مدیریت صحیح منابع؛ حلقه مفقوده صنعت فولاد
گروه بنگاه‌ها: آزاده حسینی- زهرا مسافر: فولادسازان در نشست خبری انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران به جمع‌بندی اتفاقات و رویداد‌های سال جاری در حوزه فولاد پرداخته و دستیابی به تولید 55 میلیون تنی فولاد در افق 1404 را منوط به مدیریت صحیح منابع و شناخت صحیح مزیت‌ها و عدم مزیت‌ها واستفاده از فرصت‌ها عنوان کردند.
رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در این نشست به ارتقای رتبه تولید فولاد ایران در جهان که از سوی موسسه بین‌المللی آهن و فولاد منتشر شده اشاره کرد و گفت: تولید فولاد خام در سال جاری به ۱۵ میلیون تن می‌رسد که با این میزان، ایران یک درصد تولید جهانی این فلز را به خود اختصاص خواهد داد و جایگاه پانزدهم را در دنیا کسب می‌کند. سبحانی خاطرنشان ساخت: صنعت فولاد به منزله پایه اغلب صنایع کشور از جمله صنعت ساختمان، خودروسازی، صنایع نظامی و ... است، بنابراین طرح دیدگاه‌های افراد بدون در نظر گرفتن ابعاد مختلف، نمی‌تواند واقع‌بینانه باشد. از سوی دیگر باید اذعان کرد که حدود یک میلیون نفر از جمعیت کشور در واحدهای فولادسازی دولتی و خصوصی شاغل هستند. وی در خصوص برنامه سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ در بخش فولادسازی که تحقق ظرفیت ۵۵ میلیون تنی است، تاکید کرد: ایران امروز با ظرفیت نصب شده حدود ۲۰ میلیون تن به تولید ۱۵ میلیون تن رسیده و بنابراین رسیدن به هدف سند مذکور ظرف ۱۲سال، غیرممکن نیست، بلکه می‌توان به آن رسید. به اعتقاد رئیس هیات مدیره انجمن مذکور، اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی دست بخش‌خصوصی برای تحقق بخشیدن به هدف مذکور را باز گذاشته و امروز بخش عمده‌ای از صنعت فولاد کشور بومی‌سازی شده است. وی اهمیت تامین تاسیسات زیربنایی برای دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد را مورد تاکید قرار داد و گفت: علاوه بر تامین مواد اولیه، ایجاد راه و راه آهن در کنار برق و گاز از فاکتورهای اساسی دستیابی به هدف تعیین شده در خصوص ظرفیت فولاد در سال ۱۴۰۴ است. وی تاکید کرد: مدیریت منابع و همچنین استفاده از مزیت‌ها و عدم مزیت‌ها در صنعت فولاد می‌تواند ما را برای افزایش ظرفیت ۳۵ میلیون تنی یاری رساند، به نظر می‌رسد مدیریت صحیح منابع حلقه مفقوده ما برای رسیدن به اهداف تعیین شده است.
سبحانی تصریح کرد: زمستان امسال پیامد قطعی گاز ۴۰ روزه واحدهای فولادسازی را به دنبال داشت و در حقیقت می‌توان اذعان کرد که یک دوازدهم تولید از بین رفت.
وی در توضیح اجرای طرح‌های هشت‌گانه فولادی که یکی از آنها به بخش خصوصی واگذار شده، اظهار کرد: شاید یکی از دلایل طراحی این واحدها رفع محرومیت از مناطقی که در آن نقاط قرار است، اجرا شود، بوده اما به هرحال دولت مصمم به اجرایی ساختن این طرح‌ها است؛ بر همین اساس در بخش احیا به طور متوسط بیش از ۶۰ درصد پیشرفت دارند و مراحل ذوب هم به طور متوسط از از پیشرفت بیش از ۳۰ درصدی برخوردار شده‌اند.
به گفته سبحانی، ایجاد واحدهای فولادسازی باید با بررسی ابعاد اقتصادی به اجرا گذاشته شود، تولیدات براساس قیمت بازار عرضه شود، سود مناسبی را به دنبال داشته باشد که بتواند علاوه بر پرداخت بهره و قسط بانکی به فعالیت خود تداوم بخشد.
