دورنمای مثبت بازار جهانی فولاد

محمد‌حسین بابالو: بعد از کاهش شدید قیمت‌ها در بازارهای جهانی که با افت حجم تولید و کاهش محسوس جذابیت سرمایه‌گذاری بر تولید فولاد خام همراه شد، هم‌اکنون بازار وارد یک فاز بهبود شده است. کاهش حجم تولید که هنوز هم ادامه دارد باعث شده که روند نزولی قیمت فولاد در بازارهای مختلف متوقف شود تا جایی که افزایش شدید قیمت میلگرد در بازار چین داده‌ای است که می‌تواند نشان‌دهنده تغییر شکل کلی بازار به سمت بهبود قیمت‌ها باشد. به نظر می‌رسد استراتژی کاهش حجم تولید تاثیر خود را بر بازار گذاشته و تغییر شکل بازار در جهت بهبود می‌تواند به افزایش قیمت‌ها در اغلب مناطق و برای انواع مختلف فولادها منتهی شود. مهم‌ترین‌ اتفاق درخصوص شرایط تولید را می‌توان افزایش درصد استفاده از ظرفیت تولید دانست. این در حالی رخ می‌دهد که حجم تولید فولاد خام به نسبت ماه قبل از آن کاهش یافته است. این مطلب نشان می‌دهد نه تنها ظرفیت تولید فولاد خام افزایش نیافته بلکه با کاهش ظرفیت تولید رو‌به‌‌رو هستیم که داده مثبتی برای کاهش عرضه در ماه‌های آینده خواهد بود و می‌تواند از افزایش قیمت‌ها حمایت کند.

بازارهای جهانی پس از تجربه یک فاز رکود عمیق در مسیر بهبود آرامی قرار گرفته است. با توجه به کاهش رشد اقتصادی در جهان تقاضای کل برای فولاد کاهش یافته بود و این شرایط در کنار رقابت بین فروشندگان برای نگهداری سهم بازار خود به کاهش قیمت‌ها منجر شد. تاکنون خروجی این موارد، کاهش حجم تولید فولاد خام در جهان بوده است. این در حالی است که این شرایط باعث شده که بر اساس تقاضا، بازارهای فولاد در جهان به دو بخش مطلوب و نامطلوب تقسیم شود. سخت‌ترین شرایط را می‌توان در بازار چین و مخصوصا برای فولادهای ساختمانی با محوریت میلگرد دانست که کاهش شدیدی را در قیمت‌ها تجربه کرد. البته پس از این کاهش و به تبع افزایش قیمت سنگ‌آهن و ثبات نسبی قیمت زغال‌سنگ و قراضه و بهبود نسبی تقاضا پس از پایان یافتن فصل باران‌های موسمی و افزایش حجم ساخت و ساز و تلاش دولت این کشور برای تحریک بازار مسکن، مجددا قیمت‌ها در بازار این کشور صعودی شدند.

آخرین آمارها نشان می‌دهد قیمت‌های پیشنهادی میلگرد در بازار شانگهای برای تحویل درب کارخانه با ۱۰۰ یوآن در هر تن افزایش رو به رو شد که قیمت‌ها را برای میلگرد و سایزهای ۱۶ تا ۲۵ میلی‌متر به ۳ هزار و ۳۰ یوآن رشد داد، ولی قیمت‌های پایین‌تری، حتی ۲ هزار و ۹۹ یوآن هم پیشنهاد می‌شود. البته این قیمت‌ها همگی با ۱۷ درصد ارزش افزوده لحاظ می‌شود. در هر صورت ماه اکتبر (ماه میلادی جاری) را می‌توان زمانی برای افزایش قیمت انواع مصنوعات فولادی ساختمانی دانست که پس از چند ماه کاهش پیاپی صورت می‌پذیرد.

شرایط تولید در جهان

در بازارهای جهانی شاهد کاهش حجم تولید هستیم. ماه سپتامبر برای چندمین ماه پیاپی با کاهش حجم تولید رو‌به‌رو بودیم که نشان‌دهنده شرایط سخت بازار است. این در حالی است که برخی داده‌های مثبت از بازارهای جهانی حجم تولید فولاد خام را با کاهش بسیار محدودی به نسبت سال قبل رو‌به‌رو کرده است. حجم تولید فولاد خام در ۶۵ کشور عضو انجمن فولاد جهان در ماه سپتامبر به ۱۳۴ میلیون و ۴۲۱ هزار تن رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل با کاهش ۱/۰ درصدی رو به رو شده است. این در حالی است که در ماه آگوست (ماه گذشته میلادی) این حجم برابر با ۱۳۴ میلیون و ۹۵۶ هزار تن بوده که کاهش ۵۳۰ هزار تنی را به نسبت ماه قبل آن نشان می‌دهد.

حجم تولید فولاد خام چین در ماه سپتامبر به ۶۷ میلیون و ۵۴۰ هزار تن رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل هیچ تغییری را نشان نمی‌دهد.

