محمدحسین بابالو: قیمت سنگ‌آهن در بازارهای جهانی پس از یک روند افزایشی مجددا کاهشی شده و به نظر می‌رسد با توجه به ضعف بازار فولاد این کشور، این روند نزولی ادامه‌دار باشد. هم‌اکنون قیمت‌های سنگ‌آهن با مبدا استرالیا در کمترین سطح در دو سال گذشته قرار دارد. نزدیکی به موعد افزایش تقاضای فصلی سنگ‌آهن در چین و احتمال اتخاذ بسته حمایتی جدید از سوی دولت چین و امید به بهبود بازار فولاد محرک‌هایی است که می‌تواند بر بازار سنگ‌آهن موثر واقع شود. هنوز برای جذابیت بیشتر سنگ‌آهن به زمان بیشتری نیاز داریم، اما می‌توان به ثبات نسبی این بازار در نیمه دوم سال جاری امیدوار بود. قیمت سنگ‌آهن در سال جاری به‌صورت نسبی در مسیری نزولی قرار داشت که اواسط ماه مارس را می‌توان کف قیمتی ثبت شده در این سال قلمداد کرد. از این نقطه مجددا قیمت سنگ‌آهن نزدیک به یکماه صعودی بود، ولی از اواسط آوریل مجددا کاهشی شد. افزایش محسوس حجم انبارها و تضعیف نسبی تقاضا از دلایل اصلی این کاهش قیمت عنوان شد.

در روزهای قبل قیمت سنگ‌آهن در بازار نقدی چین کاهشی بود ولی نهایتا در ۵ مه‌صعودی شد و توانست با ۱۰ سنت افزایش به ۱۰۶ دلار در هر تن برسد. در این زمان قیمت سنگ‌آهن برای معاملات سوآپ ۱۲ ماهه ۳۸/۱۰۱ دلار معامله شد که ۴/۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد. هنوز قیمت‌های سوآپ سنگ‌آهن بالاتر از ۱۰۰ دلار در هر تن معامله می‌شود. قیمت سنگ‌آهن عیار ۶۲ درصد خشک (بدون احتساب رطوبت) در بنادر تیانجین ۱۰۶ دلار در هر تن معامله شد که به نسبت مدت مشابه سال قبل نزدیک به ۲۱ درصد کاهش را نشان می‌دهد. در پایان آوریل قیمت سنگ‌آهن با عیار ۶۲ درصد با ۷/۲ درصد کاهش ۴۰/۱۰۵ دلار در هر تن معامله شد که کمترین حد از ۱۱ مارس تاکنون بود.

در سال گذشته و برای سال ۲۰۱۳ با افزایش محسوس تقاضای فیزیکی به نسبت عرضه روبه‌رو بودیم که باعث شد برای این سال قیمت سنگ‌آهن از ۱۱۰ دلار در ماه مه به ۱۳۰ دلار در ماه دسامبر افزایش یابد که پس از این بازار سنگ‌آهن وارد یک فاز جدید شد.

شرایط عرضه

عرضه در بازارهای جهانی در مسیر افزایشی است که این افزایش حجم تولید به کاهش نسبی قیمت تمام شده می‌انجامد. افزایش تولید توسط تولیدکنندگان بزرگ می‌تواند به تقویت روزافزون بخش عرضه کمک کند که شاید موجب خروج بسیاری از تولیدکنندگان کوچک چینی با عیار استخراجی کمتر شود.

شرکت واله برزیل به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ‌آهن در جهان تلاش می‌کند به کمک سرمایه‌گذاری‌های گسترده حجم تولید خود را افزایش دهد. این شرایط تا جایی پیش رفته است که در برنامه‌ریزی‌های این شرکت افزایش ۵۰ درصدی حجم تولید تا سال ۲۰۱۸ هدف‌گذاری شده است. دیگر شرکت‌های مهم تولیدی که غالبا استرالیایی هستند نیز از همین شیوه استفاده می‌کنند و شرکت‌های ریوتینتو، BHP بیلتون و فورتسکیو همگی در مسیر افزایش حجم تولید قدم برمی‌دارند. این شرایط باعث شد که صادرات سنگ‌آهن استرالیا در ماه آوریل افزایش یابد. حجم صادرات سنگ‌آهن از بندر هدلند Hedland استرالیا به ۹/۲۸ میلیون تن رسید که به نسبت ماه قبل و حجم تولید ۲۷ میلیون تن یک افزایش محسوس محسوب می‌شود. در این ماه تمامی حجم صادرات سنگ‌آهن استرالیا ۸/۳۴ میلیون تن بود که به نسبت ماه قبل ۴۰۰هزار تن افزایش را نشان می‌دهد. برآوردها نشان می‌دهد که صادرات سنگ‌آهن استرالیا در سال جاری به ۶۸۷ میلیون تن برسد که به نسبت سال قبل ۱۹ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

این شرایط باعث شد که موجودی انبارها در بنادر چین با ۳/۱ درصد افزایش به ۱۹/۱۰۵ میلیون تن برسد که یک رکورد معنی‌دار به حساب می‌آید. این حجم به نسبت سال گذشته ۲۹ درصد افزایش یافته است. در ماه مارس هم واردات سنگ‌آهن چین افزایش داشت تا جایی که واردات سنگ‌آهن از سایر کشورها با ۸/۲۰ درصد رشد به ۹۶/۷۳ میلیون تن رسیده بود.