وی تاکید کرد: هشت طرح فولادی زمانی که مصوب شد با نگاه اقتصادی نبود و به نظر می‌رسد که راه برگشتی وجود ندارد و باید دولت هرچه زودتر این واحدها را تکمیل کند.
رشد تولید و صادرات،کاهش واردات
دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران نیز در این نشست گفت: واحدهای فولادسازی کشور طی ۱۰ ماهه امسال ۱۴ میلیون تن محصول تولید کردند، در حالی که میزان واردات کشور در این مدت نیز برابر ۲/۲ میلیون تن بود. سیدرسول خلیفه سلطانی، اظهار کرد: میزان تولید فولاد خام در دوره ۱۰ ماهه ۹۲ حدود ۱۳ میلیون تن بود که نسبت به دوره مشابه در سال گذشته رشد ۹ درصدی دارد.
همچنین سال گذشته میزان واردات محصولات فولادی به سه میلیون تن رسید که امسال با کاهش فعالیت‌های عمرانی افت ۲۸ درصدی در این زمینه داشتیم. خلیفه سلطانی با بیان اینکه در دوره ۱۰ ماهه سال جاری میزان صادرات محصولات فولادی به یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن رسید، گفت: برپایه دوره مورد بررسی شاهد رشد ۳۱ درصدی صادرات نسبت به ۱۰ ماهه ۹۱ هستیم.وی درخصوص رشد ۹ درصدی ۱۰ ماهه تولید فولاد خام کشور، اظهار کرد: رشد متوسط فولادسازان جهان حداکثر چهار تا پنج درصد ثبت شده و به ایران بالاترین رشد را در دوره مذکور داشت. خلیفه سلطانی ادامه داد: سیاست آزادسازی صادرات که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام شد، نقش موثری در افزایش صادرات در نیمه دوم سال جاری را رقم زد و امیدواریم واحدهای فولادسازی در سال ۱۳۹۳ نیز بتوانند در عرصه صادرات رشد فعالیت خود را داشته باشند. همچنین آمارهای رسمی طی ۱۰ ماهه امسال نشان داد، سنگ آهن هماتیت دانه بندی شده به ارزش یک میلیارد و ۱۰۴میلیون دلار از اقلام مهم صادراتی بود و این ماده معدنی در صدر فهرست کالاهای صادرات غیرنفتی کشور قرار داشت. این در حالی است که واحدهای فولادسازی مبارکه، ذوب آهن (اصفهان) فولاد خوزستان و خراسان عمده تولیدکنندگان فولادی کشور محسوب می‌شوند که اکنون ۵۰ درصد تولید این بخش مربوط به مبارکه است.
بانک‌های عامل از گشایش اعتبار طفره می‌روند
نایب رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: امسال دولت مقرر ساخت که بانک‌های عامل نسبت به گشایش اعتبار ۳۰ درصدی برای واردات لوازم یدکی فولادسازان اقدام کنند، اما تاکنون خبری نیست. حمید رضا طاهری‌زاده در جمع خبرنگاران در محل این انجمن اظهار کرد: موضوع تامین قطعات یدکی واحدهای نورد فولاد موجب شد که دولت به منظور حمایت از این بخش نسبت به صدور مصوبه اقدام کند که برپایه آن با گشایش ال‌سی ۳۰ درصدی مشکل برطرف شود، اما تاکنون بانک‌های عامل از انجام آن طفره رفته‌اند.
وی یادآور شد: فولاد‌سازان تمام اسناد و مدارک مربوطه را به بانک‌های عامل ارائه دادند و باوجود آنکه بدهی معوق نیز ندارند، اما گشایش ال‌سی ۳۰ درصدی صورت نگرفته است.