این در حالی است که این حجم در ماه آگوست ۶۸ میلیون و ۹۱۰ هزار تن بوده که نشان‌دهنده کاهش ۴/۱ میلیون تنی حجم تولید فولاد خام این کشور است. با توجه به در پیش بودن برگزاری اجلاس سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا و اقیانوسیه موسوم به اپک در اوایل نوامبر و تلاش دولت چین برای کاهش آلودگی هوای شهر پکن، انتظار کاهش حجم تولید فولاد خام برای ماه آینده وجود دارد که در کنار ضعف نسبی تقاضا و قیمت‌های پایین فعلی می‌تواند به کاهش بیشتر حجم تولید فولاد خام در ماه نوامبر منجر شود. این در حالی است که برای ماه اکتبر و قیمت‌های پایین سنگ‌آهن، همچنین وجود برخی خوش‌بینی‌ها به بازار می‌توان به افزایش حجم تولید امیدوار بود. این در حالی است که برخی آمارها از سوی اتحادیه آهن و فولاد چین CISA ارقام دیگری را نشان می‌دهد.

به گزارش این موسسه، متوسط تولید روزانه فولاد خام در این کشور در ماه سپتامبر برابر با ۲۵/۲ میلیون تن بوده که نشان‌دهنده افزایش ۳/۱ درصدی به نسبت ماه قبل است. این گزارش می‌افزاید حجم تولید فولاد خام چین در ماه سپتامبر برابر با ۵۴/۶۷ میلیون تن بوده که به نسبت مدت مشابه سال قبل تغییری نداشته است. این آمار نشان می‌دهد حجم تولید فولاد خام این کشور در سال جاری تاکنون به ۶۱۸ میلیون تن افزایش یافته که از رشد ۳/۲ درصدی به نسبت سال قبل برخوردار است. این دوگانگی آمار از یک تناقض مهم حکایت می‌کند. با توجه به شرایط سخت بازار فولاد چین به نظر می‌رسد آمارهای بین‌المللی و مربوط به انجمن فولاد جهانی از اعتبار بیشتری برخوردار باشد و شاید هم واحدهای زیر‌مجموعه انجمن فولاد جهانی پراکندگی و تنوع مطلوبی نداشته باشد.

در سایر کشورهای آسیایی، ژاپن با ۲/۹ میلیون تن تولید فولاد خام در ماه سپتامبر به نسبت سال قبل با کاهش ۵/۰ درصدی حجم تولید رو به رو شد. البته ژاپن در ماه‌های جولای و آگوست با تولید ۳/۹ میلیون تن شرایط باثباتی داشت ولی در هر صورت هم اکنون کاهش حجم تولید فولاد خام تجربه شد که داده مثبتی برای این کشور به حساب نمی‌آید. هند در سپتامبر توانست ۸/۶ میلیون تن فولاد خام تولید کند که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از رشد ۵/۲ درصدی برخوردار است. این در حالی است که کره جنوبی در ماه گذشته با تولید ۷/۵ میلیون تن فولاد خام توانست به نسبت مدت مشابه سال قبل ۱/۱۰ درصد رشد تولید را ثبت کند که مقدار قابل توجهی محسوب می‌شود.

ترکیه در ماه سپتامبر با تولید ۹/۲ میلیون تن به نسبت مدت مشابه شاهد کاهش ۱/۳ درصدی حجم تولید فولاد خام است. این رخداد از جهتی شایان توجه است که قیمت‌های بسیار پایین قراضه پتانسیل مطلوبی را برای افزایش حجم تولید فولاد خام فراهم آورده بود که ضعف نسبی تقاضا، مشکلات اقتصادی این حوزه و ورود به برخی بحران‌های ژئوپلیتیک را می‌توان از دلایل این عقب‌نشینی برشمرد.

آمریکا با تولید ۳/۷ میلیون تن در ماه سپتامبر شاهد کاهش ۱/۰ درصدی حجم تولید فولاد خام است که در شرایط مطلوب اقتصادی این حوزه، قیمت‌های بسیار پایین بین‌المللی با محوریت تولیدات ارزان‌قیمت چینی را می‌توان دلیل اصلی این عقب‌نشینی نسبی در حجم تولید فولاد خام آمریکا دانست که در ضعف تقاضا به این شکل خودنمایی کرده است.

وضعیت ظرفیت‌های تولید نصب شده در اقصی نقاط جهان

در سپتامبر سال جاری درصد استفاده از ظرفیت نصب شده تولید فولاد خام در ۶۵ کشور عضو انجمن فولاد جهانی برابر با ۱/۷۶ درصد بوده که به نسبت مدت مشابه سال قبل از کاهش ۶/۲ درصدی حکایت می‌کند. این در حالی است که این حجم استفاده به نسبت مدت مشابه در ماه قبل از آن با ۹/۱ درصد افزایش رو‌به‌رو شده است.

افزایش درصد مورد استفاده از ظرفیت نصب شده که نشان‌دهنده افزایش بهره‌وری این حوزه است در حالی رخ داده که با کاهش حجم تولید فولاد خام توام شده است و یک تناقض را نشان می‌دهد. این شرایط تنها در یک صورت قابل توجیه است که ظرفیت تولید فولاد خام در جهان کاهش یافته است. این مطلب که در کنار کاهش حجم سرمایه‌گذاری‌ها و تخریب برخی از کارخانجات تولیدی دقیقا برابر با کاهش پتانسیل تولید فولاد خام است می‌تواند حجم تولید را نیز کاهش دهد.

دورنمای مثبت بازار جهانی فولاد