طلای استراتژیک صنعت فولاد در بورس کالا

حدیث موسوی: چندی پیش بورس کالای ایران از پذیرش ریل ضایعاتی و براده فلزی ضایعاتی شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی در بازار فرعی بورس کالای ایران خبر داد تا از این پس خریداران و صنعتگران شاهد آغاز عرضه و معاملات قراضه آهن در این نهاد مالی باشند. قراضه آهن که از آن به‌عنوان طلای استراتژیک صنعت فولاد یاد می‌کنند از محل دورریز فلزات حاصل از ضایعات صنایع تولیدی و محصولات فولادی و برگشتی ضایعات حاصل از خطوط تولید فولادسازی‌ها، خودروسازی‌ها، کشتی‌سازی‌ها، ماشین‌سازی‌ها، دکل‌های انتقال نیرو، راه‌آهن، صنایع نفت و پتروشیمی، صنایع کارخانه‌های سیمان، سدسازی‌ها، پل‌سازی، صنایع ماشین‌آلات کشاورزی، آهنگری و ریخته‌گری ایجاد و تامین می‌شود. از دیگر منابع تامین قراضه آهن در جهان نیز می‌توان به دمونتاژ کشتی‌ها و واگن‌ قطارها، بازسازی خطوط ریل راه‌آهن و ماشین‌آلات راه‌سازی و انواع خودروهای از رده خارج و بازسازی خطوط تولید، لوازم خانگی و بسته‌بندی مواد غذایی، ضایعات اماکن عمومی، پرس‌کاری‌ها و لوازم خانگی‌‌سازی‌ها، آهن‌آلات به جا مانده از خرابی سیل و زلزله و تخریب خانه کلنگی اشاره کرد.

اما اینکه قراضه آهن چه اهمیتی برای صنعت فولاد دارد و چرا این محصول باید در بورس کالا معامله شود موضوع گفت‌و‌گو با مدیر بازرگانی شرکت توکا تدارک فولاد مبارکه و معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا با «دنیای اقتصاد» بود که در ادامه می‌آید.

محمد سیاوشی، مدیر بازرگانی شرکت توکا تدارک فولاد مبارکه در این رابطه توضیح داد: قراضه یکی از مواد اولیه راهبردی صنعت فولاد است، سنگ‌آهن هم از دیگر مواد اولیه زنجیره تولید فولاد به شمار می‌رود اما سنگ‌آهن جزو منابع تجدید‌ناپذیر به حساب می‌آید که بحث کشف، استخراج، تبدیل و بهره‌برداری آن به منابع مالی زیادی نیاز دارد، اما قراضه فولادی قابلیت بازگشت مجدد به چرخه بازیافت و تولید مجدد فولاد را دارا است و در صرفه‌جویی منابع انرژی از قبیل آب و برق نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.

سیاوشی ادامه داد: علاوه بر این هزینه استفاده از آهن قراضه نیز در چرخه تولید فولاد در صورت تنظیم عرضه و تقاضا به نسبت دیگر مواد اولیه پایین‌تر است و بازیافت این محصول در زنجیره تولید فولاد به‌عنوان یک ماده اولیه نقش مهمی در کاهش آلودگی‌های زیست محیطی دارد، علاوه بر این یکی دیگر از مزیت‌های مصرف قراضه برای صنایع فولادسازی کشور بازدهی وزنی آن است که این بازدهی وزنی در صورت مصرف قراضه ۹۸ درصد و در صورت مصرف‌ آهن اسفنجی ۸۵ درصد است که این میزان بازدهی وزنی برای فولادسازان و صاحبان صنایع فولادی از نظر اقتصادی و زیست‌محیطی بسیار حائز اهمیت بوده و نقش بسیار زیادی در کاهش هزینه‌هایشان ایفا می‌کند.

وی درباره لزوم عرضه آهن قراضه در بورس کالای ایران هم گفت: ماده اولیه استراتژیکی همچون قراضه متاسفانه در حال حاضر هیچ صنف، اتحادیه یا تشکیلات مشخص و منسجمی ندارد، از این رو قیمت این محصول بسیار متغیر و ناپایدار بوده و در یک بستر غیرشفاف تعیین می‌شود. همچنین به دلیل وجود چنین معضلانی قیمت خرید مصرف‌کنندگان قراضه با هم همخوانی ندارد، به بیان دیگر ما هنوز یک محل رسمی برای کشف نرخ آهن قراضه در کشور نداریم، از این رو با عرضه آهن قراضه در بورس کالا مدیریت بازار صورت می‌گیرد. مدیر بازرگانی شرکت توکا تدارک ادامه داد: اگر بورس کالا موفق شود قراضه تولیدی بخش‌های خصوصی و دولتی را جذب و از محل بورس کالا عرضه کند قطعا در اهداف اولیه خود همچون کشف قیمت، مدیریت بازار و تامین نیاز فولادسازان گامی بس بزرگ و ماندگار برداشته است.

