یک مصوبه و چند اما و اگر

حدیث موسوی: روز شنبه ۲۵ مرداد ماه خبر رسمی مصوبه جدید سازمان توسعه تجارت ایران مبنی بر عدم تخصیص ارز مبادله‌ای برای واردات برخی محصولات فولادی از قبیل شمش، میلگرد، ورق ۲ میلی‌متری، تیرآهن و... منتشر شد. به گفته یکی از تجار واردکننده شمش، این مصوبه مربوط به اوایل هفته‌ گذشته بوده اما به‌طور رسمی از روز شنبه ۲۵ مرداد ماه کلیه تعرفه‌هایی که با عدد ۷۲ و ۷۳ شروع می‌شوند مشمول ارز متقاضی شدند؛ به عبارت دیگر تمامی محصولات فولادی اعم از شمش، ورق، میلگرد و تیرآهن و همه افرادی که از روز پنج‌شنبه ۲۳ مرداد به ادارات بازرگانی مراجعه کردند باید واردات را بر‌اساس ارز آورده محاسبه کنند نه ارز اتاق مبادله‌ای یا دولتی که البته ارز متقاضی هم می‌تواند ارز حاصل از صادرات یا ارز آزاد باشد.

در ارتباط با این مصوبه نایب رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد نیز ۲ روز پیش در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» بیان کرد: حدود ۱۰ روز است که ثبت سفارش برای واردات محصولات فولادی از‌جمله کلاف، میلگرد و تیرآهن با ارز مبادله‌ای صورت نمی‌گیرد. حمیدرضا طاهری‌زاده با بیان اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت و همین‌طور بانک مرکزی با مصوبه جدید سازمان توسعه تجارت موافقت کرده‌اند گفته بود: در‌صورت اجرای این مصوبه شاهد رونق بازار و افزایش قیمت فولاد خواهیم بود. در ارتباط با تاثیرات مصوبه جدید بر قیمت‌ها و معاملات فولاد، ابتدا باید نگاهی به شرایط جاری بازار فولاد داشته باشیم. در حال حاضر صنعت فولاد درگیر یک رکود تورمی و نه صرفا رکود تقاضا است. یکی از دلایلی که تاکنون تقاضای فولادهای ساختمانی و صنعتی آنچنان که باید در بازار رسمی و غیررسمی فولاد تحریک نشده می‌تواند به دلیل بالا بودن قیمت‌های نهایی فروش انواع فولاد باشد؛ اما از سوی دیگر در فصل گرم سال و در زمان اوج تقاضای فصلی خرید آهن نیز نباید شاهد چنین تقاضای اندکی در بازار باشیم که رکود ساخت و سازهای مسکونی و تعطیلی نسبی پروژه‌های عمرانی در سال ۹۳ به همراه رکود فعلی در خودروسازی از جمله دلایلی هستند که به رکود فعلی تقاضا بیش از پیش دامن زده‌اند. در این میان آنطور که گفته‌های برخی معامله‌گران و تولیدکننده‌ها نشان می‌دهد، موجودی انبارهای تجار پایین و موجودی انباری کارخانه‌های فولادی بالا است. شاهد این مساله نیز عرضه شمش توسط کارخانه ذوب‌آهن در بورس کالا است. تمرکز این کارخانه تا زمانی که در شرایط رکود فعلی نبودیم بر تولید و عرضه مقاطع طولی نظیر تیرآهن و میلگرد و عرضه این محصولات در بورس کالا بود؛ اما از زمانی که رکود بازار مصرف مقاطع عمق بیشتر و دوره طولانی‌تری به خود گرفته است این کارخانه شمش را به دفعات در رینگ فولاد عرضه کرده است. تمامی این شرایط نشان می‌دهد که بازار به افزایش قیمت‌ها در شرایط رکود اخیر و قیمت‌های بالای فعلی انواع محصولات فولادی خوشبین نیست.

اما مصوبه جدید چه تاثیراتی بر قیمت‌ها و روند معاملات فولاد در هفته‌ و ماه‌های پیش رو خواهد داشت؟

به نظر می‌رسد جو روانی ناشی از ابلاغ مصوبه جدید، افزایش نسبی قیمت‌ها را به‌طور مقطعی و کوتاه مدت به بازار فولاد تزریق می‌کند به‌خصوص در ارتباط با ورق ضخامت ۲ میلی‌متری وارداتی که حجم تولید داخلی آن جوابگوی تقاضا نیست. روز گذشته ورق گالوانیزه داخلی، ورق رنگی و ورق ٢ وارداتی افزایش ٦٠ تا ٧٠ تومانی را در هر کیلو در بازار آزاد تجربه کردند.

