بیم و امید در بازار جهانی مس

سحر نمایشی: بازار جهانی مس با جهت‌گیری بورس فلزات لندن مدتی است که با کاهش قیمت‌ها روبه‌رو شده است با توجه به شرایط وخیم اقتصاد جهانی و برخی داده‌های نا‌مطلوب آن همچنین افت نرخ فلز سرخ در بورس شانگهای به نظر می‌رسد این روند وخیم فعلی در کوتاه مدت ادامه یابد. مس یکی از مهم‌ترین فلزات پایه بوده که جذابیت زیادی را در بین سرمایه‌گذاران به خود اختصاص داده است. با توجه به ویژگی‌های خاص فیزیکی و فنی این فلز، تنوع سرمایه‌گذاران در اقصی نقاط جهان و رابطه ذاتی با ویژگی‌های اقتصاد و شرایط حاکم بر جهان می‌توان نوسان‌های پی در پی آن را نشان‌دهنده جهت‌گیری، شدت و ضعف رخدادهای اقتصادی دانست. این وضعیت موجب شد که در بین تحلیلگران مس به «دکتر‌مس» معروف شود. همچنین شرایط اقتصادی در حال حاضر به‌گونه‌ای ایفای نقش کرده که قیمت مس پس از شکستن کف ۷ هزار دلار هنوز هم نتوانسته جایگاه قابل قبولی را به خود اختصاص دهد. به این ترتیب در آخرین معاملات بورس فلزات لندن مورخ ۱۸ اکتبر قیمت نقدی مس برابر با ۶ هزار و ۹۱۰ دلار تعیین شد؛ درحالی که نرخ ۳ ماهه این فلز به ۶ هزار و ۸۷۷ دلار در هر تن رسید.

از سوی دیگر در بورس شانگهای نیز قیمت هر تن مس ۱۶ هزار و ۴۱۵ یوآن در همین روز به ثبت رسید که ۸۰ یوآن و نزدیک به نیم درصد کاهش نرخ را تجربه کرد. این در شرایطی است که بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده حجم واردات مس به چین در ماه جولای با ۳ درصد کاهش رو‌به‌رو شده بود. بر این اساس تمامی این موارد در کنار کاهش نرخ مس و افت ذخایر انبارها در بورس شانگهای نشان‌دهنده کم شدن جذابیت مس در بازارهای جهانی است. در بورس فلزات لندن هم اکنون شاهد افت رشد مو‌جودی انبارها به‌صورت نسبی هستیم که از ماه جولای سال گذشته آغاز شده و تا کنون ادامه یافته است.

البته در آخرین معاملات موجودی انبارهای بورس فلزات لندن هم شاهد رشد محدود موجودی انبارها بودیم که از رکورد ۱۴۰ هزار و ۶۸۵ تن به ۱۴۱ هزار و ۳۵۰ تن افزایش یافت. این در حالی است که رکورد ذکر‌شده پایین‌ترین موجودی انبارها در ۶ سال اخیر است.

ویژگی‌های اقتصادی موثر بر بازار مس

رشد اقتصادی ۳ ماهه اتحادیه اروپا به طرز غیرقابل باوری به صفر در صد کاهش یافت این مطلب آن هم پس از ماه‌ها خروج از رکود یک رخداد غیرمنتظره به شمار می‌رود. همچنین رشد اقتصادی آلمان نیز به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد حوزه یورو در سه ماه گذشته منفی ۲/۰ درصد را تجربه کرد که در این مدت رشد اقتصادی سه ماه ایتالیا هم به همین میزان افت را تجربه کرد. این در حالی است که رشد اقتصادی فرانسه در سه ماهه گذشته به صفر رسید. در همین مدت رشد تولید ناخالص داخلی ژاپن نیز به منفی ۷/۱ درصد سقوط کرد که این موارد نشان‌دهنده کاهش تقاضای مس در این حوزه‌ها است. بازار چین هم به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده مس در جهان شاهد افت جهانی قیمت خانه‌های نوساز است که در ماه جولای این قیمت‌ها با ۹/۰ درصد کاهش روبه‌رو شد. این موضوع پس از افت نیم درصدی قیمت‌ها طی ماه گذشته نشان دهنده ریزش شدید قیمت‌ها در این حوزه بود. این موارد در کنار افت نرخ نفت و رسیدن قیمت نفت سبک آمریکا به ۹۵ دلار و۵۰ سنت سپس رشد مجدد آن به ۹۶ دلار و ۶۸ سنت نشان دهنده شرایط سخت اقتصادی است از طرفی نیز قیمت برنت به ۱۰۱ دلار و ۶۰ سنت کاهش یافت و طلا باز هم صعودی شد. موارد ذکر شده نشان دهند شرایط سخت اقتصادی است که مستقیما بر قیمت مس تاثیر‌گذار خواهد بود.

