دورنمای مثبت تولید

محمد‌حسین بابالو: روز گذشته حجم عرضه‌های محصولات شیمیایی در بورس کالا افزایش یافت؛ ولی هجوم تقاضا به گونه‌ای بود که افزایش قیمت‌هایی بیشتر از گذشته ثبت شد. ساده‌ترین برآیند این شرایط را می‌توان بهبود حجم تولید در نظر گرفت که نقطه قوت بزرگی به شمار می‌آید. رقابت بر سر خرید، بازگشت خریداران به بازار، کاهش قیمت‌های پایه در بورس و افزایش قیمت‌ها در بازار، کاهش فاصله قیمتی بین بورس و بازار و تقویت بنیادین بازار را می‌توان از خروجی‌های این امر دانست. هم‌اکنون چندین هفته مداوم است که قیمت دی‌اتیل هگزانول پتروشیمی شازند با افزایش رو‌به‌رو می‌شود که تلاش خریداران بزرگ و اصلی را می‌توان مهم‌ترین‌ دلیل این افزایش قیمت دانست. روز گذشته نیز شاهد افزایش ۴۴ درصدی قیمت این کالا بودیم که نیاز به افزایش حجم عرضه‌ها یا استفاده از دیگر شیوه‌های مدیریت بازار را خاطرنشان می‌کند. از سویی دی اتانول آمین پتروشیمی شازند نیز با افزایش قیمت نزدیک به ۱۰ درصد رو به رو شد؛ ولی هنوز جذابیت این کالا بسیار کمتر از دی اتیل هگزانول بوده است. منومر وینیل استات نیز دیگر محصول مورد رقابت در روز گذشته بود که با افزایش ۱۳۹۰ تومانی قیمت‌ها رو به رو شد.

از لحاظ فنی، شاید عرضه‌های روز چهارشنبه را بتوان نشان دهنده وضعیت صنایع پایین‌دستی پتروشیمی مخصوصا کارخانه‌های بزرگ مصرف‌کننده دانست که در برخی اوقات، خود همچون شرکت‌های کوچک‌تر پتروشیمی ایفای نقش می‌کنند. با توجه به شرایط خاص تولیدی در این بخش، سرمایه‌گذاری گسترده، توان تکمیل ظرفیت‌های تولیدی در این قبیل واحدها به منظور ارتقای زنجیره ارزش افزوده، نیروی کار مورد نیاز گسترده و همچنین عدم تمایل بخش دولتی برای سرمایه‌گذاری در این بخش می‌توان واحدهای پایین‌دستی مصرف‌کننده محصولات شیمیایی را برای کل زنجیره تولید بسیار پر‌اهمیت دانست که نیاز به حمایت از این بخش را بیش از پیش خاطرنشان می‌سازد. ایزوبوتانول، تری‌اتیلن گلایکول، منو اتیلن گلایکول، دی اتانول آمین، منومر وینیل استات، دی‌اتیل هگزانول، پتروشیمی شازند، ارتوزایلن و بنزن پتروشیمی بوعلی‌سینا، اسید استیک پتروشیمی فن‌آوران، جوش‌شیرین، کربنات سدیم سبک و کربنات سدیم سنگین پتروشیمی شیراز، دی اتیلن گلایکول و منو‌اتیلن گلایکول پتروشیمی مارون، الکیل بنزن خطی پتروشیمی بیستون، الکیل بنزن خطی سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی، پلی پروپیلن RP۲۷۰G و پلی اتیلن سبک فیلم TX۰۰ ۲۱۰۲ (مچینگ نقدی)، اوره صنعتی گرانوله، کریستال ملامین، گوگرد گرانوله، آرگون، اسید ترفتالیک، اوره صنعتی، اسید سولفوریک، وکیوم باتوم، عایق رطوبتی BOF، انواع قیر ۶۰۷۰، ۸۵۱۰۰، MC۲۵۰ و قیر امولسیونی زودشکن بخشی از عرضه‌های روز چهارشنبه بورس کالای ایران را تشکیل دادند.