البته همان‌طور که گفته شد این افزایش قیمت‌ها مقطعی بوده و جو روانی حاصل از این مصوبه تاریخ مصرف کوتاهی دارد و به زودی مستهلک خواهد شد. اما در ارتباط با خروجی واقعی این مصوبه باید گفت با توجه به فرآیند زمان‌بر واردات شمش و سایر فولادهای تولیدی که به‌طور متوسط دو ماه به طول می‌انجامد، ما شاهد افزایش نسبتا شدید قیمت تمام شده محصولات فولادی وارداتی خواهیم بود. با توجه به کاهش نسبی نرخ دلار در بازار غیررسمی و عدم تخصیص ارز مبادله‌ای و از سویی رکود بازار، کمتر تاجری ریسک کرده و اقدام به واردات می‌کند. بنابراین به نظر می‌رسد در پاییز هم شاهد کاهش حجم عرضه و هم افزایش قیمت تمام شده انواع فولاد هستیم؛ به این معنی که طرف عرضه با دو پتانسیل افزایش قیمت در بازار وارد می‌شود که خروجی آن نیز فشار به واحدهای نوردی است.

البته در حال حاضر به این علت که در زمان رکود به سر می‌بریم و خبری از رونق معاملات فولاد نیست واقعیت‌های بازار به نوعی مغفول مانده است. یکی از واقعیت‌های بازار این است که شمش تولید داخل در شرایط رونق تقاضا به هیچ عنوان تکافوی تقاضای داخل را نمی‌کند، کما اینکه هم‌اکنون در شرایط بحرانی تامین آهن قراضه برای واحدهای تولیدی هم قرار داریم که در شرایط کمبود تقاضا این مساله نیز فرصت بروز و ظهور چندانی نیافته است.

مهم‌ترین رخدادهای موثر بر بازار فولاد:

-ضعف مبرم تقاضا که اجازه خودنمایی به واقعیت‌های بازار فولاد نداده است

- کاهش نسبی عرضه و ضعف تولید به خصوص در نوردی‌ها که به کاهش تقاضای شمش انجامیده است

- افزایش قیمت تمام شده محصول نهایی فولادی به دلیل افزایش هزینه تولید و حمل و نقل

- عقب‌نشینی خریداران به دلیل کاهش جذابیت خرید و قیمت‌هایی که هنوز بالا به نظر می‌رسند

- ضعف بازارهای صادراتی پس از آزادسازی کامل صادرات انواع فولاد با مقاصد عراق و افغانستان

- عدم تخصیص ارز اتاق مبادلات برای واردات اغلب انواع فولاد

- پایین بودن نسبی موجودی انبارهای تجار به دلیل پایین بودن جذابیت خرید

- نبود دورنمای مثبت برای افزایش تقاضا و بهبود قیمت‌ها که خرید را ترسناک جلوه می‌دهد

- احتمال افزایش بیشتر هزینه تولید به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه به خصوص شمش وارداتی

حال با این شرایط به نظر می‌رسد در کوتاه مدت تنها جو روانی بر بازار فولاد موثر خواهد بود که در ضعف مبرم تقاضا و عدم مخابره این قبیل اخبار (مصوبه جدید سازمان توسعه تجارت مبنی بر عدم تخصیص ارز اتاق مبادلات به واردات شمش و مقاطع) به تمام فعالان بازار در این دوره انتظار رویداد خاصی را نداریم.

این در حالی است که کاهش حجم عرضه با جهت‌گیری عرضه‌های وارداتی به مرور زمان خودنمایی کرده و با آغاز روزهای سرد سال که انتظار ضعف بیشتر تقاضا را نیز داریم این شرایط به شکننده‌تر شدن شرایط بازار منتهی خواهد شد. به بیان دیگر تجمیع این رخدادها در کنار عدم شفافیت برخی دستورالعمل‌ و آمارها توانایی جهش شدید قیمتی را برای بازار فولاد افزایش می‌دهد. این رخداد می‌تواند به معنی فشرده شدن بسیار آرام یک فنر قدرتمند باشد که آزاد شدن پتانسیل آن شاید موجب تغییرات چشمگیری در روند قیمت‌ها و معاملات فولاد در بازار آزاد و بورس کالا شود.