شرایط عرضه

عرضه مس در بازارهای جهانی شرایط مبهم و پیچیده‌ای پیدا کرده است از طرفی انتظار افزایش حجم عرضه به دلیل بسیاری از رخدادهای فنی و اقتصادی وجود دارد اما این مطلب در بازارهای جهانی خود‌نمایی نمی‌کند. آمارهای گزارش شده از سوی نهادهای معتبر بین‌المللی نیز به رشد حجم تولیدات معدنی اشاره می‌کند با توجه به برخی ویژگی‌های زمین‌شناسی از جمله عیار پایین، معادن بزرگ و کانی‌زایی‌های مختلف در زون‌های سولفیدی و اکسیدی در کنار افزایش سطح تکنولوژیکی معادن دورنمای مثبتی را برای بالا بردن حجم عرضه شاهد هستیم استفاده از ماشین‌آلات بزرگ‌تر و استخراج در ارتفاع یا افزایش عمق معادن و کاهش عیار حد را می‌توان در این چارچوب بررسی کرد. استفاده از دامتراک‌های بزرگتر مثلا با ظرفیت ۱۲۰ تن یا شاول‌های عظیم مواردی است که می‌تواند حجم استخراج مواد معدنی را افزایش دهد.

تمامی این موارد تا‌کنون نتوانسته است به افزایش حجم تولید در ابعاد جهانی منتهی شود. با توجه به تولید مس از معادن کوچک‌تر یا زیرزمینی در کشورهای در حال توسعه که در آنها وجود چاه کور در معادن زیرزمینی به وفور دیده می‌شود مواردی است که در قیمت‌های فعلی جذابیت تولید را پایین‌آورده است. خروجی این رخداد بسته شدن بسیاری از معادن کوچک با عیار کمتر و تضعیف استفاده از متد معدن کاری کوچک مقیاس (small scale mining) است، همچنین نکته دیگر درخصوص عرضه افزایش قیمت تمام شده بسیاری از معادن بوده که پتانسیل مجددی برای بسته شدن بسیاری از معادن ضعیف‌تر بوده و نهایتا برآیند شرایط عرضه کاهش حجم تولید و افزایش قیمت تمام شده است.

شرایط تقاضا

داده‌های اقتصادی نشان می‌دهد که تقاضای مس باید اندکی کاهش یابد، چرا که برخی از داده‌های مهم اقتصادی از تضعیف تقاضا حکایت می‌کند، این در حالی است که با فرض احتساب ثبت رشد اقتصادی مثبت در جهان شاهد افزایش تقاضای مس به نسبت سال گذشته هستیم، اما در هر حال با توجه به ضعف بازار و پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه ماه‌های قبل از رشد تقاضا به نسبت عرضه هم اکنون رشد تقاضا پاسخگوی حجم خوش‌بینی قبلی نیست. ضعف بازار املاک در چین، تضعیف رشد اقتصادی در اقصی نقاط جهان، کاهش نسبی خرید لوازم الکتریکی و الکترونیکی در شرق و بهبود نسبی نیاز به فلز سرخ در آمریکای شمالی رخدادهای موثر بر حجم تقاضای مس است. با توجه به این موارد تقاضای مس شرایط چندان جذابی ندارد.