برآیند موارد ذکر شده به افزایش حجم تولید از طرف تولیدکنندگان بزرگ می‌انجامد که این مطلب می‌تواند به کاهش قیمت تمام‌شده سنگ‌آهن در بازارهای جهانی منتهی شود. در عرصه رقابت این افزایش حجم تولید به ضرر بسیاری از تولیدکنندگان خرد با قیمت تمام شده پایین‌تر خواهد بود، زیرا تولیدکنندگان بزرگ حتی با قیمت‌های کمتر نیز سودآوری مطلوبی خواهند داشت. این شرایط که شائبه دامپینگ را در بازار تقویت می‌کند از همه بیشتر به ضرر تولیدکنندگان کوچک‌تر کشور چین است که از عیار کمتری برخوردار هستند. به نظر می‌رسد روزهای آینده بسیاری از تولیدکنندگان چینی از بازار خارج شوند.

شرایط تقاضا

شرایط تقاضا در بازارهای جهانی جذابیت چندانی ندارد. حجم واردات به چین بالا است و از طرفی موجودی انبارهای بنادر نیز بسیار بالا است، به نظر می‌رسد که موجودی انبارهای کارخانجات فولادی هم بالا باشد که تمام این موارد شرایط جذابی را برای تقاضا فراهم نمی‌کند و از طرفی قیمت فولاد در چین در سطوح ملایمی قرار دارد. البته قیمت ورق در اقصی نقاط جهان از جمله چین صعودی شده که می‌تواند به تحریک بیشتر تقاضا منجر شود. این در حالی است که زمان تقاضای فصلی فولاد فرارسیده که می‌تواند به افزایش تقاضای سنگ‌آهن ختم شود. شایعات نیز از اتخاذ سیاست‌های حمایتی بیشتری از سوی دولت چین به گوش می‌رسد و از خبرهای متناقضی از تصویب یک بسته حمایتی از سوی دولت چین برای تحریک و افزایش رشد اقتصادی چین حکایت می‌کند. تمامی این موارد می‌تواند تقاضای فیزیکی سنگ‌آهن را افزایش دهد.

برآیند شرایط عرضه و تقاضا

شرایط عمومی عرضه و تقاضا از برتری عرضه به نسبت تقاضا حکایت می‌کند. به نظر می‌رسد افزایش عرضه به‌صورت ادامه داری افزایش یابد که در مقایسه با تقاضای فعلی باز هم از برتری عرضه حکایت خواهد کرد. از طرفی انتظار افزایش تقاضای سنگ‌آهن وجود دارد، ولی با توجه به موجودی بسیاری بالای بنادر و کارخانجات فولاد چین انتظار افزایش محسوس قیمت‌ها وجود ندارد. هم‌اکنون محموله‌های سنگ‌آهن فراوانی برای فروش پیشنهاد می‌شوند و جز برای کوتاه مدت کسی تمایلی به خرید ندارد چون هنوز دورنمای مشخصی از اقتصاد چین مشاهده نمی‌شود. این شرایط سخت تا جایی پیش رفته که مدیرعامل واله برزیل به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ‌آهن در جهان از شرایط فروش گله مند است و گفت: برای اولین بار در ۱۰ سال اخیر شاهد افزایش عرضه در برابر تقاضا هستیم. آمارها نشان می‌دهد که فروش سه ماهه شرکت واله در بدترین حالت در ۴ سال اخیر بوده است. متوسط قیمت‌های فروش این شرکت برای معاملات سوآپ و بلندمدت و ... برابر ۵۲/۹۰ دلار در هر تن است که ۲۰ سنت از سال قبل کمتر است. شرکت واله برزیل معتقد است که نیمه دوم سال جاری بازار سنگ‌آهن مجددا در مسیر تقویت قرار می‌گیرد.

به نظر می‌رسد روزهای آینده شرایط ضعیف فعلی ادامه‌دار باشد، زیرا بسیاری از فروشندگان خود را برای کاهش بیشتر قیمت آماده‌می‌کنند. پس از طی این روند ضعیف فعلی می‌توان به بهبود تقاضا امیدوار بود. به نظر می‌رسد اواسط ماه مه و فرا رسیدن تقاضای فصلی را می‌توان نقطه قوتی برای این بازار تلقی کرد. به نظر نمی‌رسد در سال جاری التهاب خاصی در بازار حاکم شود و می‌توان به ثبات قیمت‌ها در نیمه دوم سال جاری میلادی امیدوار بود.

بیم و امید در بازار جهانی سنگ‌آهن