کلاف سردرگم بازار آلومینیوم

سحر نمایشی: بازار آلومینیوم که مدت‌ها بود بدون حاشیه روزگار می‌گذراند، روز گذشته خبرسازترین محصول رینگ صنعتی شد، به‌طوری که این محصول دیروز با رشد ۱۱ تا ۱۲‌درصدی مواجه شد. افزایش قیمت ناگهانی آلومینیوم در بازار آزاد آن هم در شرایط رکودی موجب اعتراض بسیاری از تولیدکنندگان کوچک شده است. از طرفی عدم عرضه تولیدکنندگان مادر در بورس کالا و شکستن سقف رقابتی آرامش نسبی بازار این فلز نقره‌ای را بر هم زده است. بر این اساس در روزهای گذشته شاهد افزایش محسوس حجم تقاضای آلومینیوم بودیم تا جایی که عرضه‌ها کفاف این حجم تقاضا را نمی‌داد. این مطلب باعث شد که قیمت پایانی به نسبت نرخ پایه با رشد روبه‌رو شود، به‌طوری که قیمت پایه در ابتدای معامله ۶ هزار و ۹۸۸ و نرخ پایانی۷ هزار و ۸۲۹ تومان در هر کیلو بوده است. این مطلب نشان می‌دهد که قیمت مواد اولیه این صنعت با ۱۱ درصد افزایش در کنار رشد هزینه‌های تولید به تبع مرحله دوم قانون هدفمند کردن یارانه‌ها فشار مضاعفی به تولیدکننده وارد می‌کند. رکود تورمی که در صحبت‌های بزرگان اقتصادی کشور بسیار به آن اشاره شده عبارت است از: ضعف تولید و شرایط سخت آن در کنار افزایش قیمت‌ها، به عبارت ساده‌تر در بازارهای داخلی و مخصوصا تولیدکنندگان کوچک‌تر و صنایع پایین‌دستی هم اکنون شاهد کاهش حجم تولید، افزایش قیمت تمام‌شده و جهش هزینه تولید، رشد قیمت مواد‌ اولیه و شرایط سخت تولید هستیم. این وضعیت در شرایطی برای تولیدکنندگان کوچک‌تر، سخت‌تر می‌شود که با کاهش تورم این افزایش هزینه به محصولات نهایی منتقل نمی‌شود. از طرفی با توجه به ریزش نرخ ارز جذابیت صادراتی این قبیل محصولات نیز کاهش یافته است. تولید در صنعت آلومینیوم را می‌توان نمونه‌ای از این شرایط سخت دانست که در برخی از گمانه‌زنی‌ها از تعطیلی بیش از ۲۰۰ واحد تولیدی کوچک و بزرگ در این صنعت سخن به میان آمده است. یکی از تولید‌کنندگان محصولات آلومینیومی در این رابطه به «دنیای‌اقتصاد» گفت: اکنون بیش از دو سال است که با کمبود مواد اولیه در بازار دست و پنجه نرم می‌کنیم و به هر زحمتی که شده واحدهای تولیدی خود را سرپا نگه داشته‌ایم اما دیگر توان مبارزه با مشکلات را نداریم. در حال حاضر هر کیلوگرم آلومینیوم در بازار داخلی بین ۲ هزار و ۵۰۰ تا ۳ هزار تومان گران تر به فروش می‌رسد.

رستم اسدی، مدیر‌عامل شرکت رسا خطوط در مورد مشکلات صنایع پایین‌دستی اظهار کرد: از آنجا که صنایع پایین‌دستی آلومینیوم در کشور گسترد‌گی بسیار زیادی دارند و حجم اشتغال آنها با کارخانه‌های بالادستی قابل‌مقایسه نیست، در نتیجه هر رکودی در این بازار می‌تواند موجب کسادی بازارهای دیگر شود. ابتدای فصل تابستان بازار آلومینیوم کاملا در رکود بود تا اینکه مجددا واسطه‌گری‌های غیرمنطقی موجب نوسان در قیمت‌ها شد، تا جایی که کاهش عرضه تولیدکنندگان در بورس کالا نیز فضای بیشتری را برای این دلال‌ها فراهم کرد.

وی در ادامه در مورد نحوه تامین مواد اولیه در بخش‌های پایین‌دستی افزود: در حد امکان شرکت ایرالکو به‌صورت اعتباری مواد اولیه در اختیارمان می‌گذارد، اما از آنجا که این تحویل دیر به دیر انجام می‌گیرد برای ادامه چرخه تولید در کارخانه محصول مورد نیازمان را از بازار آزاد با قیمت بالاتری تهیه می‌کنیم. در غیر این صورت مجبور هستیم از طریق دلالان محصول مورد نیاز خود را تامین کنیم، چرا‌که با توجه به عدم عرضه تولیدکنندگان مادر در بورس توانایی خرید نداریم در نتیجه به اجبار به سراغ واسطه‌ها می‌رویم و نیاز خود را با وجود قیمت‌های بسیار بالا از این طریق تامین می‌کنیم. اسدی تاکید کرد: مشکل اساسی اینجا است که ما به هر زحمتی که هست مواد اولیه تولید را فراهم می‌کنیم و با تمام هزینه‌های سنگین محصول نهایی را نیز تولید می‌کنیم اما اینکه بخواهیم در این موقعیت که خودمان با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنیم جیب دلالان را با کیلویی ۳۰۰ تومان بیشتر از قیمت افزایشی پر کنیم، بسیار دردناک است. وی در مورد بورس کالا و نحوه معاملات این شرکت با صنایع پایین‌دستی گفت: بورس کالا مکان خوبی برای مبادلات این‌گونه محصولات است و تا‌کنون نیز خدمات خوبی در این زمینه انجام داده است؛ البته اگر تدابیری اندیشیده شود که مواد اولیه داخلی گران‌تر از بازارهای جهانی به فروش نرسد، می‌توان امیدوار بود که دیگر مشکل صادرات در این زمینه نخواهیم داشت و می‌توانیم با کشوری همچون ترکیه که رقیب اصلی ما در زمینه تولیدات فلزی محسوب می‌شود به راحتی رقابت کنیم. همچنین اگر قیمت‌ها بر مبنای قیمت‌های بین‌المللی تعیین شود، این بخش می‌تواند با افزایش روزافزون تقاضا موفقیت‌های بیشتری نیز کسب کند.

