سیل عوامل ریزشی «آتی» را با خود می‌برد؟

گروه بورس کالا - طیبه شهبازی: این روزها گویا بازارها به کاهش قیمت عادت کرده‌اند و دیگر ریزش‌هایی از جنس ریزش یکشنبه گذشته در بازار ارز، تبدیل به شوک برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران نمی‌شود. یکی از دلایل این امر جو روانی حاکم بر بازارها است که از خوشبینی فعالان بازار به روزهای پیش رو و ثبات قیمت‌ها ناشی می‌شود. بهای دلار که مدتی است در کانال نزولی قرار دارد و نمودار ماهانه آن افتی چشمگیر را نشان می‌دهد، روز یکشنبه گذشته با کاهشی عجیب به ۲۹۵۰ تومان رسید. در این روز کاهش قیمت سکه در بازار نقدی نیز به تبع ریزش اونس در پایان معاملات روز جمعه، شدت یافت و به یک میلیون و ۴۰ هزار تومان رسید؛ همچنین بازار معاملات سکه آتی روزیکشنبه نوسانات شدید اما در دامنه محدود (نزدیک به یک درصد) را به خود دید. نکته قابل توجه در این بازار این بود که حجم معاملات به میزان قابل توجهی افزایش داشت و به ۱۲ هزار و ۴۲۸ معامله رسید، رقمی که رکورد دوشنبه هفته قبل را نیز (بیش از ۱۱ هزار معامله) شکست. یکی از دلایل این امر، کاهش وجه تضمین اولیه در قراردادهای آتی سکه بود که از روز یکشنبه اجرا شد. همان طور که انتظار می‌رفت، کاهش وجه تضمین - که به دلیل ریزش بهای سکه‌های آتی صورت گرفته بود - توانست در افزایش حجم معاملات تاثیر بسزایی داشته باشد، اما نتوانست موجب افزایش قیمت در این بازار شود، چراکه ریزش دلار و اونس طلا در کنار جو روانی حاکم بر بازارها، مانع از بالا رفتن قیمت در بازار نقدی و آتی سکه می‌شود. در این میان رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر با اشاره به کاهش قیمت اونس و تقویت ریال در برابر دلار، معتقد است که در این شرایط انگیزه سرمایه‌گذاری و سفته‌بازی در بازار طلا و ارز کاهش می‌یابد و همین مساله موجب کاهش تقاضا در این بازارها و افت قیمت می‌شود. بهای دلار در بازار آزاد از روز پیش از انتخابات تا روز یکشنبه گذشته، کاهش ۵۰۰ تومانی را نشان می‌دهد که تاثیر خود را به طور مشهودی در بازار آتی سکه نیز گذاشته است. ریزش‌های چند روز گذشته ارز در حالی روی داده است که بازارهای بین المللی در تعطیلات آخر هفته به سر می‌بردند و تغییرات قیمت در بازار تهران تنها ناشی از پارامترهای داخلی بوده است. به گفته کشتی آرای، کاهش نرخ ارز در بازار ناشی از لغو تحریم‌های بانک ملت نیز بوده، اما عامل اصلی این کاهش، تقویت ریال در برابر دلار (به گزارش رویترز، ارزش پول ملی ایران با امید به بهبود وضعیت اقتصادی کشور، حدود ۱۰ درصد افزایش یافته و احتمالا روند افزایشی ادامه خواهد داشت) و اعلام برخی سیاست‌های اقتصادی دولت آینده مانند تثبیت نرخ ارز بوده که موجب کاهش تقاضای خرید ارز شده است. در خصوص ریزش‌های اخیر ارز در بازار آزاد، محمد مهدی رییس زاده، مشاور عالی در امور بانکی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران، در گفت وگو با دنیای اقتصاد گفت: همچنان که افزایش ناگهانی قیمت اثرات مثبتی در پی ندارد، کاهش ناگهانی که بادوام و با ثبات نباشد هم مفید نخواهد بود. رییس زاده در مورد اینکه آیا تک نرخی شدن ارز در شرایط فعلی کمکی به بازارهای سکه و طلا خواهد کرد یا خیر افزود: طبق فرمول تعریف شده، قرار بود قیمت