طاهری زاده افزود: براساس بخشنامه ای که در ۱۶ آذر ماه سال جاری صورت گرفت، کارخانه‌های صنعتی که مواد اولیه مورد نیازشان را قبل از سی ام آذر ۱۳۹۰ از گمرک ترخیص کرده باشند می‌توانند، از ارز مرجع برخوردار شوند که این بخشنامه را بانک‌ها عمل نکردند. به گفته وی، به منظور حمایت از صنعت فولاد مقرر شده بود، تعرفه‌های گمرکی برای واردات فولاد تا ۲ درصد تعدیل شود که این اتفاق در ابتدای سال افتاد اما در اواخر امسال به چهار درصد افزایش یافت و پیامد این امر افزایش قیمت هر کیلوگرم فولاد از یک هزار و ۶۰۰ به یک هزار و ۷۰۰ تا ۷۵۰ تومان برسد.
طاهری‌زاده یادآور شد: البته کاهش نرخ ارز و افزایش تولید موجب شد تا قیمت هر کیلوگرم فولاد در سال جاری از ۲ هزار و یکصد تومان به یک‌هزار و ۷۵۰ تومان برسد.
وی درباره اجرای مرحله اول هدفمندی یارانه‌ها گفت: دولت قرار بود بابت بهینه‌سازی مصرف انرژی واحد‌های فولادسازی تسهیلاتی بدهد که تاکنون اقدامی در این زمینه انجام نگرفته است. کارشناسان پیش‌بینی کردند که در نیمه نخست سال ۱۳۹۳ نیز روند کاهش مصرف فولاد در کشور تداوم داشته باشد. پیش از این گفته شده بود، ظرفیت فولادسازی در سال جاری به رقم ۲۵ تا ۳۰ میلیون تن خواهد رسید و میزان تولید نیز از سطح ۲۰ میلیون تن خواهد گذشت. همچنین آمار تولید محصولات فولادی در ۱۰ ماهه منتهی به دی ماه امسال رقم ۱۴ میلیون تن را ثبت کرد.
رعایت عدالت در حمایت از فولادسازان دولتی و خصوصی
در همین حال یک عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: منابع سنگ آهن کشور به عنوان یک سرمایه ملی محسوب می‌شود، و صادرات آن از مصادیق خام فروشی است.
احمد دنیا نور اظهار کرد: برخی افراد از صادرات سنگ آهن
دانه‌بندی به عنوان ایجاد ارزش افزوده این ماده سخن می‌گویند، درحالی که طرح چنین مسائلی استدلال غلطی است.
وی خاطرنشان کرد: سنگ آهن ماده معدنی تجدیدناپذیر است و به بخش فولاد کشور تعلق دارد، بنابراین دستیابی به اهداف پیش‌بینی شده برای بخش فولاد، نیاز به مواد اولیه دارد که عمده آن سنگ آهن است. همچنین ارزش صادرات سنگ آهن در ۱۰ ماهه منتهی به دی ماه ۹۲ به رقم یک میلیارد و ۱۰۴ میلیون دلار رسید و انتظار می‌رود تا پایان امسال بیش از ۲۰ میلیون تن سنگ آهن صادر شود.
دنیا نور گفت: رعایت عدالت از سوی دولت بین تولیدکننده بخش‌های دولتی و خصوصی، در واقع خواسته فعالان غیردولتی است. دولت در بخش تولید تمام صنایع، میان دولتی‌ها و خصوصی‌ها فرق قائل است و این شرایط وضعیت را برای بخش خصوصی‌ تنگ کرده و انتظار می‌رود در سال ۹۳ عدالت رعایت شود.
این متخصص عرصه فولاد اظهار کرد: تولیدکنندگان دولتی دربورس کالا از مزایایی برخوردارند که این امر برای بخش خصوصی فراهم نیست، علاوه بر این تولیدکنندگان دولتی فولاد از نظر نرخ سنگ‌آهن از یارانه‌ای برخوردارند که بخش خصوصی از آن بی‌بهره است. وی در بخش دیگری از این نشست خبری گفت: براساس طرح هدفمندسازی یارانه‌ها قرار بود در مرحله نخست ۴۵ هزار میلیارد تومان، دراختیار تولید قرار بگیرد که تاکنون این مهم محقق نشده است. مدیرعامل مجتمع فولاد جنوب تصریح کرد: خواسته تولیدکنندگان از دولت این است که تا اجرایی شدن تمام شرایط مرحله اول طرح هدفمندسازی یارانه‌ها، از اجرای مرحله دوم اجتناب ورزد.