به گفته وی، مشکل اصلی ما در بورس با خود تولید‌کننده است که عرضه محصول را کاهش می‌دهد تا معاملات رقابتی شوند؛ در صورتی که می‌توانند باعرضه بیشتر محصولات را با قیمت منصفانه‌تری به فروش برسانند؛ آن هم در این شرایط که به شدت با کمبود مواد اولیه درگیر هستیم. از طرفی رستم اسدی در مورد اختلاف قیمت آلومینیوم در بازار آزاد و بورس اظهار کرد: به‌عنوان مثال روز گذشته آلومینیوم در بورس کالا با قیمت تمام شده ۷ هزار و ۸۲۹ تومان در هر کیلو (همراه با عوارض) عرضه شد اما با این وجود، این فلز در بازار آزاد با قیمت ۸ هزار و ۵۰۰ تومان به فروش می‌رسد. این در حالی است که در گذشته، بر‌عکس این قضیه اتفاق می‌افتاد و قیمت محصولات در بازار آزاد بیشتر از بورس بود. در کل به همین دلیل است که تقاضا در بورس افزایش‌یافته، چرا‌که تولید‌کننده می‌تواند با قیمت کمتری این محصول را از بورس فراهم کند اما چه فایده که عرضه کم است و تولید‌کنندگان پایین‌دستی توان خرید ندارند. همچنین در ادامه نیز یکی از کارشناسان بورس کالای ایران از مشکلات موجود در روند معاملات گروه آلومینیوم سخن گفت و اظهار کرد: داشتن سقف محدوده نوسان قیمت، اختلاف بین نرخ کشف‌شده در بورس و بازار غیررسمی بوده است. این روند منجر به وجود تقاضاهای بعضا کاذب در معاملات می‌شد. از زمانی که سقف رقابت محدوده نوسان قیمت گروه آلومینیوم حذف شده عملا تقاضای درج شده در سیستم معاملاتی واقعی و مبتنی بر نیاز مصرف کننده درج گردیده و پس از چند هفته معاملاتی میزان رقابت در قیمت در همان محدوده ١٠ درصد ثبت شد. وی افزود: البته در هفته‌هایی که بازار پیش‌بینی افزایش قیمت جهانی را داشته طبیعتا تقاضای بیشتر و نهایتا رقابت بیشتری را داشته‌ایم که این هم خصوصیت بازارهای رقابتی است. این کارشناس در ادامه افزود: پس از این تصمیم با هماهنگی دفتر تامین معاونت بازرگانی وزارت صنعت اقدامات مناسبی در تداوم عرضه از لحاظ حجم صورت پذیرفته است؛ ضمن اینکه روند معاملات و قیمت‌های کشف‌شده نشان از کاهش قابل‌توجه اختلاف قیمت بازار و بورس دارد که نتیجه آن کاهش سوداگری در این گروه کالایی است. وی در ادامه در پاسخ به این سوال خبرنگار «دنیای اقتصاد» که چرا قیمت آلومینیوم داخلی از نرخ جهانی آن بیشتر است، پاسخ داد: سوال شما را با یک سوال جواب می‌دهم، اگر آلومینیوم داخلی گران‌تر است چرا مصرف‌کنندگان و تجار وارد نمی‌کنند؟

واقعیت این است که قیمت آلومینیوم وارداتی باید با تمام ملاحظات محاسبه شود. آلومینیوم وارداتی هم علاوه بر دشواری‌های واردات هزینه‌هایی شامل پریمیوم و.... دارد. البته اگر ما آلومینیوم را در یک ساختار رقابتی منطقی و بدون محدودیت کشف قیمت وارد کنیم ممکن است در مواقعی واردات توجیه‌پذیر باشد در آن هنگام تولیدکنندگان داخلی باید به فکر حفظ بازار خود باشند.علت رقابت قیمت دیروز هم می‌تواند عدم عرضه ایرالکو در هفته قبل و روند صعودی قیمت جهانی باشد. به این ترتیب به نظر می‌رسد به غیر از تولید‌کنندگان، سایر فعالان بازار از اتفاقاتی که در مبادلات بورس رخ داد راضی نیستند. آنها معتقدند رشد قیمت این محصول یک‌باره اتفاق افتاد و بهتر بود به‌صورت پلکانی و همراه با روند بازار، قیمت‌ها در بورس نیز حرکت می‌کرد اما این کند بودن حرکت نرخ باعث شد تا خیل متقاضیان محصول بورسی بیشتر شده و در نهایت قیمت‌ها به یک‌باره اوج بگیرد.

این روزها تفاوت قیمت بین بازار و بورس جذابیت برای حضور در بورس را بیشتر کرده و به نظر می‌رسد سهمیه‌بندی این محصول نیز عاملی برای تحریک بیشتر بازار در راستای رشد باشد.