ارز مبادله‌ای ۲ درصد زیر قیمت ارز بازار آزاد باشد اما متاسفانه این مساله به جز روزهای اول راه‌اندازی مرکز مبادلات ارزی، رعایت نشد به طوری که اختلاف این دو ارز بسیار بیش از ۲ درصد بوده است. بحثی که برای تک نرخی شدن ارز مطرح است این است که همین اتفاق بیفتد یعنی بهای این دو ارز به هم نزدیک شود؛ اما مساله قابل تامل این است که در شرایطی چنین عملی موثر خواهد بود که اقتصاد ما دارای ثبات باشد و تحریم‌ها نیز تشدید نشود. اگر بتوان اجرای تحریم‌های جدید دهم تیرماه (۱ جولای) را به تعویق‌انداخت و از سوی دیگر دولت بتواند پاسخگوی نیاز متقاضیان ارز مبادله‌ای باشد، می‌توان به تک نرخی شدن ارز‌اندیشید؛ اما در شرایط فعلی به دلیل محدودیت جابه‌جایی وجوه، برای استفاده از ارز مبادله‌ای صف انتظار وجود دارد. رییس‌زاده افزود: در چنین شرایطی منطق حکم می‌کند دنبال سیاستی باشیم که به بازار ثبات و آرامش ببخشد و توقعات بی دلیل نیز به وجود نیاورد. در حال حاضر در شرایطی هستیم که افرادی به هر دلیلی روی ارز به عنوان یک کالا برای سرمایه‌گذاری حساب کرده‌اند (اگرچه صاحبان خرد ارز هستند، اما مجموع آنها قابل توجه است) و از ریزش قیمت‌های اخیر نگران شده و به عرضه روی آورده‌اند؛ در حالی که تقاضایی در مقابل چنین عرضه زیادی وجود ندارد. به این ترتیب زمانی که تعادل بین عرضه و تقاضا وجود نداشته باشد و طرف عرضه سنگین باشد، قیمت‌ها کاهش خواهند یافت و چنین شرایطی می‌تواند قیمت دلار را به زیر ۳۰۰۰ تومان نیز برساند (که البته این اتفاق روز یکشنبه رخ داد). در نهایت مشاور عالی در امور بانکی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران بر این باور است شرایطی که تحریم‌ها به وجود می‌آورند، صحبت از تک نرخی کردن ارز تا حدودی غیرمنطقی به نظر می‌رسد و وصول به آن در وضعیت فعلی بسیار سخت خواهد بود. در چنین شرایطی روز گذشته رییس کل بانک مرکزی نیز اعلام کرد که این بانک همه اقدامات مورد نیاز برای کاهش نرخ ارز و ادامه روند نزولی آن را انجام خواهد داد. به هر روی روند فعلی بازار، تا حدودی فعالان را با سردرگمی مواجه کرده است به نحوی که بسیاری از عکس العمل‌ها به نظر از سر هیجانی شدن و تحلیل‌های کوتاه مدت از سوی فعالان بازار ارز و سکه روی می‌دهد. بازار قراردادهای آتی سکه روز یکشنبه همزمان با کاهش قیمت‌ها در بازار ارز و سکه نقدی، با نوسانات فروانی - که در ساعاتی به مثبت شدن بازار نیز انجامید - در نهایت در سررسید تیر ماه با کاهش ۰۳/۲ درصد، سررسید مردادماه با افت ۹/۰ درصد و سکه سررسید شهریورماه با ۱ درصد کاهش، به ترتیب با نوسان در محدوده قیمتی (پایین‌ترین و بالاترین قیمت) یک میلیون و ۹۲ هزار تا یک میلیون و ۱۴۵ هزار تومان، سررسید مرداد در محدوده یک میلیون و ۱۱۲ هزار تا یک میلیون و ۱۷۸ هزار تومان و سکه سررسید شهریورماه در محدوده یک میلیون و ۱۳۵هزار تا یک میلیون و ۲۰۱ هزار تومان معامله شد. در نهایت سکه‌های تیر، مرداد و شهریور به ترتیب با قیمت تسویه یک میلیون و ۱۲۲ هزار، یک میلیون و ۱۵۶ هزار و یک میلیون و ۱۷۷ هزار تومان به ثبت رسیدند. از سوی دیگر با افزایش حجم معاملات در روز یکشنبه در این بازار، ارزش معاملات در هر سه سررسید افزایش داشت که این رقم برای سررسید شهریورماه بیش از سایر سررسیدها بود.