بازار فرعی بورس کالا، رقیب بنگاه‌های املاک نمی‌شود

مدیرعامل بورس کالای ایران با بیان اینکه قرار نیست آپارتمان شخصی در بورس کالا به فروش برسد، گفت: انبوه‌سازان، سازندگان بزرگ و نهادهای دولتی و خصوصی می‌توانند املاک خود را از طریق تابلوی فرعی بورس کالا به فروش برسانند و این بورس به هیچ عنوان رقیب بنگاه‌های املاک نخواهد بود. این روزها یکی از بحث‌های داغ بازار سرمایه به راه‌اندازی تالار فرعی بورس کالای ایران اختصاص دارد؛ چرا که قرار است با راه‌اندازی بازار فرعی و ایجاد یک تابلوی جدید در این بورس، معاملات اموال منقول و غیرمنقول و همچنین کالاهای خارج از گونه (فرعی) در بورس کالا آغاز شود. دکتر حسین پناهیان مدیرعامل بورس کالای ایران در گفت‌وگوی اختصاصی با پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه (سنا)، به زوایای مختلف راه‌اندازی تالار فرعی پرداخت و از استقبال نهادهای دولتی و خصوصی برای عرضه املاک خود در بورس کالا خبر داد.

مدیرعامل بورس کالای ایران با بیان اینکه قرار نیست آپارتمان شخصی در بورس کالا به فروش برسد، گفت: انبوه‌سازان، سازندگان بزرگ و نهادهای دولتی و خصوصی می‌توانند املاک خود را از طریق تابلوی فرعی بورس کالا به فروش برسانند و این بورس به هیچ عنوان رقیب بنگاه‌های املاک نخواهد بود و عرضه املاک و مستغلات در بورس کالا ارتباطی به فعالیت بنگاه‌های املاک ندارد.

وی در تکمیل توضیحات خود افزود: بازار هدف و معیارهای بورس کالا برای معاملات املاک کاملا متفاوت با بنگاه‌های املاک است به طوری که با راه‌اندازی تالار فرعی بورس کالا، مزایده‌های املاک بزرگ و عمده به بازار شفاف و کاملا قانونمند بورس منتقل می‌شود و به این ترتیب بار بزرگی از دوش دولت برداشته می‌شود و مشخص است که این فعالیت تداخلی با کارکرد کنونی بنگاه‌های املاک ندارد.

دکتر پناهیان در پاسخ به این پرسش که چه لزومی برای راه‌اندازی تالار فرعی بورس کالا وجود داشت؟ گفت: یکی از معضلات همیشگی دولت در صحنه اقتصاد، دادوستد اموال خود از طریق مزایده‌ها و مناقصه‌ها آن هم با پروسه‌ای زمانبر، پرهزینه و غیرشفاف بوده است که با توجه به تجربیات کشورهای پیشرفته و بورس‌های کالایی بزرگ دنیا، ایجاد بازاری برای معاملات اموال غیر منقول در کشور ما نیز بیش از گذشته احساس می‌شد.

وی افزود: از مزیت‌های تالار فرعی بورس کالا می‌توان به کاهش هزینه‌های مبادلات اموال غیرمنقول، کاهش بوروکراسی مبادلات، امکان نظارت‌های دقیق با استفاده از ابزارهای بورس و همچنین به صفر رسیدن احتمال هر گونه سوء استفاده در جریان معامله اشاره کرد.

دکتر پناهیان تصریح کرد: با سازوکاری که در بورس کالا طراحی شده، اموال غیر منقول نهادهای دولتی و خصوصی با قیمتی رقابتی، شفاف و براساس معیارها و ضوابط مشخص به فروش می‌رسد و نرخ‌های شفاف تابلوی معاملات، جای پاکت مزایده‌ها را می‌گیرد؛ تابلویی که همه افراد در کل کشور می‌توانند آن را به صورت آنلاین مشاهده کنند و به این ترتیب شفافیت این‌گونه معاملات بیش از هر زمان دیگری می‌شود.

استقبال از تالار فرعی

به گفته مدیرعامل بورس کالا، در حال حاضر دولت، سازمان خصوصی سازی، سازمان اموال تملیکی، بانک‌ها و بنیاد مستضعفان حجم زیادی اموال غیرمنقول دارند که بورس کالا با این نهادها مذاکره کرده و تقریبا بیشتر آنها تمایل خود را برای عرضه اموال غیرمنقول از طریق مکانیزم بورس اعلام کرده‌اند.

