بورس کالا در آستانه بین‌المللی شدن

گروه بورس کالا: اواخر آبان ماه رویدادی کم‌نظیر در عرصه بازار سرمایه کشور به وقوع خواهد پیوست. دومین نشست بین‌المللی بورس‌های کالایی کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) و اروپای شرقی در قالب اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU) در تاریخ ۲۴ و ۲۵ آبان ماه به میزبانی بورس کالای ایران در تهران برگزار می‌شود که در آن یکی از محورهای مورد بحث و بررسی عضویت بورس کالای کشورمان در اتحادیه الکترونیکی بین بورسی است. در صورت توافق و عضویت بورس کالای ایران، این بورس و به طور کلی بازار سرمایه کشور بین‌المللی خواهد شد. به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل بورس کالای ایران حسین پناهیان، مدیر عامل بورس کالای ایران در این خصوص گفت: پس از مذاکره بورس کالای ایران با بورس کالای بلاروس که به عقد تفاهم‌نامه همکاری بین این دو بورس رسید، پیشنهاد پیوستن بورس کالای کشورمان به اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU) پس از بازدید نمایندگان اتحادیه مذکور از بورس کالا و دیدار سفیر ایران از بورس کالای بلاروس مطرح و مقرر شد دومین نشست سالانه عمومی این اتحادیه در آبان ماه، در تهران برگزار شود.

پناهیان با بیان اینکه در این نشست، مذاکرات برای عضویت بورس کالای ایران در اتحادیه الکترونیکی بین‌بورسی بررسی و پیگیری می‌شود، توضیح داد: این مذاکرات با محورهای تسویه و پایاپای، فنی و پذیرش و فناوری اطلاعات صورت خواهد گرفت که در صورت توافق و عضویت بورس کالای ایران، این بورس و به طور کلی بازار سرمایه کشور بین‌المللی می‌شود.

وی تشریح کرد: اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU) سازمانی بین‌المللی است که در زمینه ارتباط بین بورس‌های کالایی در منطقه کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) و اروپای شرقی فعالیت می‌کند. این اتحادیه اخیرا درخواستی برای عضویت بورس کالای ایران در آن سازمان بین‌المللی ارائه‌ کرد و در ادامه نمایندگانی از طرف اتحادیه برای رایزنی در این خصوص به ایران سفر کردند.

مدیر عامل بورس کالای ایران ادامه داد: اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU) سازمانی بین‌المللی است که هفت بورس کالایی را از پنج کشور جهان به عضویت خود در آورده است. بورس یرکومکس (YERCOMEX) ارمنستان، بورس بوککس (BUCEX) بلاروس، بورس‌های آی ککس (ICEX) و ککس (CEX) قزاقستان، بورس کوککس (KUCEX) قرقیزستان، بورس یوککس (UCEX) و بورس کالای کشاورزی از اوکراین و دو سیستم توزیع کالایی از ارمنستان و بلاروس از جمله بورس‌های کالایی عضو اتحادیه مذکور هستند.

پناهیان افزود: افزون بر اعضای اصلی اتحادیه، در نشست تهران نمایندگانی از دو بورس کالایی روسیه نیز حضور خواهند داشت.

وی با بیان اینکه ترویج توسعه تجارت آزاد در قلمرو کشورهای مشارکت‌کننده از انجمن اقتصادی اروپا-آسیا و دیگر کشورهای ذی‌نفع از مهم‌ترین‌ اهداف اتحادیه الکترونیکی بین بورسی است، گفت: ترویج تحقق برنامه‌ها و پروژه‌های اقتصادی در حوزه مواد خام و تجارت محصولات نهایی از دیگر اهداف اتحادیه مذکور است.

پناهیان خاطرنشان کرد: اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU)، اتحادیه‌ای است متشکل از اشخاص حقوقی بورس‌ها که در یک بستر مجازی الکترونیک فعالیت می‌کند و سازمانی غیر‌تجاری است.

وی ارتقای سطح تجارت کشورهای ذی‌نفع از طریق معرفی و توسعه بسترها و روش‌های الکترونیکی بورس‌های کالایی عضو را از مهم‌ترین‌ وظایف این اتحادیه برشمرد و توضیح داد: کمک به توسعه همکاری و برقراری ارتباط مستقیم بین فعالان بازار و مدیران و تصمیم‌گیران بورس‌های عضو، کمک به ایجاد سیستم توزیع کالایی در جهت ارتقای سطح کارآیی در انتقال کالاها از تولیدکنندگان به مصرف‌کنندگان، همیاری با هدف شکل‌گیری بازار بین‌المللی قراردادهای آتی و سایر قراردادهای مشتق کالایی روی محصولات کشاورزی، مواد اولیه و مواد غذایی و ارائه‌ خدمات مشاوره‌ای و حمایت حقوقی از اعضا، از دیگر وظایف اتحادیه الکترونیکی بین‌بورسی است.

مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به اینکه یکی از اولویت‌های توسعه فعالیت‌های بین‌المللی اتحادیه، ادغام فعالیت‌های آن با اتحادیه اوراسیا است، گفت: این اتحادیه در سامانه‌های الکترونیکی خود طیف گسترده‌ای از کالاها را به گروه‌های مختلف تقسیم کرده است که بدون شک می‌تواند تنوع عرضه و تقاضا را در بستر معاملاتی امن و مطمئن برای فعالان بازار ایران ایجاد کند. این گروه‌ها شامل محصولات کشاورزی، محصولات حوزه صنایع سبک و سنگین، فلزات، چوب، تجهیزات الکترونیکی، فرآورده‌های نفتی، تجهیزات و وسایل تخصصی، کالاهای مورد استفاده در ساخت و ساز، مواد شیمیایی، فلزات گرانبها و سنگ‌های قیمتی است.

‌پناهیان در ادامه اظهار کرد: یکی از زمینه‌های مساعد برای این همکاری، استفاده از ظرفیت‌های این بورس‌ها برای تسهیل در صادرات و واردات انواع کالاها بین کشورمان و کشورهایی است که بورس‌های کالایی آنها عضو اتحادیه هستند. با توجه به اینکه در حال حاضر با راه‌اندازی تالار نمایندگی کارگزاران در منطقه آزاد انزلی، پتانسیل مناسبی برای برقراری ارتباط با این کشورها با محوریت بندر انزلی وجود دارد، عضویت در اتحادیه الکترونیکی بین بورسی گامی رو به جلو برای اقتصاد ملی و بین‌المللی ما خواهد بود.

مدیرعامل بورس کالای ایران در پایان گفت: اتحادیه الکترونیکی بین بورسی در سال ۲۰۱۰ به پیشنهاد بورس کالای ارمنستان و با الحاق بورس کالای بلاروس و اوکراین شکل گرفت. اولین نشست عمومی سالانه این اتحادیه در سال ۲۰۱۳ در ارمنستان برگزار شد و مقرر شده دومین نشست در روزهای شنبه و یکشنبه، ۲۴ و ۲۵ آبان ماه، با حضور نمایندگانی از ارمنستان، قزاقستان، اوکراین، بلاروس، قرقیزستان و روسیه در تهران برگزار شود که در صورت عضویت بورس کالای ایران در اتحادیه الکترونیکی بین‌بورسی، بازار سرمایه ایران بین‌المللی می‌شود. برهمین اساس افزون بر بورس کالای ایران، سازمان بورس و اوراق بهادار، بورس انرژی و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نیز در نشست تهران مشارکت خواهند داشت.

براساس این گزارش، در شهریور‌ماه سال ۱۳۹۱ تفاهم‌نامه‌ای بین بورس کالای ایران و بورس کالای بلاروس (BUCE) به امضا رسید. با توجه به اینکه بورس بلاروس یکی از اعضای اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU) است، بررسی مفاد تفاهم‌نامه مورد اشاره، می‌تواند در تعیین چارچوب همکاری بورس و اتحادیه مفید واقع شود. بسیاری از اهداف این تفاهم‌نامه با رویکردهای اتحادیه الکترونیکی بین‌بورسی (IEU) همسان است.

یکی از نکات جالب توجه در مورد بورس کالای بلاروس تنوع بسیار بالای کالاهای مورد معامله در آن است؛ گروه‌های کالایی مورد معامله در این بورس عبارتند از: مقاطع فولادی، فلزات غیرآهنی، ضایعات فولادی، زغال‌سنگ، کک، تجهیزات الکتروتکنیکی، چوب (گرد، تخت و الوار)، کاغذ، روغن کلزا، دانه‌های روغنی، کره، گوشت، شیر خشک، تجهیزات صنعتی و چرم.

با بررسی اهدف اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU) و نیز مفاد تفاهم‌نامه منعقد شده بین بورس کالای ایران و بورس کالای بلاروس مشخص می‌شود که زمینه‌های متعددی برای همکاری بورس کالای ایران با بورس‌های عضو این اتحادیه وجود دارد. صادرات ایران از طریق منطقه آزاد انزلی به ارمنستان نخ و الیاف نساجی، نوار یا اشکال همانند از پلی‌اتیلن یا پلی‌پروپیلن است. قزاقستان از دیگر مقاصد صادراتی ایران برای محصولاتی چون سیمان سفید، حتی رنگ شده به طور مصنوعی، انواع مصالح ساختمانی، خرمای کبکاب و مضافتی، پسته، پشم شیشه، کشمش، هندوانه، پلی‌کلرور وینیل است و محصولاتی چون آهن یا فولاد غیر‌ممزوج و دانه گندم سخت از این کشور وارد می‌کند. ازدیگر کشورهای اتحادیه الکترونیکی بین‌بورسی که صادرات و واردات به آن وجود دارد کشور بلاروس است؛ این کشور کاغذ روزنامه به شکل رول یا ورق به ایران صادر می‌کند و در عوض ماشین‌های شیردوش، اجزا و قطعات ماشین‌آلات و ادوات وارد می‌کند.