وی درخصوص بهره‌گیری از قراضه به منظور تامین نیاز واحدهای فولادسازی گفت: دولت باید نسبت به ایجاد واحدهای فرآوری قراضه در حاشیه خلیج فارس مبادرت ورزد و زیرساخت‌ها نیز باید فراهم شود. به گفته این فولادساز، همسایگان ایران امروز صادرات ده‌ها میلیون دلاری قراضه را در برنامه دارند و ایران درحالی که در کنار آبراه‌های بین‌المللی در شمال دریای خزر و جنوب خلیج فارس قرار دارد، از این امتیاز ویژه بهره نگرفته است.
نرخ بالای بهره بانکی مزیت تولید فولاد را از بین برد
یک عضو دیگر هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران معتقد است: دستیابی به هدف پیش‌بینی شده برای فولاد در سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ که همانا ظرفیت ۵۵ میلیون تنی است، به ۳۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد. بهادر احرامیان با بیان این مطلب افزود: سال ۱۳۹۲ برای صنعت فولاد پرچالش بود و در این بخش شاهد شیب نزولی قیمت بودیم، اما در تامین مواد اولیه خلاف آن را مشاهده کردیم.
به گفته وی، واحدهای نورد فولادسازی فشار بیشتری را امسال تحمل کردند و پدیده کاهش تقاضا که از سال ۹۱ آغاز شد در سال جاری تداوم یافت. احرامیان با پیش‌بینی اینکه طی ۶ ماهه نخست سال ۱۳۹۳ روند کاهش تقاضای فولاد ادامه پیدا کند، افزود: کاهش بودجه عمرانی که حاصل تنزل درآمدهای نفتی است، بر میزان تقاضای فولاد اثرگذار بود. وی اظهار کرد: شروع به کار دولت یازدهم با رویدادهای امیدبخشی همراه بود، از جمله حضور فولادسازان جهانی در ایران و همچنین تلاش برای حضور در بازار کشورمان از سوی آنها می‌تواند برای این بخش موثر باشد.
این متخصص در بخش فولاد تصریح کرد: چنانچه می‌خواهیم حوزه فولاد با مشارکت بخش خصوصی کشور و سرمایه‌گذاران خارجی همراه باشد، باید نسبت به ایجاد جذابیت لازم اقدام کنیم.
وی با بیان اینکه همواره مواد اولیه و انرژی به عنوان مزیت‌های فولادسازی کشور مطرح بوده، گفت: نرخ بالای بهره بانکی ۲۰ تا ۲۵ درصدی، مزیت نسبی کشورمان را از بین برده و باید برای آن تدابیر لازم اتخاذ شود.
احرامیان خواستار بررسی شیوه عملکرد رقیبان ایران در بازارهای صادراتی فولاد شد و گفت: نظام بانکی باید همانند بانک‌های خارجی نرخ بهره را معقول‌سازند، تا بتوان در چارچوب سیاست‌های اقتصاد مقاومتی حرکت روبه جلو را تداوم بخشید.
تشکیل کنسرسیوم برای دستیابی به ظرفیت‌های جدید
در همین راستا یکی دیگر از اعضای انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران خواستار تشکیل کنسرسیوم برای دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تنی در افق ۱۴۰۴ شد و گفت: با توجه به مزیت‌هایی که در تولید فولاد داریم، رسیدن به تولید ۵۵ میلیون تنی دور از ذهن نیست. احمد خوروش گفت: در صورت تشکیل کنسرسیوم و حمایت دولت از فولاد‌سازان دستیابی به ظرفیت ۳۵ میلیون تن طی ۱۲ سال دور از ذهن نیست. وی ادامه داد: در حال حاضر در کشور همسایه ما ترکیه به همین شکل فولادسازان موفق به تولید رقم‌های بالا شده‌اند، این در حالی است که آنها از هیچ یک از مزیت‌های تولید برخوردار نیستند.