همچون هفته‌های قبل، روزهای چهارشنبه را می‌توان اوج عرضه‌های محصولات شیمیایی و مواد اولیه تولیدی در واحدهای متوسط و کوچک‌تر دانست که با توجه به برداشته شدن سقف رقابت قیمتی، برخی اوقات، شاهد رقابت‌های شدیدی در بین خریداران برای خرید مواد اولیه مورد‌نیاز خود هستیم که حتی تا افزایش ۶۰ درصد در یک روز را نیز شاهد بودیم. با توجه به جایگاه خاص مصرف‌کنندگان این قبیل کالاها، اغلب تلاش برای خرید باعث افزایش شدید قیمت‌ها شده است؛ زیرا یک تولیدکننده بزرگ تمام تلاش خود را به کار خواهد بست تا با خرید مواد اولیه مورد‌نیاز از توقف خط تولید خود ممانعت به‌عمل آورد؛ زیرا هزینه‌های متوقف شدن خط تولید بسیار بیشتر از پرداخت قیمتی گران‌تر برای خرید مواد اولیه است. این رویکرد نیاز به مدیریت بیشتر بازار را علنی ساخته و تنوع بیشتر عرضه‌کنندگان و انواع مختلف عرضه‌ها می‌تواند در این چارچوب موثر باشد؛ رخدادی که هم‌اکنون در بورس کالای ایران شاهد آن هستیم. با توجه به نوسان قیمت پایه این قبیل عرضه‌ها در ماه جاری و همچنین تنوع عرضه‌کنندگان، می‌توان به انسجام بیشتر بازار و ثبات قیمت‌ها امیدوار بود که قطعا داده مثبتی برای بازار خواهد بود؛ زیرا به‌صورت کلی می‌توان گفت که حجم تولید داخل کاهش یافته و بهبود بازار و افزایش عرضه این قبیل مواد اولیه می‌تواند داده مثبتی برای بهبود حجم تولید داخل به حساب بیاید؛ البته هنوز هم بسیاری از کالاهای عرضه شده شاید کافی نباشد و توجه بیشتر به این قبیل عرضه‌ها و با توجه به ویژگی‌های فنی آن، می‌تواند حمایت مهمی برای تولید داخل باشد.

در هفته‌های گذشته رقابت برای خرید کالاهای مورد نیاز باعث ثبت افزایش شدید قیمت‌ها در بورس کالا شد که این رقابت هم‌اکنون با تنوع عرضه‌کنندگان در حال تعدیل است ولی هنوز هم چنین پتانسیلی وجود دارد. این موارد باعث شد که شایعه بازگشت سقف قیمت رقابتی برای محصولات شیمیایی به گوش برسد؛ ولی چنین شایعه‌ای به‌سرعت تکذیب شد. در روزهای اخیر، شایعات فراوانی مبنی بر خروج ۲۰ درصد از محصولات پتروشیمی و مخصوصا پلیمرها از بورس کالا و عرضه مستقیم آنها توسط تعاونی‌های تولیدکننده محصولات پلاستیکی شنیده شد؛ ولی این شایعه هم به‌سرعت تکذیب گردید. به نظر می‌رسد این قبیل شایعات باز هم ادامه داشته باشد، ولی دورنمای مثبت بازار و انتظار برای افزایش حجم تولید در داخل مهم‌ترین‌ واقعیت این روزهای بازار بوده و هست.

پس از تغییر قیمت‌های پایه در آبان ماه که شاهد کاهش قیمت‌های عرضه در بورس کالا هستیم، این کاهش قیمت تاکنون با نظر مثبت خریداران رو‌به‌رو شده است. از سویی در بازار آزاد هم قیمت‌ها در حال افزایش بوده که این حرکت متناقض باعث کاهش فاصله قیمتی بورس و بازار هم شد که می‌تواند داده مهمی برای افزایش حجم معاملات تلقی شود. از سویی به‌صورت کلی، جو خوش‌بینی در بازار داخلی افزایش یافته که در کنار افزایش جذابیت تولید می‌تواند به بهبود بنیادین بازار برای محصولات نهایی یا مواد اولیه منتهی شود. البته در این بین یک نکته با توجه کمتری رو به رو شده و آن وجود تقاضا برای کالاهای شیمیایی است که هر روز هم بهتر می‌شود. شاید مهم‌ترین‌ و موثرترین نکته درخصوص موارد موجود در این بازار همین نکته باشد؛ زیرا افزایش حجم تولید واقعی را نشان می‌دهد که در صورت حمایت‌های دولتی، شاهد افزایش بیشتر تقاضا نیز خواهیم بود. از سویی روزهای سرد سال را می‌توان زمان مناسبی برای افزایش حجم تولید در داخل دانست که در صورت وجود برخی حمایت‌ها، مخصوصا تسهیل فرآیند صادرات و بهبود تقاضا در بازار داخلی، می‌توان شرایط این صنعت را بهتر از قبل ارزیابی کرد.

مهم‌ترین‌ رخدادهای روز گذشته در تالار محصولات شیمیایی:

- افزایش جذابیت معاملات محصولات شیمیایی در بورس کالا

- کاهش برخی از قیمت‌های پایه در بورس کالا

- افزایش محدود قیمت‌ها در بازار

- نزدیک شدن فاصله قیمتی بین بورس و بازار که به جذابیت بیشتر بورس می‌انجامد

- وجود تقاضا با قیمت‌هایی کمتر و تلاش خریداران برای کاهش بیشتر قیمت‌ها

- وجود تقاضای موثر در بازار

- بهبود نسبی شرایط تولید با آغاز روزهای سرد سال

- دورنمای مثبت بازار

- تنوع بیشتر عرضه‌کنندگان در بورس کالا

- رقابت بر سر کالاهایی که در گذشته جذابیت کمتری داشته‌اند

- بازگشت خریداران پس از تعطیلات هفته گذشته به بازار