الهام بادپا (بیتا) * در هفته گذشته عواملی همچون سخنان روسای ECB (بانک مرکزی اروپا) و فدرال رزرو و انتشار خبرهایی از رشد عرضه نفت همراه با انتشار گزارش‌هایی از اوضاع اقتصادی آمریکا و چین به بروز نوساناتی در قیمت ارز، طلا، نفت و فلزات منجر شد.
سخنان ماریو دراگی، رئیس بانک مرکزی اروپا در روز شنبه مبنی بر اینکه وی نیاز مبرمی برای کاهش بیشتر نرخ بهره منطقه پولی یورو احساس نکرده و علائم خاصی از رکود مشاهده نمی‌شود، موجب رشد نرخ برابری یورو به دلار در روز دوشنبه شد. در عین حال بااینکه به نظر می‌رسید بازارها تمایل دارند روند قبلی خود را تا آنجا که می‌توانند ادامه دهند، اما معاملات چندان قوی به نظر نمی‌رسید.
در بازار طلای اولین روز هفته گذشته هم با وجود افت شاخص دلار، جو کلی خوش‌بینی نسبت به اوضاع اقتصادی در جهان فشار رو به پایینی بر قیمت طلا وارد ساخت و موجب افت بهای این کالای گرانبها در بازار جهانی شد. کم بودن حجم معاملات هم در بی‌رونقی این بازار بی‌تاثیر نبود.
در عین حال انتشار گزارش‌ مطلوبی از اوضاع اقتصادی آمریکا نه تنها با افزایش خوش‌بینی سرمایه‌گذاران نسبت به روند بهبود اوضاع اقتصادی آمریکا منجر به رشد بازارهای سهام در روز سه‌شنبه شد، بلکه با تایید تصمیم اخیر فدرال رزرو مبنی بر کاهش خرید ماهانه اوراق قرضه به تقویت گمانه‌زنی‌ها از ادامه روند کاهشی این برنامه حمایتی در سال ۲۰۱۴ انجامید.
در‌خصوص روند قیمت طلا هم در حالی که از یک سو افزایش شاخص دلار و تاثیر منفی آغاز روند کاهشی سیاست‌های انبساطی آمریکا در سال جدید باز هم موجب افت بهای هر اونس طلا در این روز شد، از سوی دیگر بستن موقعیت‌های فروش و افزایش خرید فیزیکی طلا در این قیمت‌ها در آسیا بهای این کالای گرانبها را بهبود بخشید.
پس از تعطیلی بازارها در روز چهارشنبه، شاخص دلار به دلیل انتشار چندین گزارش‌ مثبت از اوضاع اقتصادی آمریکا در روزهای اخیر به بالاترین سطح خود در دو هفته گذشته رسید چرا که این گزارش‌ها موجب تایید ادامه روند بهبود اوضاع بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا و درنتیجه رشد احتمال کاهش بیشتر برنامه حمایتی فدرال رزرو در آینده نزدیک شدند.
در بازار طلای روز پنج‌شنبه با وجود رشد شاخص دلار، ورود خریداران فیزیکی طلا به بازار مخصوصا در چین (با توجه به افت قابل توجه قیمت آن در روزهای پایانی سال ۲۰۱۳)، موجب تقویت بهای این کالا در بازارهای جهانی شد. در عین حال بدون در نظر گرفتن رشد احتمالی جذابیت طلا برای سرمایه‌گذاران چینی، می‌توان گفت عواملی از قبیل کاهش تدریجی سیاست‌های انبساطی آمریکا، کم شدن تقاضا برای طلا به عنوان کالایی با حاشیه ایمنی بالاتر به دلیل رشد امیدواری‌ها از بهبود اوضاع اقتصادی کشورهای توسعه یافته و همچنین افت خرید فیزیکی طلا از سوی هند به خاطر اعمال محدودیت‌هایی از سوی دولت این کشور برای کاهش واردات طلا همچنان بازگشت قیمت طلا به روند صعودی را با مشکل مواجه خواهد ساخت.
متاثر از سخنان رئیس بانک مرکزی آمریکا درخصوص بهتر شدن اوضاع اقتصادی این کشور در روز جمعه به نظر می‌رسید فعالان بازار در آخرین روز معاملاتی هفته کمی نگران شده‌اند. در واقع اینکه فدرال رزرو با چه سرعتی برنامه حمایتی خود را کاهش خواهد داد و تاثیر آن بر روند بهبود این کشور تا چه حد می تواند باشد مساله‌ای بود که موجب افت بازارهای سهام در این روز شد؛ اگرچه شاخص دلار افزایش یافت.
بن برنانکه، رئیس بانک مرکزی آمریکا در سخنان خود اعلام کرد شواهد حاکی از آن است که از شدت موانع بر سر راه رشد اقتصادی آمریکا کاسته شده و اقتصاد برای رشد سریع‌تر آماده می‌شود. بهبود وضعیت مالی، تعادل بیشتر در بازار مسکن و البته تداوم توافقات بر سر سیاست پولی بر رشد اقتصادی آمریکا در دوره‌های سه ماهه آینده تاثیر مثبت خواهند گذاشت؛ اگرچه با توجه به تجربیات کسب شده طی سال‌های گذشته لازم است در پیش‌بینی‌ها محتاط بود. وی معتقد است تصمیم اخیر فدرال رزرو مبنی بر کاهش خرید اوراق قرضه دال بر کم شدن تعهد این بانک برای اجرای سیاست‌های انبساطی تا هر زمانی است که لازم است. همچنین برنانکه در سخنرانی خود از برنامه‌هایش دفاع کرده و اظهار کردند تحقیقات انجام شده نشان از اثر بخش بودن اقدامات صورت گرفته از سوی فدرال رزرو (از جمله برنامه خرید ماهانه اوراق قرضه) در کمک به روند بهبود اقتصادی دارد.
طی دوران ریاست وی درحالی که به مدد اجرای سیاست پولی انبساطی، نرخ بیکاری به کمترین حد خود در پنج سال اخیر (یعنی ۷ درصد) رسید، ترازنامه بانک مرکزی تا ۴/۰۲ تریلیون دلار رشد کرد. به علاوه به عقیده برخی از روسای بانک‌های مرکزی آمریکا، برنامه خرید اوراق قرضه ریسک تورم در بلندمدت را افزایش داده و ممکن است موجب بروز مشکلاتی در بازار مالی (نظیر ایجاد حباب در قیمت دارایی‌ها) شود.
در روز پایانی هفته گذشته میلادی تاکید مقامات ارشد فدرال رزرو بر احتمال رشد تورم در آینده (از اثرات برنامه حمایتی آمریکا)، کاهش فعالیت در بازارهای سهام و ریزش آن و درنتیجه افزایش جریان نقدینگی به سمت بازار طلا و افزایش معاملات خریداران فیزیکی طلا به رشد بهای این فلز گرانبها در بازارهای جهانی منجر شد.
*تحلیلگر اقتصاد جهانی - شرکت کارگزاری بهمن