دکتر پناهیان افزود: هم اکنون سازمان خصوصی سازی و چند بانک برای فروش املاک بزرگ خود در بورس کالا اعلام آمادگی کرده‌اند و مذاکرات مثبتی نیز با سازمان اموال تملیکی انجام شده که یکسری بحث‌های تکمیلی برای توافق نهایی با آنها باقی مانده است. همچنین بنیاد مستضعفان نیز به‌صورت غیررسمی از عرضه اموال غیرمنقول خود در بورس کالا استقبال کرده و مذاکرات نهایی با این نهاد نیز به زودی انجام می‌شود.

وی با اشاره به اینکه چند ملک در صف عرضه در تالار فرعی قرار گرفته‌اند، تصریح کرد: هم اکنون چند شرکت بخش خصوصی به طور کاملا جدی درخواست عرضه اموال غیرمنقول خود را به بورس ارائه داده‌اند که به این ترتیب تالار با این عرضه‌ها آماده افتتاح است؛ اما ما ترجیح می‌دهیم برای آغاز به کار تالار فرعی به عنوان یک پروژه جدید در بازار سرمایه، با تدبیر و تامل پیش رویم. به بیان بهتر چون این پروژه در آغاز راه است، بهتر است ابتدا فعالان اقتصادی با سازوکار معاملات و پتانسیل موجود آشنا شوند و پس از انجام توافقات نهایی با نهاد‌های مذکور و افزایش حجم عرضه‌ها اقدام به افتتاح تالار کنیم.

معاملات محصولات خارج از گونه در تالار فرعی

مدیرعامل بورس کالا در خصوص محصولات دیگری که قرار است در تالار فرعی عرضه شود، گفت: یکسری کالاهایی هستند که به آنها کالای خارج از گونه یا فرعی گفته می‌شود. این کالاها مانند محصولاتی چون فولاد، مس و آلومینیوم نیستند که با تولید مداوم، عرضه‌های مستمری نیز در بورس داشته باشند، به عبارت دیگر این کالاها توالی عرضه ندارند و به همین خاطر به آنها خارج از گونه می‌گویند؛ مانند برخی محصولات پتروشیمی، قراضه‌های آهن و مس و آلومینیوم یا ده‌ها محصول دیگر.

وی ادامه داد: در حال حاضر شرکت‌های زیادی هستند که این محصولات خارج از گونه را در اختیار دارند و تمایلی به فروش آنها در پروسه طولانی مدت مزایده‌ها ندارند. براین اساس این امکان برای شرکت‌های فوق فراهم است که به تالار فرعی بورس کالا بیایند و در کوتاه‌ترین زمان و با مناسب‌ترین قیمت، کالای خود را به فروش برسانند.

فرصتی دوباره به تعلیقی‌ها

دکتر پناهیان به امکان حضور شرکت‌های تعلیقی در تالار فرعی اشاره کرد و افزود: شرکت‌هایی که هم‌اکنون در تالار اصلی حضور داشته و به ما تعهد عرضه داده‌اند، از سوی کارشناسان این بورس به صورت ادواری میزان عرضه انجام شده با تعهد عرضه‌ها مقایسه می‌شود. در این بین اگر شرکتی به تعهداتش عمل نکرده باشد، به او فرصت یک ماهه داده می‌شود تا کسری عرضه‌های خود را جبران کند که در غیر این صورت، برای سه ماه تعلیق می‌شود.

وی اظهار کرد: بورس کالا با ایجاد تالار فرعی فرصتی دوباره به شرکت‌های تعلیقی می‌دهد؛ به گونه‌ای که این شرکت‌ها در سه ماه تعلیق خود می‌توانند در تالار فرعی، محصولاتشان را عرضه کنند و با عمل به تعهداتشان و رسیدن به حد نصاب لازم به تالار اصلی برگردند.

به گفته دکتر پناهیان این بازار نیاز به نرم افزار، دستورالعمل، زیرساخت و آموزش داشته که تمام این اقدامات انجام شده و حتی نرم افزار معاملات هم توسط کارشناسان بورس کالا طراحی شده است که این موضوع صرفه جویی ارزی زیادی را نیز برای شرکت به همراه داشت.

وی در پایان اظهار کرد: محصولات بازار فرعی در تابلویی جداگانه و در ساعتی متفاوت از زمان بازار اصلی، کار خود را آغاز خواهد کرد که با توجه به مقدمات انجام شده و استقبال عرضه‌کنندگان، به زودی شاهد افتتاح این تالار خواهیم بود.