سیاوشی که عضو کارگروه مدیریت قراضه بورس کالا نیز هست، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه کاهش یا افزایش میزان آهن قراضه تاثیر مستقیمی بر میزان تولید فولاد کشور و قیمت تمام‌شده آن دارد، بعد از بحث عرضه این محصول در بورس کالا و کشف قیمت آن می‌توان به سمت اندازه‌گیری کسری بازار مصرف این محصول در کشور حرکت کرد و برای تامین نیاز واحدهای فولادی صنعت بازیافت کشتی‌های فرسوده را در کشور پایه‌ریزی کرد و در نهایت واردات قراضه را در دستور کار قرار داد. وی افزود: متاسفانه مهم‌ترین‌ عاملی که در حال حاضر مانع از سامان گرفتن بازار

آهن قراضه کشور شده این است که هنوز هیچ نهاد و سازمانی به نقش و اهمیت قراضه برای صنعت فولاد ایمان حقیقی ندارد و مباحث مطرح شده فقط در حد حرف باقی مانده، بنابراین ابتدا باید اهمیت موضوع از جانب سازمان‌های مسوول درک شود تا سپس بتوان کارهای لازم بعدی را برای مدیریت بازار آهن قراضه انجام داد و به توفیقات خوبی در این زمینه رسید.

بازار شفاف آهن قراضه با عرضه این محصول در بورس کالا

از سوی دیگر علی پناهی، معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا نیز درخصوص دلایل پذیرش ریل ضایعاتی راه‌آهن به‌عنوان یکی از منابع تامین‌کننده آهن قراضه صنایع فولادی در بازار فرعی بورس کالا گفت: قراضه آهن بخشی از زنجیره تولید فولاد در کشور است که نه تنها در ایران بلکه در سایر کشورهای صاحب‌نام در عرصه تولید فولاد نیز به‌عنوان یک کالای استراتژیک شناخته می‌شود، از این رو پذیرش محصول مورد نظر در بورس کالا و کشف قیمت شفاف آن، کمک قابل توجهی به مراحل پسین تولید فولاد در کشور می‌کند.

پناهی با اشاره به اینکه به احتمال قوی در هفته جاری این محصول در بورس کالا عرضه خواهد شد، گفت: در گذشته هم شاهد عرضه قراضه آهن در بورس بوده‌ایم، اما میزان آن بسیار ناچیز بود که به دنبال رایزنی‌های صورت گرفته با شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی، این شرکت به‌عنوان یکی از عرضه‌کنندگان اصلی قراضه وارد این بازار شد.

وی با بیان اینکه خریداران مجاز این محصول همان شرکت‌هایی هستند که قبلا هم این محصول را در بورس کالا معامله می‌کردند، از رایزنی بورس با انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران و سایر دستگاه‌های اجرایی مانند وزارت نفت، شرکت‌های خودروسازی، مراکز اسقاط و بازیافت خودروهای فرسوده و شهرداری‌ها برای عرضه بیشتر قراضه در تالار فرعی خبر داد.

پناهی ادامه داد: در شرایطی که کشور با کمبود منابع آب روبه‌رو است، استفاده از آهن قراضه

کمک زیادی به کاهش مصرف آب در صنعت فولاد می‌کند و اثرات قابل ملاحظه‌ای نیز در کاهش آلودگی محیط زیست دارد؛ به‌طوری که گفته می‌شود با استفاده از آن برای تولید فولاد در مقایسه با سنگ‌آهن، آلودگی هوا به میزان ۸۵ درصد، مصرف کربن به میزان ۹۵ درصد، مصرف آب به میزان ۴۰ درصد و مصرف انرژی به میزان ۷۵ درصد کاهش می‌یابد.

معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا با اعلام اینکه به کمک عرضه آهن قراضه در بورس کالا، بازاری شفاف و منسجم برای این محصول شکل گرفته و قیمت آن به‌طور منصفانه‌ای کشف می‌شود، گفت: بنابر آمارهای موجود، قیمت آهن قراضه در فاصله سال‌های ۸۵ تا ۹۲ نزدیک به ۶۰۰ درصد رشد کرده است، در حالی که باقی محصولات زنجیره تولید فولاد چنین رشدی را تجربه نکرده‌اند، بنابراین اهمیت این محصول برای صنعت فولاد و تاثیر نوسانات قیمت آن بر بهای تمام شده محصولات فولادی بسیار حائز اهمیت و قابل توجه است که بورس کالا نیز بنا بر رسالت خود برای پذیرش و راه‌اندازی معاملات کالاهای جدید در زنجیره‌ ارزش محصولات فولادی در اولین قدم اقدام به پذیرش این محصول از طریق راه آهن کرد و هم‌اکنون نیز در‌ حال رایزنی با سایر دستگاه‌های اجرایی برای افزایش میزان عرضه آن در بازار فرعی است.