷۷۶۲۴۳۰ تماس حاصل کنند یا وب‌سایت http://events.den.ir مراجعه فرمایند.